به نام خداوند رحمتگر مهربان

و من خود را مبرا نمى‏شمارم، چرا كه نفس [آدمى‏] بدفرماست، مگر آنكه پروردگارم رحمت آورد، كه پروردگار من آمرزگار مهربان است‏ (۵۳)

و پادشاه گفت او [يوسف‏] را به نزد من آوريد كه نديم ويژه خود گردانمش، و چون با او گفت و گو كرد [به او] گفت تو امروز نزد ما صاحب جاه و امين هستى‏ (۵۴)

[يوسف‏] گفت مرا بر خزاين اين سرزمين بگمار، كه من نگهبانى كاردانم‏ (۵۵)

و بدين‏سان يوسف را در آن سرزمين تمكن بخشيديم كه در آن هر جا كه خواهد قرار گيرد، هر كه را خواهيم رحمت خويش بر او ارزانى داريم، و پاداش نيكوكاران را فرونگذاريم‏ (۵۶)

و پاداش اخروى براى كسانى كه ايمان آورده و تقوا ورزيده باشند، بهتر است‏ (۵۷)

و برادران يوسف آمدند و بر او وارد شدند آنگاه او ايشان را شناخت ولى ايشان او را نشناختند (۵۸)

و چون زاد و برگ ايشان را آماده ساختند [يوسف‏] گفت [آن‏] برادر پدرى‏تان را هم نزد من بياوريد، مگر نمى‏بينيد كه من پيمانه را تمام مى‏دهم و بهترين ميزبانان هستم‏ (۵۹)

و اگر او را به نزد من نياوريد، نزد من پيمانه‏اى نداريد و نزديك من نياييد (۶۰)

گفتند او را [به هر تدبير و ترفند] از پدرش خواهيم گرفت و ما چنين كارى خواهيم كرد (۶۱)

[يوسف‏] به غلامانش گفت سرمايه‏شان را در خرجينهايشان بگذاريد تا چون به نزد خانواده‏شان بازگشتند آن را باز شناسند، باشد كه بازگردند (۶۲)

و چون به نزد پدرشان بازگشتند گفتند پدرجان از ما پيمانه را دريغ داشته‏اند، پس برادرمان [بنيامين‏] را همراه ما بفرست تا بار و پيمانه گيريم و ما مراقب او هستيم‏ (۶۳)

[يعقوب‏] گفت شما را در حق او امين ندارم، مگر همانطور كه پيشترها در حق برادرش امين داشته بودم، اما خداوند بهترين نگهبان است، و همو مهربان‏ترين مهربانان است‏ (۶۴)

و چون بار و بنه‏شان را باز كردند چنين يافتند كه سرمايه‏شان به ايشان بازگردانده شده است، گفتند پدرجان ديگر چه مى‏خواهيم؟ اين سرمايه ماست كه به ما بازگردانده شده است [بگذاريد بار ديگر برويم‏] و براى خانواده خود آذوقه بياوريم و مراقب برادرمان هم هستيم و يك بار شتر هم اضافه خواهيم گرفت، چه [تاكنون‏] به ما بار و پيمانه اندكى داده‏اند (۶۵)

گفت هرگز او را همراه شما نمى‏فرستم مگر آنكه عهدى به نام خدا به من بدهيد كه او را به نزد من باز آوريد، مگر آنكه از هر سو گرفتار آييد، و چون عهدشان را دادند، [يعقوب‏] گفت خداوند بر آنچه مى‏گوييم [و قول و قرار ما] [ناظر و] كارساز است‏ (۶۶)

و گفت فرزندان من، از يك دروازه وارد نشويد و از دروازه‏هاى گوناگون وارد شويد، و البته شما را از قضاى [ناگوار] الهى باز نتوانم داشت، حكم جز از آن خداوند نيست، بر او توكل كردم و اهل توكل بايد بر او توكل كنند (۶۷)

و چون به همان گونه كه پدرشان به ايشان دستور داده بود، وارد شدند، [اين شيوه ورود] ايشان را از قضاى الهى باز نداشت، ولى [هر چه بود] نياز روحى يعقوب بود كه بدين‏سان برآورده كرد، و او با آنچه به او آموخته بوديم، دانشور بود، ولى بيشترينه مردم نمى‏دانند (۶۸)

و چون بر يوسف وارد شدند، برادر [ابوينى‏]اش را در كنار گرفت [و در خلوت به او] گفت من [همان‏] برادرت هستم، از آنچه كرده‏اند غمگين مباش‏ (۶۹)

و چون ساز و برگ آنان را آماده ساختند [به فرمان يوسف‏] جام [پادشاه‏] را در خرجين برادرش [بنيامين‏] گذاشت سپس منادى ندا در داد كه اى كاروانيان شما دزديد (۷۰)

گفتند -و رو به ايشان آوردندكه مگر چه گم كرده‏ايد؟ (۷۱)

گفتند جام پادشاه را گم كرده‏ايم، و هركس آن را بياورد، بار شترى [آذوقه جايزه‏] دارد و من اين [وعده‏] را ضامنم‏ (۷۲)

گفتند به خدا خودتان مى‏دانيد كه ما نيامده‏ايم كه در اين سرزمين فتنه و فساد كنيم و ما دزد نيستيم‏ (۷۳)

گفتند جزاى آن [سرقت‏] اگر شما دروغگو باشيد، چه باشد؟ (۷۴)

[اينان در پاسخ‏] گفتند هركس كه [جام‏] در خرجين او پيدا شود، خودش [برده شود و اسارتش‏] جزاى آن باشد، كه ما به اين شيوه ستمكاران [سارق‏] را كيفر مى‏دهيم‏ (۷۵)

[پذيرفتند] و آغاز به جستجوى باردانهاى ايشان پيش از باردان برادر [ابوينى‏]اش كرد، [سرانجام‏] آن را از باردان برادرش بيرون آورد، بدين‏سان به يوسف تدبير و ترفند آموختيم [زيرا] نمى‏توانست برادرش را طبق رسم و آيين پادشاه، بازداشت كند، مگر آنكه خداوند بخواهد، كه درجات هر كس را كه بخواهيم بلند مى‏گردانيم و برتر از هر داننده‏اى داناترى هست‏ (۷۶)

گفتند اگر [بنيامين‏] دزدى كرده است [عجب نيست، چرا كه‏] پيشترها برادر [ابوينى‏]اش هم دزدى كرده بود، اما يوسف اين [شماتت را فرو خورد و] در دل نگه داشت و به روى آنان نياورد، [اما در دل‏] گفت خودتان بدمنصب‏تريد، و خداوند به آنچه مى‏گوييد داناتر است‏ (۷۷)

گفتند اى عزيز او پدرى پير فرتوت دارد، يكى از ما را به جاى او نگهدار، كه ما تو را از نيكوكاران مى‏بينيم‏ (۷۸)

[يوسف‏] گفت پناه بر خدا كه جز كسى را كه كالايمان [جام‏] را در نزد او يافته‏ايم، بازداشت كنيم، كه در اين صورت ستمكار خواهيم بود (۷۹)

آنگاه چون از او نوميد شدند، نجوا كنان بين خود خلوت [و مشورت‏] كردند، بزرگترشان گفت مگر نمى‏دانيد كه پدرتان از شما با نام خدا عهدى گرفته است، و پيشترها هم چه تقصيرها در حق يوسف كرده‏ايد، من از اين سرزمين قدم بيرون نمى‏گذارم، مگر آنكه پدرم اجازه دهد، يا خداوند در حق من حكمى فرمايد و او بهترين داوران است‏ (۸۰)

به سوى پدرتان باز گرديد و بگوييد پدرجان، پسرت [بنيامين‏] دزدى كرد و ما جز به چيزى كه مى‏دانستيم شهادت نداديم، و ما در برابر [رويدادهاى‏] نهانى نگهبان نبوديم‏ (۸۱)

از مردم شهرى كه ما در آن بوديم [مصر] و از اهل كاروانى كه ما با آن روى به اينجا آورديم، بپرس، و ما راستگوييم‏ (۸۲)

[يعقوب‏] گفت باز نفس اماره‏تان به دست شما كار داد، پس [چاره من‏] صبرى نيكوست، چه بسا خداوند همه آنان را براى من باز آورد، كه او داناى فرزانه است‏ (۸۳)

و از آنان روى برگرداند و [با اشك و اندوه‏] گفت بر [فراق‏] يوسف اسف مى‏خورم، و چشمانش از [اشك و] اندوه سپيد [و نابينا] شد و اندوه خود را فرو خورد (۸۴)

گفتند به خدا پيوسته يوسف را ياد مى‏كنى تا زار و نزار يا نابود شوى‏ (۸۵)

گفت درد و اندوهم را فقط با خداوند در ميان مى‏گذارم، و از [عنايت‏] خداوند چيزى مى‏دانم كه شما نمى‏دانيد (۸۶)

اى فرزندان برويد و در پى يوسف و برادرش بگرديد، و از رحمت الهى نوميد مباشيد، چرا كه جز خدانشناسان كسى از رحمت الهى نوميد نمى‏گردد (۸۷)

و چون بر او [يوسف‏] وارد شدند، گفتند اى عزيز، به ما و خانواده ما رنج [بسيار] رسيده است و سرمايه‏اى اندك آورده‏ايم، پس به ما پيمانه تمام و كمال بده و بر ما [افزونتر هم‏] ببخش كه خداوند بخشندگان را دوست دارد (۸۸)

[يوسف‏] گفت آيا دانستيد كه در حق يوسف و برادرش، وقتى كه جاهل [و جوان‏] بوديد، چه كرديد؟ (۸۹)

گفتند آيا تو خود يوسفى؟ گفت آرى من يوسفم و اين برادر [ابوينى‏] من است، خداوند بر من منت نهاد [و نعمت داد]، چرا كه هركس پروا و شكيبايى پيشه كند، خداوند پاداش نيكوكاران را فرو نمى‏گذارد (۹۰)

گفتند به خدا، خداوند تو را بر ما برترى داد، و ما خطاكار بوديم‏ (۹۱)

[يوسف‏] گفت امروز سرزنشى بر شما روا نيست، خداوند شما را مى‏آمرزد و او مهربان‏ترين مهربانان است‏ (۹۲)

[حال‏] اين پيراهن مرا ببريد و آن را بر روى پدرم بيفكنيد تا [به خواست خدا] بينا شود، و همه خانواده‏هايتان را به نزد من بياوريد (۹۳)

و چون كاروان رهسپار شد، پدرشان گفت اگر مرا به خرفتى متهم نداريد، من بوى يوسف را مى‏شنوم‏ (۹۴)

گفتند به خدا تو در همان خبط و خطاى ديرينت هستى‏ (۹۵)

و چون [پيك‏] مژده‏آور آمد، آن [پيراهن‏] را بر روى او [يعقوب‏] انداخت و بينا گشت گفت آيا به شما نگفته بودم كه من از [عنايت‏] خداوند چيزى مى‏دانم كه شما نمى‏دانيد (۹۶)

گفتند پدرجان براى گناهان ما آمرزش بخواه كه ما گناهكار بوده‏ايم‏ (۹۷)

گفت به زودى براى شما از پروردگارم آمرزش خواهم خواست، كه او آمرزگار مهربان است‏ (۹۸)

و چون [همگان‏] بر يوسف وارد شدند، پدر و مادرش را در كنار گرفت و گفت به خواست خداوند با امن و امان وارد مصر شويد [و همين جا بمانيد] (۹۹)

و پدر و مادرش را بر تخت برنشاند، و در پيشگاه او به سجده درافتادند، و گفت پدر جان اين تعبير خواب پيشين من است كه پروردگارم آن را راست و درست گرداند، و با بيرون در آوردن من از زندان در حق من نيكى كرد و شما را پس از آنكه شيطان ميانه من و برادرانم را بر هم زد، از بيابان [كنعان به اينجا] باز آورد، حقا كه پروردگار من در آنچه بخواهد باريك بين است و همو داناى فرزانه است‏ (۱۰۰)

پروردگارا به من بهره‏اى از فرمانروايى بخشيدى و به من بهره‏اى از تعبير خواب آموختى، اى پديد آورنده آسمانها و زمين، تو در دنيا و آخرت سرور منى، مرا مسلمان بميران و به نيكان باز رسان‏ (۱۰۱)

اين از اخبار غيبى است كه بر تو وحى مى‏كنيم، و تو [اى پيامبر] آنگاه كه كارشان را هماهنگ و عزمشان را جزم كردند و نيرنگ پيشه كردند، نزد آنان نبودى‏ (۱۰۲)

و بيشترينه مردم، ولو تو سخت بكوشى و بخواهى، مؤمن نمى‏شوند (۱۰۳)

و تو از ايشان براى آن [رسالت‏] مزدى نمى‏طلبى، آن نيست مگر پندآموزى براى جهانيان‏ (۱۰۴)

و چه بسيار نشانه [و مايه عبرت‏] در آسمانها و زمين هست كه بر آن مى‏گذرند و هم آنان از آنها رويگردانند (۱۰۵)

و بيشترينه ايشان [ظاهرا] به خداوند ايمان نمى‏آورند مگر آنكه [باطنا، به نوعى‏] مشركند (۱۰۶)

آيا ايمن‏اند از اينكه عذاب فراگيرى از سوى خداوند بر آنان فرود آيد، يا قيامت ناگهان برايشان فرارسد و آنان ناآگاه باشند (۱۰۷)

بگو اين راه و رسم من است كه به سوى خداوند دعوت مى‏كنم، كه من و هركس كه پيرو من باشد، برخوردار از بصيرتيم، و منزه است خداوند، و من از مشركان [نبوده و]نيستم‏ (۱۰۸)

و ما پيش از تو جز مردانى از اهل [همين‏] شهرها [به رسالت‏] نفرستاده‏ايم كه به آنان وحى مى‏كرديم، آيا در زمين سير و سفر نمى‏كنند كه بنگرند سرانجام پيشينيان آنان چه بوده است، و سراى آخرت براى پرواپيشگان بهتر است، آيا نمى‏انديشيد؟ (۱۰۹)

تا آنجا كه چون پيامبران نوميد شدند و [پيروان‏] پنداشتند كه به دروغ وعده داده شده‏اند، آنگاه بود كه نصرت ما به آنان در رسيد و هركس كه خواسته بوديم نجات يافت، و عذاب ما از قوم گناهكار برنمى‏گردد (۱۱۰)

به راستى كه در بيان داستان ايشان مايه عبرتى براى خردمندان هست [و اين قرآن‏] سخنى برساخته نيست، بلكه همخوان با كتابى است كه پيشاپيش آن است و روشنگر همه چيز است و رهنمود و رحمتى براى اهل ايمان است‏ (۱۱۱)

به نام خداوند رحمتگر مهربان

المر الف لام ميم راء اين آيات كتاب آسمانى است، و آنچه از پروردگارت بر تو نازل شده است، راست و درست است، ولى بيشترينه مردم نمى‏گروند (۱)

خداوند كسى است كه آسمانها را بدون ستونهايى كه آنها را ببينيد برافراشت، سپس بر عرش استيلاء يافت، و خورشيد و ماه را رام كرد كه هر يك تا زمانى معين، سير مى‏كند [همو] كار [و بار جهان‏] را تدبير مى‏كند و آيات [خويش‏] را روشن بيان مى‏دارد، باشد كه شما به لقاى پروردگارتان يقين پيدا كنيد (۲)

و او كسى است كه زمين را گسترد و در آن كوهها و رودهايى پديد آورد، و در آن از هربار و برى زوجى دوگانه آفريد، شب را به روز [و روز را به شب‏] مى‏پوشاند، بى‏گمان در اين براى انديشه‏وران مايه‏هاى عبرت است‏ (۳)

و در زمين كرتهايى است نزديك به هم و باغهايى از [درختان‏] انگور و كشتها [ى گوناگون‏] و خرما، همانند و ناهمانند، كه همه به يك آب آبيارى مى‏شوند و ميوه‏هاى بعضى را از بعضى ديگر برتر ساخته‏ايم، بى‏گمان در اين براى خردورزان مايه‏هاى عبرت است‏ (۴)

و اگر عجب كنى، سخن ايشان عجيب‏[تر] است [كه مى‏گويند] آيا آنگاه كه خاك شديم، آيا به آفرينش تازه‏اى در مى‏آييم؟ اينان كسانى‏اند كه به پروردگارشان كفرورزيده‏اند و هم اينانند كه [در قيامت و در دوزخ‏] در گردنهايشان غل و بندهاست، و اينان دوزخى‏اند و جاودانه در آنند (۵)

و از تو به [شدت و] شتاب بدى [عذاب‏] را پيش از نيكى [آمرزش‏] مى‏طلبند، و حال آنكه پيش از آنها [رسم‏] عقوبتها [ى الهى‏] برقرار بوده است، و بى‏گمان پروردگارت بر مردمان با وجود ستمشان آمرزنده است، و بى‏گمان پروردگارت سخت كيفر است‏ (۶)

و كافران گويند چرا بر او معجزه‏اى از سوى پروردگارش نازل نمى‏گردد؟ تو فقط هشداردهنده‏اى و هر قومى رهنمايى دارد (۷)

خداوند مى‏داند كه هر مادينه‏اى چه بارى دارد و اينكه رحمها [از مدت حمل يا از جنين‏] چه مى‏كاهند و چه مى‏افزايند، هر چيزى نزد او اندازه‏اى معين دارد (۸)

[اوست كه‏] داناى پنهان و پيدا، و بزرگ بلندمرتبه است‏ (۹)

يكسان است كه از شما كسى سخنش را پنهان بدارد يا آشكارش كند، و كسى كه در [پرده‏] شب پنهانكار يا در [روشناى‏] روز پيدارو باشد (۱۰)

او [آدمى‏] را فرشتگانى پيايند، در پيش و پشت او هستند كه او را به امر الهى نگهبانى مى‏كنند، بى‏گمان خداوند آنچه قومى دارند دگرگون نكند مگر آنكه آنچه در دلهايشان دارند، دگرگون كنند و چون خداوند براى قومى [كيفر] بدى بخواهد، برگردانى ندارد، و در برابر او سرورى ندارند (۱۱)

او كسى است كه برق را كه مايه بيم [مسافران‏] و اميد [كشاورزان‏] است به شما مى‏نماياند، و ابرهاى گرانبار پديد مى‏آورد (۱۲)

و رعد به سپاس او، و فرشتگان از خوف و خشيت او تسبيح مى‏گويند، و [اوست كه‏] صاعقه‏ها را مى‏فرستد، كه به هركس كه او بخواهد برمى‏خورد، و آنان درباره خداوند مجادله مى‏كنند، و او سختگير است‏ (۱۳)

فراخواندن راستين او راست، و كسانى كه [مشركان‏] به جاى او مى‏خوانند [و مى‏پرستند] به آنان هيچ‏گونه پاسخى نمى‏دهند، مگر همانند كسى كه گشاينده دستان خويش به سوى آب است، تا آن را به دهانش برساند و رساننده آن نيست، و دعاى كافران جز بيراه نيست‏ (۱۴)

و هر كه در آسمانها و زمين است و سايه‏هايشان خواه و ناخواه، در بامدادان و شامگاهان، براى خدا سجده مى‏كنند (۱۵)

بگو [و بپرس‏] پروردگار آسمانها و زمين كيست؟ بگو خداوند است بگو پس آيا در برابر او سرورانى براى خود مى‏گيريد و مى‏پرستيد كه براى خويشتن هم اختيار سود و زيانى ندارند؟ بگو آيا نابينا و بينا برابر است، يا آيا تاريكيها و روشنايى برابر است، يا شريكانى براى خداوند قائلند كه همانند آفرينش او آفريده‏اند، و آفرينش [ها] بر آنان مشتبه شده است؟ بگو خداوند آفريدگار هر چيز است و او يگانه قهار است‏ (۱۶)

[همو] از آسمان آبى فرو باريد، آنگاه رودها هر يك به اندازه خويش جارى شد، و سيلاب كف فراوانى با خود آورد، و از آنچه بر آتش مى‏افروزند [و مى‏گدازند] كه زيور يا اثاثيه به دست آورند نيز كفى همانند آن [آب‏] هست، بدين‏سان خداوند حق و باطل را [اين چنين‏] مثل مى‏زند، و اما كف بر باد مى‏رود، و اما آنچه به مردمان سود مى‏رساند، بر روى زمين باقى مى‏ماند، خداوند بدين گونه مثل مى‏زند (۱۷)

براى كسانى كه [نداى‏] پروردگارشان را استجابت نكرده‏اند، نيكى [بهشت‏] است، و كسانى كه [نداى‏] او را استجابت نكرده‏اند، اگر همه آنچه در زمين است و همانند آن، از آن ايشان باشد، آن را بدهند و بلا گردان كنند، اينانند كه حسابشان سخت و سنگين است و سرا و سرانجامشان جهنم است و بد آرامگاهى است‏ (۱۸)

آيا كسى كه مى‏داند آنچه از سوى پروردگارت بر تو نازل شده است، حق است، همانند كسى است كه كوردل است؟ فقط خردمندان پند مى‏گيرند (۱۹)

[همان‏] كسانى كه به عهد الهى وفا مى‏كنند و پيمان [او] را نمى‏شكنند (۲۰)

و كسانى كه هر چه خداوند به پيوند كردن آن فرمان داده است، مى‏پيوندند و از پروردگارشان مى‏ترسند، و از حساب سخت و سنگين مى‏هراسند (۲۱)

و كسانى كه براى نيل به خشنودى پروردگارشان شكيبايى پيشه كرده‏اند و نماز را برپا داشته‏اند و از هر آنچه روزيشان كرده‏ايم، پنهان و آشكارا مى‏بخشند و بدى را با نيكى دفع مى‏كنند، اينانند كه نيك سرانجامى دارند (۲۲)

[از] بهشتهاى عدن [برخوردارند] كه هم خودشان و هم كسانى از پدران [و مادران‏] و همسران و زاد و رودشان كه نيكوكارند، وارد آن مى‏شوند، و فرشتگان از هر درى بر آنان وارد مى‏شوند (۲۳)

[و مى‏گويند] سلام بر شما به خاطر صبرى كه ورزيديد، چه نيكوست اين نيك سرانجامى‏ (۲۴)

و كسانى كه عهد الهى را پس از بستنش مى‏شكنند، و هر چه خداوند به پيوند كردن آن فرمان داده است، مى‏گسلند، و در زمين فتنه و فساد مى‏كنند، اينانند كه لعنت و بدفرجامى دارند (۲۵)

خداوند روزى [خويش‏] را بر هركس كه بخواهد گشايش مى‏دهد يا تنگ و فروبسته مى‏دارد، و [بعضى‏] به زندگانى دنيا سرمست شده‏اند، و زندگانى دنيا در جنب آخرت، جز بهره‏اى ناچيز نيست‏ (۲۶)

و كافران گويند چرا از سوى پروردگارش معجزه‏اى بر او نازل نمى‏شود؟ بگو خداوند هر كس را كه بخواهد بيراه وامى‏گذارد، و هر كس را كه رو به او آورده باشد، به سوى خويش به راه مى‏برد (۲۷)

[همان‏] كسانى كه ايمان آورده‏اند و دلهايشان به ياد خدا آرام مى‏گيرد، بدانيد كه با ياد خداست كه دلها آرام مى‏گيرد (۲۸)

كسانى كه ايمان آورده‏اند و كارهاى شايسته كرده‏اند، خوشا بر ايشان و نيك سرانجامى دارند (۲۹)

بدين‏سان تو را به ميان امتى فرستاديم كه پيش از آنها امتهايى آمده [و رفته‏] بودند، تا آنچه بر تو وحى كرده‏ايم، بر آنان بخوانى، و حال آنكه آنان به خداى رحمان كفر و انكار مى‏ورزند، بگو او پروردگار من است [و] خدايى جز او نيست، بر او توكل كرده‏ام و بازگشت من به سوى اوست‏ (۳۰)

و اگر قرآنى بود كه كوهها از [هيبت‏] آن به حركت در مى‏آمد و زمين مى‏شكافت، يا مردگان با آن به سخن درمى‏آمدند [همين قرآن بود، و باز ايمان نمى‏آوردند]، آرى سررشته كارها همه به دست خداست، آيا كسانى كه ايمان آورده‏اند نمى‏دانند كه اگر خداوند مى‏خواست همه مردم را هدايت مى‏كرد، و به كافران همواره به خاطر كار و كردارشان عقوبتى هايل مى‏رسد، يا به زودى به خانه [ شهر] آنان [فاتحانه‏] وارد شوى، تا آنكه وعده الهى فرارسد، كه خداوند خلف وعده نمى‏كند (۳۱)

و به راستى پيامبرانى كه پيش از تو بودند ريشخند شدند، آنگاه به كافران مهلت دادم، سپس آنان را فرو گرفتم، [بنگر كه‏] عقوبت من چگونه بوده است‏ (۳۲)

آيا كسى كه حاكم بر هر كسى و كار و كردار اوست [همانند كسى است كه چنين نيست؟] و براى خداوند شريكانى قائل شدند، بگو نام ايشان را ببريد، آيا او را به چيزى كه در روى زمين [چنين چيزى‏] نمى‏شناسد خبر مى‏دهيد؟ يا صرفا سخنى سطحى مى‏گوييد؟ بلكه در نظر كافران مكرشان آراسته جلوه كرده است و از راه [خدا] باز داشته شده‏اند، و هركس كه خدا بيراه گذاردش، براى او رهنمايى نيست‏ (۳۳)

در زندگانى دنيا عذابى دارند و عذاب اخروى سخت و سنگين‏تر است و در برابر خداوند نگهدارنده‏اى ندارند (۳۴)

وصف بهشتى كه به پارسايان وعده داده شده است [چنين است كه‏] جويباران از فرو دست آن جارى است و ميوه‏ها و سايه آن هميشگى است، اين سرانجام پرواپيشگان است، و سرانجام كافران آتش دوزخ است‏ (۳۵)

و اهل كتاب به آنچه بر تو نازل شده است، شادمانى مى‏كنند، و از گروه مشركان كسانى هستند كه بخشى از آن را انكار مى‏كنند، بگو همين به من فرمان رسيده است كه خداوند را بپرستم و به او شرك نياورم، به سوى او دعوت مى‏كنم و بازگشت من به سوى اوست‏ (۳۶)

و بدين‏سان آن را به صورت كتابى حكمت‏آموز عربى نازل كرده‏ايم، و اگر پس از علمى كه بر تو نازل شده است، از هوا و هوس آنان پيروى كنى، در برابر خداوند ياور و نگهدارنده‏اى ندارى‏ (۳۷)

و پيش از تو پيامبرانى فرستاده‏ايم و همسران و فرزندانى به آنان بخشيده‏ايم، و هيچ پيامبرى را نرسد كه معجزه‏اى جز به اذن الهى بياورد، هر اجلى [را سرآمدى‏] معين است‏ (۳۸)

خداوند آنچه را بخواهد مى‏زدايد يا مى‏نگارد، و ام‏الكتاب نزد اوست‏ (۳۹)

اگر بخشى از آنچه به آنان وعده داده‏ايم، به تو بنمايانيم، يا روح تو را [پيش از آن‏] بگيريم، جز اين نيست كه پيامرسانى بر تو و حسابرسى بر ماست‏ (۴۰)

آيا نديده‏اند كه ما دامنه‏هاى سرزمين [كفر] را مى‏كاهيم [و بر اسلام مى‏افزاييم‏] و خداوند حكم مى‏كند و حكم او رد كننده‏اى ندارد، و او زود شمار است‏ (۴۱)

و به راستى كه پيشينيان آنان هم مكرورزيدند، ولى مكر و تدبير هر چه هست در اختيار خداوند است، مى‏داند كه هر جاندارى چه به دست مى‏آورد، و كافران به زودى خواهند دانست كه نيك سرانجامى از آن كيست‏ (۴۲)

و كافران گويند تو پيامبر نيستى، بگو خداوند و كسى كه صاحب علم كتاب است، بين من و شما گواه بس‏ (۴۳)

به نام خداوند رحمتگر مهربان

مهربان الر الف لام راء [اين‏] كتابى است كه بر تو نازل كرده‏ايم كه مردم را به توفيق پروردگارشان از تاريكيها به سوى روشنايى، به سوى راه خداوند پيروزمند ستوده، باز برى‏ (۱)

خداوندى كه آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آن اوست، و واى بر كافران از عذاب سخت و سنگين‏[ى كه در پيش دارند] (۲)

[همان‏] كسانى كه زندگانى دنيا را از [زندگانى‏] آخرت خوشتر دارند، و از راه خدا باز مى‏دارند و آن را كج مى‏شمارند، اينان در گمراهى دور و درازى هستند (۳)

و هيچ پيامبرى نفرستاده‏ايم مگر [با پيامى‏] به زبان قومش، تا [احكام و حقايق را] براى آنان روشن بدارد، آنگاه خداوند هركس را بخواهد بيراه مى‏گذارد و هركس را كه بخواهد هدايت مى‏كند و او پيروزمند فرزانه است‏ (۴)

و به راستى كه موسى را با معجزات خويش فرستاديم كه قومت را از تاريكيها به سوى روشنايى باز بر، و آنان را به ياد ايام الله بينداز، كه در اين براى هر شكيباى شاكرى عبرتهاست‏ (۵)

و چنين بود كه موسى به قومش گفت نعمت الهى را بر خودتان ياد آوريد كه شما را از آل فرعون رهانيد كه عذابى سخت را به شما مى‏چشانيدند و پسرانتان را مى‏كشتند و دخترانتان را [براى كنيزى‏] زنده نگاه مى‏داشتند، و در آن آزمونى بزرگ از سوى پروردگارتان بود (۶)

و چنين بود كه پروردگارتان اعلام داشت كه اگر شكر كنيد بر نعمت شما مى‏افزايم، و اگر كفران‏بورزيد [بدانيد كه‏] عذاب من سخت و سنگين است‏ (۷)

و موسى گفت اگر شما و هركس كه در روى زمين است، همگى كفرورزيد، خداوند بى‏نياز ستوده است‏ (۸)

آيا خبر كسانى چون قوم نوح و عاد و ثمود كه پيش از شما بودند، و كسانى كه پس از آنان بودند، به شما نرسيده است، كه هيچ كس جز خداوند آنان را نمى‏شناسد، كه پيامبرانشان براى آنان معجزاتى [به ميان‏] آوردند، آنگاه آنان دستهايشان را بر دهانهايشان بردند [كه خاموش!]، و گفتند ما رسالت شما را نمى‏پذيريم و ما از آنچه ما را بدان مى‏خوانيد، سخت در شكيم‏ (۹)

پيامبرانشان گفتند آيا در خداوندى كه پديد آورنده آسمانها و زمين است، شكى هست؟ كه شما را مى‏خواند كه گناهانتان را بيامرزد، و شما را تا مهلتى معين واپس‏دارد، گفتند شما جز انسانهايى همانند ما نيستيد كه مى‏خواهيد ما را از آنچه پدرانمان مى‏پرستيده‏اند، باز داريد، [اگر چنين نيست‏] پس براى ما برهانى آشكار بياوريد (۱۰)

پيامبرانشان به ايشان گفتند [آرى‏] ما جز انسانهايى مانند شما نيستيم، ولى خداوند بر هركس از بندگانش كه بخواهد منت مى‏نهد [و نعمت مى‏دهد] و ما را نرسد كه جز به اذن الهى براى شما برهانى بياوريم و مؤمنان بايد كه بر خداوند توكل كنند (۱۱)

و ما را نرسد كه بر خداوند توكل نكنيم، و حال آنكه ما را به راه درستمان هدايت كرده است، و بر آزارى كه به ما مى‏دهيد، شكيبايى خواهيم كرد، و اهل توكل بايد كه بر خداوند توكل كنند (۱۲)

و كافران به پيامبرانشان گفتند يقينا شما را از سرزمينمان آواره مى‏كنيم، مگر آنكه به آيين ما باز گرديد، و پروردگارشان به آنان وحى كرد كه ستمكاران را نابود خواهيم كرد (۱۳)

و پس از آنان شما را در اين سرزمين سكنا مى‏دهيم، اين براى كسى است كه از ايستادن [در محشر به هنگام حساب‏] در پيشگاه من بترسد، و از هشدار من بهراسد (۱۴)

و [يارى و] داورى خواستند و هر زورگوى ستيزه‏جويى ناكام شد (۱۵)

كه در پيشاپيش او جهنم است و از آبى زردابه‏آميز به او مى‏نوشانند (۱۶)

كه آن را جرعه جرعه بنوشد و نتواند فرو برد، و مرگ از هر سو به سراغ او آيد و او مردنى نيست، و عذابى سخت و سنگين در پيشاپيش خود دارد (۱۷)

داستان اعمال كسانى كه به پروردگارشان كفرورزيده‏اند، همچون خاكسترى است كه در روز طوفانى، باد بر آن بوزد، كه از آنچه به دست آورده‏اند، چيزى در دست ندارند، اين همان گمراهى دور و دراز است‏ (۱۸)

آيا ندانسته‏اى كه خداوند آسمانها و زمين را به حق آفريده است، اگر بخواهد شما را [از ميان‏] مى‏برد و آفريدگان جديدى به ميان مى‏آورد (۱۹)

و اين بر خداوند دشوار نيست‏ (۲۰)

و همه در پيشگاه خداوند حاضر آيند، آنگاه درماندگان به گردنكشان گويند ما پيرو شما بوديم، آيا شما باز دارنده چيزى از عذاب الهى از ما هستيد؟ گويند اگر خداوند ما را هدايت كرده بود، ما نيز شما را هدايت مى‏كرديم، براى ما يكسان است چه زارى و بى‏تابى كنيم و چه شكيبايى ورزيم، گريزگاهى نداريم، (۲۱)

و چون كار يكسويه شود، شيطان گويد خداوند به شما وعده راست و درستى داده بود، ولى من به شما وعده‏اى دادم و [در معامله‏] با شما خلاف كردم، و مرا بر شما دستى نبود، جز اينكه شما را [به بيراهه‏] دعوت كردم و شما دعوت مرا پذيرفتيد، پس مرا ملامت مكنيد و خودتان را ملامت كنيد، من فريادرس شما نيستم و شما هم فريادرس من نيستيد، پيشتر هم كه مرا [در كار خداوند] شريك مى‏انگاشتيد، منكر بودم، عذاب دردناك نصيب ستمگران است‏ (۲۲)

و كسانى كه ايمان آورده‏اند و كارهاى شايسته كرده‏اند، به باغهاى [بهشتى‏اى‏] درآيند كه جويباران از فرودست آن جارى است، و به اذن پروردگارشان جاودانه در آنند، درودشان در آنجا سلام است‏ (۲۳)

آيا ندانسته‏اى كه خداوند چگونه مثلى مى‏زند كه كلمه پاك [ايمان‏] همانند درختى پاك [و پرورده‏] است كه ريشه‏اش [در زمين‏] استوار است و شاخه‏اش سر به آسمان دارد (۲۴)

ميوه‏اش را به توفيق پروردگارش، زمان به زمان مى‏دهد، و خداوند براى مردم اين مثلها را مى‏زند باشد كه پندگيرند (۲۵)

و مثل كلمه پليد [شرك‏] همانند درختى است پليد كه [بيخ آن‏] از روى زمين بركنده باشد و استوار نباشد (۲۶)

خداوند مؤمنان را در زندگانى دنيا و نيز در آخرت به سخن استوار، پايدار مى‏دارد، و خداوند ستمكاران را بيراه مى‏گذارد، و خداوند هر چه خواهد همان تواند كرد (۲۷)

آيا [داستان‏] كسانى را كه [سپاس‏] نعمت الهى را به ناسپاسى بدل كردند و قومشان را به هلاك آباد [دوزخ‏] در آوردند، ندانسته‏اى‏ (۲۸)

كه به جهنم درآيند و بد جايگاهى است‏ (۲۹)

و براى خداوند همانندانى قائل شدند تا [مردمان را] از راه او گمراه كنند، بگو [اندك زمانى‏] بهره‏مند شويد و بدانيد كه سير و سرانجام شما به سوى آتش [دوزخ‏] است‏ (۳۰)

بگو به آن بندگانم كه ايمان آورده‏اند تا نماز را برپا دارند و پيش از آمدن روزى كه در آن نه خريد و فروشى هست و نه دوستى، از آنچه روزيشان كرده‏ايم، پنهان و آشكارا ببخشند (۳۱)

خداوند كسى است كه آسمانها و زمين را آفريده است و از آسمان آبى فرو باريده و بدان فرآورده‏ها برآورده كه روزى شماست، و براى شما كشتيها را رام ساخته كه به فرمان او در دريا روان شوند و رودباران را نيز براى شما رام كرده است‏ (۳۲)

و خورشيد و ماه را رام شما كرد كه پيوسته روانند و شب و روز را [نيز] براى شما رام كرد (۳۳)

و از هر آنچه از او خواسته‏ايد به شما بخشيده است و اگر نعمت الهى را بشماريد، نمى‏توانيد آن را [چنانكه هست‏] شمارش كنيد، كه انسان ستمكار [در حق خويش‏] و ناسپاس است‏ (۳۴)

و چنين بود كه ابراهيم گفت پروردگارا اين شهر را [حرم‏] امن بگردان و مرا و فرزندانم را از پرستش بتان دور بدار (۳۵)

پروردگارا آنها بسيارى از مردم را به گمراهى كشانده‏اند، پس هركس از من پيروى كند از من است، و هر كس از من سرپيچى كند [امر او با توست كه‏] تو آمرزگار مهربانى‏ (۳۶)

پروردگارا من برخى فرزندانم را در سرزمينى بى‏آب و علف، در جوار بيت‏الحرام تو، سكنا داده‏ام، تا -پروردگارانماز را برپا دارند، پس دلهاى مردمى را به آنان مهربان كن، و از فرآورده‏ها روزيشان ببخش باشد كه سپاس بگزارند (۳۷)

پروردگارا تو آنچه پنهان و آنچه آشكار مى‏داريم مى‏دانى، و هيچ چيز در زمين و در آسمان بر خداوند پنهان نيست‏ (۳۸)

سپاس خداوندى را كه با وجود پيرى به من اسماعيل و اسحاق را ارزانى داشت، چرا كه پروردگارم شنواى دعاست‏ (۳۹)

پروردگارا من و نيز زاد و رودم را نمازگزار بگردان، و پروردگارا دعاى مرا بپذير (۴۰)

پروردگارا در روزى كه حساب برپا شود، مرا و پدر و مادرم و مؤمنان را بيامرز (۴۱)

و خداوند را از آنچه ستمكاران [مشرك‏] مى‏كنند، غافل مپندار، جز اين نيست كه [حساب‏] آنان را تا روزى كه ديدگان در آن خيره شود، واپس مى‏اندازد (۴۲)

[آنان‏] شتابزده، سرها به بالا گرفته [چشم به زير انداخته‏]اند، بى‏آنكه چشم برهم زنند، و دل‏كنده‏ (۴۳)

و مردمان را از روزى بترسان كه عذاب آنان را فرو گيرد و ستم‏پيشگان گويند پروردگارا ما را تا زمانى نزديك واپس بدار تا دعوت تو را اجابت و از پيامبران پيروى كنيم، آيا شما نبوديد كه پيشترها سوگند مى‏خورديد كه زوالى نداريد؟ (۴۴)

و در خانه و كاشانه كسانى كه در حق خويش ستم كرده بودند، سكنا يافتيد و بر شما آشكار شد كه با آنان چه كرده‏ايم، و براى شما مثلها زديم‏ (۴۵)

و به راستى كه نيرنگشان را ورزيدند و [كيفر] نيرنگشان با خداست، و گرچه كوهها در اثر نيرنگشان از جاى بروند (۴۶)

و هرگز خداوند را خلاف‏كننده وعده‏اى كه به پيامبرانش داده است مينگار، چرا كه خداوند پيروزمند دادستان است‏ (۴۷)

روزى كه زمين جز اين زمين و آسمانها [جز اين آسمانها] شوند و همگان در حضور خداوند يگانه قهار آشكار شوند (۴۸)

و گناهكاران را بينى كه به هم بسته گرفتار بندها هستند (۴۹)

تن‏پوشهايشان از قطران است و آتش چهره‏هايشان را مى‏پوشاند (۵۰)

تا بدين‏سان خداوند هر كسى را، بر وفق آنچه كرده است، پاداش دهد، چرا كه خداوند زودشمار است‏ (۵۱)

اين پند و پيامى براى مردم است، تا به آن هشدار يابند و بدانند كه او خداى يگانه است و تا خردمندان پند گيرند (۵۲)