ParsQuran
سوره 47: محمد - جزء 26

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ أَضَلَّ أَعْمَالَهُمْ ﴿۱﴾
انصاریان: آنان که کفر ورزیدند و [مردم را] از راه خدا باز داشتند خدا اعمالشان را باطل و تباهساخت؛
خرمشاهی: كسانى كه كفرورزيدند و [مردمان را] از راه خدا بازداشتند، [خداوند] اعمالشان را تباه [و بى‏ارزش‏] كرد
فولادوند: كسانى كه كفر ورزيدند و [مردم را] از راه خدا باز داشتند [خدا] اعمال آنان را تباه خواهد كرد
قمشه‌ای: آنان که کافر شدند و راه دین خدا را (بر خلق) بستند خداوند اعمال آنها را تباه و باطل ساخت.
مکارم شیرازی: كساني كه كافر شدند و مردم را از راه خدا بازداشتند اعمالشان را نابود مي‏كند.
وَالَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ وَآمَنُوا بِمَا نُزِّلَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَهُوَ الْحَقُّ مِنْ رَبِّهِمْ كَفَّرَ عَنْهُمْ سَيِّئَاتِهِمْ وَأَصْلَحَ بَالَهُمْ ﴿۲﴾
انصاریان: و کسانی که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند و به آنچه بر محمّد نازل شده که از سوی پروردگارشان حق است گرویدند، خدا گناهانشان را از آنان محو کرد و حالشان را اصلاح نمود.
خرمشاهی: و كسانى كه ايمان آوردند و كارهاى شايسته كردند، و به آنچه بر محمد فروفرستاده شده -كه حق است و از جانب پروردگارشانباور داشتند، گناهانشان را زدود و كار و بار ايشان به صلاح آورد
فولادوند: و آنان كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏ اند و به آنچه بر محمد [ص] نازل آمده گرويده‏ اند [كه] آن خود حق [و] از جانب پروردگارشان است [خدا نيز] بديهايشان را زدود و حال [و روز]شان را بهبود بخشيد
قمشه‌ای: و آنان که گرویدند و نیکوکار شدند و به قرآنی که بر محمّد (صلی اللّه علیه و آله و سلم) نازل شد که البته بر حق و از جانب خدایشان بود ایمان آوردند خدا از گناهانشان درگذشت و امر (دنیا و دین) آنها را اصلاح فرمود.
مکارم شیرازی: و كساني كه ايمان آوردند و عمل صالح انجام دادند به آنچه بر محمد (صلي اللّه عليه و آله و سلّم) نازل شده، و همه حق است و از سوي پروردگار، نيز ايمان آوردند خداوند گناهانشان را مي‏بخشد و كارشان را اصلاح مي‏كند.
ذَلِكَ بِأَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا اتَّبَعُوا الْبَاطِلَ وَأَنَّ الَّذِينَ آمَنُوا اتَّبَعُوا الْحَقَّ مِنْ رَبِّهِمْ كَذَلِكَ يَضْرِبُ اللَّهُ لِلنَّاسِ أَمْثَالَهُمْ ﴿۳﴾
انصاریان: این به سبب آن است که کافران از باطل پیروی کردند، و مؤمنان از حق که از سوی پروردگار آنان است، پیروی نمودند. این گونه خدا برای مردم اوصافشان را بیان می کند.
خرمشاهی: اين از آن است كه كافران از باطل پيروى كرده‏اند، و[لى‏] مؤمنان از حق پيروى كرده‏اند كه از جانب پروردگارشان است، بدين‏سان خداوند براى مردم مثلهايشان را مى‏زند
فولادوند: اين بدان سبب است كه آنان كه كفر ورزيدند از باطل پيروى كردند و كسانى كه ايمان آوردند از همان حق كه از جانب پروردگارشان است پيروى كردند اين گونه خدا براى [بيدارى] مردم مثالهايشان را مى‏ زند
قمشه‌ای: این (تباهی حال کافران و اصلاح مؤمنان) بدان سبب است که کافران پیرو (آراء و عقاید اهل) باطل گردیدند و اهل ایمان پیرو (قرآن) حق که از جانب خدایشان نازل گردید شدند. این گونه صریح خدا مثال حال مردم را بیان می‌کند.
مکارم شیرازی: اين به خاطر آن است كه كافران از باطل پيروي كردند و مؤ منان از حقي كه از سوي پروردگارشان بود، اينگونه خداوند براي مردم زندگيشان را توصيف مي‏كند.
فَإِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا فَضَرْبَ الرِّقَابِ حَتَّى إِذَا أَثْخَنْتُمُوهُمْ فَشُدُّوا الْوَثَاقَ فَإِمَّا مَنًّا بَعْدُ وَإِمَّا فِدَاءً حَتَّى تَضَعَ الْحَرْبُ أَوْزَارَهَا ذَلِكَ وَلَوْ يَشَاءُ اللَّهُ لَانْتَصَرَ مِنْهُمْ وَلَكِنْ لِيَبْلُوَ بَعْضَكُمْ بِبَعْضٍ وَالَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَلَنْ يُضِلَّ أَعْمَالَهُمْ ﴿۴﴾
انصاریان: پس هنگامی که [در میدان جنگ] با کافران روبرو شدید، گردن هایشان را به شدت بزنید تا آن گاه که بسیاری از آنان را با سختی و غلظت از پای درآورید، در این هنگام [از دشمن اسیر بگیرید و] آنان را محکم ببندید، [پس از اسیر گرفتن] یا بر آنان منت نهید [و آزادشان کنید]، یا از آنان [در برابر آزاد کردنشان] فدیه و عوض بگیرید تا آنجا که جنگ بارهای سنگینش را بر زمین نهد. این است [فرمان خدا]؛ و اگر خدا می خواست [خود بدون فرمان جنگ] از آنان انتقام می گرفت [ولی به جنگ فرمان داد] تا برخی از شما را به وسیله برخی دیگر بیازماید، و کسانی که در راه خدا به شهادت رسیده اند، خدا هرگز اعمالشان را باطل و تباه نمی کند.
خرمشاهی: پس چون با كافران [حربى‏] رو به رو شويد، گردنهايشان را بزنيد تا آنكه ايشان را به زانو در آوريد [و در دست شما اسير شوند] آنگاه بندهايشان را سخت استوار كنيد، و پس از آن يا منت نهيد [و رها كنيد بدون فديه‏] يا فديه بستانيد [و رها كنيد]، تا اهل كارزار بارهاى [سلاح‏] خود را فرو گذارد، چنين است [حكم الهى‏]، و اگر خداوند مى‏خواست از ايشان انتقام مى‏كشيد، ولى [چنين كرد] تا بعضى از شما را به بعضى ديگر بيازمايد، و كسانى كه در راه خدا كشته شده‏اند، هرگز [خداوند] اعمالشان را تباه [و بى‏ارزش‏] نخواهد كرد
فولادوند: پس چون با كسانى كه كفر ورزيده‏ اند برخورد كنيد گردنها[يشان] را بزنيد تا چون آنان را [در كشتار] از پاى درآورديد پس [اسيران را] استوار در بند كشيد سپس يا [بر آنان] منت نهيد [و آزادشان كنيد] و يا فديه [و عوض از ايشان بگيريد] تا در جنگ اسلحه بر زمين گذاشته شود اين است [دستور خدا] و اگر خدا مى‏ خواست از ايشان انتقام مى ‏كشيد ولى [فرمان پيكار داد] تا برخى از شما را به وسيله برخى [ديگر] بيازمايد و كسانى كه در راه خدا كشته شده‏ اند هرگز كارهايشان را ضايع نمى ‏كند
قمشه‌ای: شما مؤمنان چون (در میدان جنگ) با کافران رو به رو شوید باید (شجاعانه) آنها را گردن زنید تا آن گاه که از خونریزی بسیار دشمن را از پا در آوردید پس از آن، اسیران جنگ را محکم به بند کشید که بعدا یا بر آنها منّت نهید (و آنها را آزاد گردانید) یا فدا گیرید تا در نتیجه جنگ سختیهای خود را فروگذارد. این حکم فعلی است، و اگر خدا بخواهد خود از کافران انتقام می‌کشد (و همه را بی زحمت جنگ شما هلاک می‌کند) و لیکن (با این جنگ کفر و ایمان) می‌خواهد شما را به یکدیگر امتحان کند، و آنان که در راه خدا کشته شدند خدا هرگز اعمالشان را ضایع نگرداند.
مکارم شیرازی: هنگامي كه با كافران در ميدان جنگ رو به رو مي‏شويد گردنهايشان را بزنيد، و همچنان ادامه دهيد تا به اندازه كافي دشمن را درهم بكوبيد، در اين هنگام اسيران را محكم ببنديد، سپس يا بر آنها منت گذاريد (و آزادشان كنيد) يا در برابر آزادي از آنها فديه بگيريد، و اين وضع همچنان ادامه يابد تا جنگ بار سنگين خود را بر زمين نهد، برنامه اين است، و هر گاه خدا مي‏خواست خودش آنها را مجازات مي‏كرد، اما مي‏خواهد بعضي از شما را با بعضي ديگر بيازمايد، و كساني كه در راه خدا كشته شدند خداوند هرگز اعمالشان را نابود نمي‏كند.
سَيَهْدِيهِمْ وَيُصْلِحُ بَالَهُمْ ﴿۵﴾
انصاریان: [خدا] آنان را به زودی [به سرمنزل خوشبختی و کرامت] هدایت می کند و حالشان را اصلاح می نماید؛
خرمشاهی: به زودى ايشان را هدايت مى‏كند و كار و بارشان را به صلاح مى‏آورد
فولادوند: به زودى آنان را راه مى ‏نمايد و حالشان را نيكو مى‏ گرداند
قمشه‌ای: آنها را البته به راه سعادت هدایت کند و امورشان را اصلاح فرماید.
مکارم شیرازی: به زودي آنها را هدايت مي‏كند و كار آنها را اصلاح مي‏كند.
وَيُدْخِلُهُمُ الْجَنَّةَ عَرَّفَهَا لَهُمْ ﴿۶﴾
انصاریان: و آنان را در بهشتی که در دنیا به آنان شناسانده در می آورد.
خرمشاهی: و به بهشتى كه به آنان شناسانده است، در مى‏آوردشان‏
فولادوند: و در بهشتى كه براى آنان وصف كرده آنان را درمى ‏آورد
قمشه‌ای: و در بهشتی که قبلا به منزل و مقاماتشان همه را شناسا کرده وارد کند.
مکارم شیرازی: و آنها را در بهشت (جاويدانش) كه اوصاف آن را براي آنان بازگو كرده وارد مي‏كند.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَنْصُرُوا اللَّهَ يَنْصُرْكُمْ وَيُثَبِّتْ أَقْدَامَكُمْ ﴿۷﴾
انصاریان: ای مؤمنان! اگر خدا را یاری کنید، خدا هم شما را یاری می کند و گام هایتان را محکم و استوار می سازد؛
خرمشاهی: اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد اگر [دين‏] خدا را يارى دهيد، شما را يارى مى‏دهد و گامهايتان را استوار مى‏دارد
فولادوند: اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد اگر خدا را يارى كنيد ياريتان مى ‏كند و گامهايتان را استوار مى دارد
قمشه‌ای: ای اهل ایمان، شما اگر خدا را یاری کنید (یعنی دین و پیغمبر خدا را) خدا هم شما را یاری کند و ثابت قدم گرداند.
مکارم شیرازی: اي كساني كه ايمان آورده‏ ايد! اگر خدا را ياري كنيد شما را ياري مي‏كند و گامهايتان را استوار مي‏دارد.
وَالَّذِينَ كَفَرُوا فَتَعْسًا لَهُمْ وَأَضَلَّ أَعْمَالَهُمْ ﴿۸﴾
انصاریان: و بر کافران هلاکت و نابودی باد و [خدا] اعمالشان را باطل و تباه ساخت.
خرمشاهی: و كسانى كه كفرورزيده‏اند بدا به حالشان، [خداوند] اعمالشان را تباه كرده است‏
فولادوند: و كسانى كه كفر ورزيدند نگونسارى بر آنان باد و [خدا] اعمالشان را برباد داد
قمشه‌ای: و آنان که کافر شدند نابود و هلاک شوند و خدا اعمالشان را ضایع و باطل سازد.
مکارم شیرازی: و كساني كه كافر شدند مرگ بر آنها و اعمالشان نابود باد.
ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ كَرِهُوا مَا أَنْزَلَ اللَّهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ ﴿۹﴾
انصاریان: این برای آن است که آنان آنچه را خدا نازل کرده است خوش نداشتند، پس خدا هم اعمالشان را تباه و بی اثر کرد.
خرمشاهی: چرا كه [وحى‏] فرو فرستاده الهى را ناخوش دارند، پس اعمالشان را تباه [و بى‏ارزش‏] گرداند
فولادوند: اين بدان سبب است كه آنان آنچه را خدا نازل كرده است‏ خوش نداشتند و [خدا نيز] كارهايشان را باطل كرد
قمشه‌ای: این (هلاک کفار) بدان سبب است که آنها از قرآنی که خدا نازل فرمود کراهت و اعراض داشتند پس خدا اعمالشان را محو و نابود فرمود.
مکارم شیرازی: اين به خاطر آن است كه از آنچه خداوند نازل كرده كراهت داشتند لذا خدا اعمالشان را حبط و نابود كرد.
أَفَلَمْ يَسِيرُوا فِي الْأَرْضِ فَيَنْظُرُوا كَيْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ دَمَّرَ اللَّهُ عَلَيْهِمْ وَلِلْكَافِرِينَ أَمْثَالُهَا ﴿۱۰﴾
انصاریان: آیا در زمین گردش نکردند تا با تأمل بنگرند که سرانجام کسانی که پیش از آنان بودند، چگونه بود؟ خدا آنان را درهم کوبید و نابود کرد و نیز برای این کافران همانند آنان [عذابی قطعی و ثابت] است.
خرمشاهی: آيا در زمين سير و سفر نكرده‏اند كه بنگرند سرانجام كسانى كه پيش از آنان بوده‏اند چگونه بود، كه خداوند نابودشان كرد، و سرنوشت كافران همانند آن است‏
فولادوند: مگر در زمين نگشته‏ اند تا ببينند فرجام كسانى كه پيش از آنها بودند به كجا انجاميده ست‏ خدا زير و زبرشان كرد و كافران را نظاير [همين كيفرها در پيش] است
قمشه‌ای: آیا در زمین به سیر و سفر نمی‌روند تا به چشم خود عاقبت حال پیشینیان را مشاهده کنند که چگونه آنها را خدا هلاک کرد؟ و این کافران هم مانند آنها به کیفر کفر خود البته می‌رسند.
مکارم شیرازی: آيا در زمين سير نكردند تا ببينند عاقبت كساني كه قبل از آنها بودند چه شد؟ خداوند آنها را هلاك كرد، و براي كافران امثال اين مجازاتها خواهد بود.
ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ مَوْلَى الَّذِينَ آمَنُوا وَأَنَّ الْكَافِرِينَ لَا مَوْلَى لَهُمْ ﴿۱۱﴾
انصاریان: این [پیروزی مؤمنان و نابودی کافران] به سبب این است که خدا سرپرست و یاور کسانی است که ایمان آورده اند، و کافران را سرپرست و یاری نیست.
خرمشاهی: اين از آن است كه خداوند سرور مؤمنان است و كافران سرورى ندارند
فولادوند: چرا كه خدا سرپرست كسانى است كه ايمان آورده‏ اند ولى كافران را سرپرست [و يارى] نيست
قمشه‌ای: این (معامله خدا با کافران و مؤمنان) بدان سبب است که البته خدا یار و مولای مؤمنان است و کافران هیچ مولا و یاور و یاری ندارند.
مکارم شیرازی: اين به خاطر آن است كه خداوند مولا و سرپرست كساني است كه ايمان آوردند، اما كافران مولائي ندارند.
إِنَّ اللَّهَ يُدْخِلُ الَّذِينَ آمَنُوا وَعَمِلُوا الصَّالِحَاتِ جَنَّاتٍ تَجْرِي مِنْ تَحْتِهَا الْأَنْهَارُ وَالَّذِينَ كَفَرُوا يَتَمَتَّعُونَ وَيَأْكُلُونَ كَمَا تَأْكُلُ الْأَنْعَامُ وَالنَّارُ مَثْوًى لَهُمْ ﴿۱۲﴾
انصاریان: بی تردید خدا کسانی را که ایمان آورده و کارهای شایسته انجام داده اند، در بهشت هایی کهاز زیرِ [درختانِ] آن نهرها جاری است در می آورد، و در حالی که کافران همواره سرگرم بهره گیری از [کالا و لذت های زودگذر] دنیایند و می خورند، همان گونه که چهارپایان می خورند و جایگاهشان آتش است.
خرمشاهی: بى‏گمان خداوند كسانى را كه ايمان آورده‏اند و كارهاى شايسته كرده‏اند، به بوستانهايى در مى‏آورد كه جويباران از فرودست آن جارى است، و كافران [از ظواهر زندگى‏] بهره بر مى‏گيرند و همان گونه كه چارپايان مى‏خورند، مى‏خورند و [مى‏خوابند] و آتش [دوزخ‏] جايگاه ايشان است‏
فولادوند: خدا كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏ اند در باغهايى كه از زير [درختان] آنها نهرها روان است درمى ‏آورد و [حال آنكه] كسانى كه كافر شده‏ اند [در ظاهر] بهره مى ‏برند و همان گونه كه چارپايان مى ‏خورند مى ‏خورند و[لى] جايگاه آنها آتش است
قمشه‌ای: البته خدا آنان را که ایمان آورده و نیکوکار شوند در بهشتی که زیر درختانش نهرها جاری است داخل گرداند و آنان که به راه کفر شتافتند به تمتّع و شهوت‌رانی و شکم‌پرستی مانند حیوانات پردازند و عاقبت منزل آنها آتش دوزخ خواهد بود.
مکارم شیرازی: خداوند كساني را كه ايمان آوردند و عمل صالح انجام دادند وارد باغهائي از بهشت مي‏كند كه نهرها از زير درختانش ‍ جاري است، در حالي كه كافران از متاع زودگذر دنيا بهره مي‏گيرند و همچون چهارپايان مي‏خورند و سرانجام آتش دوزخ جايگاه آنهاست.
وَكَأَيِّنْ مِنْ قَرْيَةٍ هِيَ أَشَدُّ قُوَّةً مِنْ قَرْيَتِكَ الَّتِي أَخْرَجَتْكَ أَهْلَكْنَاهُمْ فَلَا نَاصِرَ لَهُمْ ﴿۱۳﴾
انصاریان: چه بسیار آبادی هایی که [اهلش] از [اهل] آبادی تو که تو را بیرون کرده اند نیرومندتر بودند، ما آنان را هلاک کردیم و یاوری [در برابر عذاب] برای آنان نبود.
خرمشاهی: و چه بسيار [مردم‏] شهرها كه از شهر تو كه آواره‏ات كرد نيرومندتر بودند، نابودشان كرديم، و ياورى نداشتند
فولادوند: و بسا شهرها كه نيرومندتر از آن شهرى بود كه تو را [از خود] بيرون راند كه ما هلاكشان كرديم و براى آنها يار [و ياورى] نبود
قمشه‌ای: چه شهرهای بسیار که از (شهر مکّه) وطن تو که کفّار از آن خارجت کردند محکم بنیان‌تر بود ما اهلش را هلاک کردیم و بر نجات خود هیچ یاوری نداشتند.
مکارم شیرازی: و چه بسيار شهرهايي كه از شهري كه تو را بيرون كرد پر قدرتتر بودند، ما همه آنها را نابود كرديم، و ياوري نداشتند!
أَفَمَنْ كَانَ عَلَى بَيِّنَةٍ مِنْ رَبِّهِ كَمَنْ زُيِّنَ لَهُ سُوءُ عَمَلِهِ وَاتَّبَعُوا أَهْوَاءَهُمْ ﴿۱۴﴾
انصاریان: آیا کسانی که بر دلیل روشنی از پروردگار خویش اند، مانند کسانی هستند که عمل زشتشان برای آنان آراسته شده و از هواهای نفسانی خود پیروی کرده اند؟
خرمشاهی: آيا كسى كه به طريقه روشنى از جانب پروردگار خويش است، همانند كسى است كه بد عملى‏اش در نظرش آراسته جلوه داده شده و از هوى و هوسهايشان پيروى مى‏كنند
فولادوند: آيا كسى كه بر حجتى از جانب پروردگار خويش است چون كسى است كه بدى كردارش براى او زيبا جلوه داده شده و هوسهاى خود را پيروى كرده‏ اند
قمشه‌ای: آیا آن کس که از خدای خود حجت علمی و برهانی (مانند قرآن) در دست دارد مانند کسانی است که عمل زشتشان در نظر زیبا جلوه کرده و پیرو هوای نفسانی خود شدند؟
مکارم شیرازی: آيا كسي كه دليل روشني از سوي پروردگارش دارد همانند كسي است كه زشتي اعمالش در نظرش تزيين شده، و از هواي نفس پيروي مي‏كند؟!
مَثَلُ الْجَنَّةِ الَّتِي وُعِدَ الْمُتَّقُونَ فِيهَا أَنْهَارٌ مِنْ مَاءٍ غَيْرِ آسِنٍ وَأَنْهَارٌ مِنْ لَبَنٍ لَمْ يَتَغَيَّرْ طَعْمُهُ وَأَنْهَارٌ مِنْ خَمْرٍ لَذَّةٍ لِلشَّارِبِينَ وَأَنْهَارٌ مِنْ عَسَلٍ مُصَفًّى وَلَهُمْ فِيهَا مِنْ كُلِّ الثَّمَرَاتِ وَمَغْفِرَةٌ مِنْ رَبِّهِمْ كَمَنْ هُوَ خَالِدٌ فِي النَّارِ وَسُقُوا مَاءً حَمِيمًا فَقَطَّعَ أَمْعَاءَهُمْ ﴿۱۵﴾
انصاریان: صفت بهشتی که به پرهیزکاران وعده داده شده [چنین است:] در آن نهرهایی است از آبی که مزه و رنگش برنگشته و نهرهایی از شیر که طعمش دگرگون نشده و نهرهایی از شراب که برای نوشندگان مایه لذت است و نهرهایی از عسل خالص است، و در آن از هر گونه میوه ای برای آنان فراهم است، و نیز آمرزشی از سوی پروردگارشان [ویژه آنان است. آیا اینان] مانند کسانی هستند که در آتش همیشگی و جاودانه اند، واز آبی جوشان به آنان می نوشانند که روده هایشان را متلاشی می کند؟!
خرمشاهی: وصف بهشتى كه به پرهيزگاران وعده داده شده است [چنين است كه‏] در آن جويهايى از آب ناگندا، و جويهايى از شيرى كه مزه‏اش تغييرناپذير است، و جويهايى از شراب لذت‏بخش آشامندگان، و جويهايى از عسل پالوده [روان‏] است، و برايشان در آنجا همه گونه ميوه هست، و نيز آمرزشى از جانب پروردگارشان، [آيا چنين كسى‏] همانند كسى است كه جاودانه در آتش [دوزخ‏] است؟ و به آنان آبى جوشان نوشانده مى‏شود كه دل و روده‏هايشان را پاره پاره مى‏كند
فولادوند: مثل بهشتى كه به پرهيزگاران وعده داده شده [چون باغى است كه] در آن نهرهايى است از آبى كه [رنگ و بو و طعمش] برنگشته و جويهايى از شيرى كه مزه‏ اش دگرگون نشود و رودهايى از باده‏ اى كه براى نوشندگان لذتى است و جويبارهايى از انگبين ناب و در آنجا از هر گونه ميوه براى آنان [فراهم] است و [از همه بالاتر] آمرزش پروردگار آنهاست [آيا چنين كسى در چنين باغى دل‏ انگيز] مانند كسى است كه جاودانه در آتش است و آبى جوشان به خوردشان داده مى ‏شود [تا] روده ‏هايشان را از هم فرو پاشد
قمشه‌ای: داستان بهشتی که به متقیان وعده دادند این است که در آن باغ بهشت نهرهایی از آب زلال دگرگون ناشدنی است و نهرها از شیر بی آنکه هرگز طعمش تغییر کند و نهرها از شراب ناب که نوشندگان را به حد کمال لذّت بخشد و نهرها از عسل مصفّی و تمام انواع میوه‌ها بر آنان مهیّاست و (فوق همه لذّات) مغفرت و لطف پروردگارشان، (آیا حال آن که در این بهشت ابد است) مانند کسی است که در آتش مخلّد است و آب جوشنده حمیم به خوردشان دهند تا اندرونشان را پاره پاره گرداند؟
مکارم شیرازی: توصيف بهشتي كه به پرهيزگاران وعده داده شده چنين است كه در آن نهرهائي از آب صاف و خالص است كه بدبو نشده. و نهرهائي از شير كه طعم آن دگرگون نگشته، و نهرهائي از شراب (طهور) كه مايه لذت نوشندگان است، و نهرهائي از عسل مصفي، و براي آنها در آن از تمام انواع ميوه‏ ها وجود دارد (و از همه بالاتر) آمرزشي است از سوي پروردگارشان، آيا چنين كساني همانند كساني هستند كه هميشه در آتش دوزخند و از آب جوشان نوشانده مي‏شوند كه امعاء آنها را از هم متلاشي مي‏كند؟!
وَمِنْهُمْ مَنْ يَسْتَمِعُ إِلَيْكَ حَتَّى إِذَا خَرَجُوا مِنْ عِنْدِكَ قَالُوا لِلَّذِينَ أُوتُوا الْعِلْمَ مَاذَا قَالَ آنِفًا أُولَئِكَ الَّذِينَ طَبَعَ اللَّهُ عَلَى قُلُوبِهِمْ وَاتَّبَعُوا أَهْوَاءَهُمْ ﴿۱۶﴾
انصاریان: گروهی از آنان [که منافق اند در ظاهر به گفتارت] گوش می دهند، ولی هنگامی که از نزد تو بیرون روند به کسانی که آگاهی و معرفت به آنان داده شده [از روی مسخره] می گویند: هم اکنون چه گفت؟ [ما که گفته او را نفهمیدیم.] آنان کسانی هستند که خدا بر دل هایشان مهر [تیره بختی] نهاده واز هواهای نفسانی خود پیروی کرده اند،
خرمشاهی: و از ايشان كسانى هستند كه [ظاهرا] به تو گوش مى‏سپارند، سپس كه از نزدت بيرون مى‏روند، به دانش يافتگان گويند هم اكنون چه گفت؟ اينان كسانى هستند كه خداوند به دلهايشان مهر نهاده است و از هوى و هوسهايشان پيروى كرده‏اند
فولادوند: و از ميان [منافقان] كسانى‏ اند كه [در ظاهر] به [سخنان] تو گوش مى‏ دهند ولى چون از نزد تو بيرون مى ‏روند به دانش يافتگان مى‏ گويند هم اكنون چه گفت اينان همانانند كه خدا بر دلهايشان مهر نهاده است و از هوسهاى خود پيروى كرده‏ اند
قمشه‌ای: و بعضی از مردم منافق به گفتارت کاملا گوش می‌دهند تا وقتی که از حضورت خارج شوند با اهل علم (اصحابت به تمسخر و اهانت) می‌گویند: رسول باز از سر نو چه گفت؟ اینان هستند که خدا بر دلهاشان مهر (قهر) نهاد و پیرو هوای نفس خود گردیدند.
مکارم شیرازی: گروهي از آنان به سخنانت گوش فرا مي‏دهند اما هنگامي كه از نزد تو خارج مي‏شوند به كساني كه خداوند به آنها علم و دانش بخشيده (از روي استهزا) مي‏گويند. اين مرد الان چه گفت ؟ آنها كساني هستند كه خداوند بر قلبهايشان مهر نهاده، و از هواي نفسشان پيروي كرده‏ اند (لذا چيزي نمي‏فهمند).
وَالَّذِينَ اهْتَدَوْا زَادَهُمْ هُدًى وَآتَاهُمْ تَقْوَاهُمْ ﴿۱۷﴾
انصاریان: و کسانی که هدایت یافته اند خدا بر هدایتشان افزوده و پرهیزکاری و تقوایشان را به آنان عطا کرده است؛
خرمشاهی: و رهيافتگان را هدايت افزود و [راه و رسم‏] پارسايى‏شان آموخت‏
فولادوند: و[لى] آنان كه به هدايت گراييدند [خدا] آنان را هر چه بيشتر هدايت بخشيد و [توفيق] پرهيزگاري‏شان داد
قمشه‌ای: و آنان که هدایت یافتند خدا بر هدایت و ایمانشان بیفزود و (پاداش) تقوای آنها را به آنان عطا فرمود.
مکارم شیرازی: كساني كه هدايت يافته‏ اند خداوند بر هدايتشان مي‏افزايد، و روح تقوي به آنها مي‏بخشد.
فَهَلْ يَنْظُرُونَ إِلَّا السَّاعَةَ أَنْ تَأْتِيَهُمْ بَغْتَةً فَقَدْ جَاءَ أَشْرَاطُهَا فَأَنَّى لَهُمْ إِذَا جَاءَتْهُمْ ذِكْرَاهُمْ ﴿۱۸﴾
انصاریان: پس آیا [منافقان و منکران] جز این را انتظار می برند که ناگاه قیامت بر آنان فرا رسد؟ [در حالی که هم اکنون نشانه هایش آمده است]، پس هنگامی که قیامت بر آنان فرا رسد، متذکّر شدن و هوشیاری شان از کجا و چگونه به آنان سود بخشد؟
خرمشاهی: پس انتظار ندارند مگر قيامت را كه به ناگهان به سراغشان آيد، كه به راستى نشانه‏هاى آن ظاهر شده است، پس آنگاه كه فراز آيدشان، چه پندى مى‏خواهند بگيرند؟
فولادوند: آيا [كافران] جز اين انتظار مى ‏برند كه رستاخيز به ناگاه بر آنان فرا رسد و علامات آن اينك پديد آمده است پس اگر [رستاخيز] بر آنان دررسد ديگر كجا جاى اندرزشان است
قمشه‌ای: (کافران که ایمان نمی‌آرند) باز انتظاری دارند جز آنکه ساعت قیامت ناگاه فرا رسد؟ که شروط و علائم قیامت بسیاری پدید آمد، و پس از آنکه قیامت بیاید در آن حال تذکر و یادآوری آنان چه فایده بخشد؟
مکارم شیرازی: آيا آنها جز اين انتظاري دارند كه قيامت ناگهان برپا شود (آنگاه ايمان آورند) در حالي كه هم اكنون نشانه‏ هاي آن آمده است، اما هنگامي كه بيايد تذكر و ايمان آنها سودي نخواهد داشت.
فَاعْلَمْ أَنَّهُ لَا إِلَهَ إِلَّا اللَّهُ وَاسْتَغْفِرْ لِذَنْبِكَ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَالْمُؤْمِنَاتِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ مُتَقَلَّبَكُمْ وَمَثْوَاكُمْ ﴿۱۹﴾
انصاریان: پس بدان که هیچ معبودی جز خدا نیست [بنابراین بر معرفت و آگاهیت نسبتِ به حق استوار باش]؛ و از میان رفتن [توطئه ها و موانعی که به وسیله دشمنان در راه پیشرفت دعوتت به اسلام] برای تو و مردان و زنان با ایمان ایجاد شده از خدا بخواه، و برای زنان و مردان مؤمن طلب آمرزش کن و خدا محل رفت و بازگشت شماو قرارگاهتان را می داند.
خرمشاهی: بدان كه فى‏الحقيقه خدايى جز خداوند نيست، و براى گناهت، و نيز براى مردان و زنان مؤمن آمرزش بخواه، و خداوند [جاى‏] جنب و جوش و آرام و قرارتان را مى‏داند
فولادوند: پس بدان كه هيچ معبودى جز خدا نيست و براى گناه خويش آمرزش جوى و براى مردان و زنان با ايمان [طلب مغفرت كن] و خداست كه فرجام و مآل [هر يك از] شما را مى‏ داند
قمشه‌ای: باز هم بدان که هیچ خدایی جز خدای یکتا نیست و تو بر گناه خود [منظور از گناه آن حضرت نافرمانی خدا نیست، زیرا پیامبر (ص) معصوم است. به تفاسیر مراجعه شود. (م)] و برای مردان و زنان با ایمان آمرزش طلب، و خدا منازل انتقال شما به عالم آخرت و مسکن همیشگی شما همه را می‌داند.
مکارم شیرازی: پس بدان كه معبودي جز الله نيست، و براي گناه خود و مردان و زنان با ايمان استغفار كن، و خداوند محل حركت و قرارگاه شما را مي‏داند.
وَيَقُولُ الَّذِينَ آمَنُوا لَوْلَا نُزِّلَتْ سُورَةٌ فَإِذَا أُنْزِلَتْ سُورَةٌ مُحْكَمَةٌ وَذُكِرَ فِيهَا الْقِتَالُ رَأَيْتَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ يَنْظُرُونَ إِلَيْكَ نَظَرَ الْمَغْشِيِّ عَلَيْهِ مِنَ الْمَوْتِ فَأَوْلَى لَهُمْ ﴿۲۰﴾
انصاریان: مؤمنان می گویند: چرا سوره ای [در رابطه با فرمان جهاد] نازل نمی شود؟ ولی هنگامی که سوره ای محکم و بی شبهه نازل می شود و در آن از جهاد سخن به میان آمده است، آنان را که در دل هایشان بیماری است، می بینی مانند کسی که در بیهوشی مرگ افتاده، به تو می نگرند و سزاوارشان هم [به سبب بیماردلی] همین حالت است.
خرمشاهی: و [بعضى از] مؤمنان گويند چرا سوره‏اى [شامل حكم جهاد] فرو فرستاده نمى‏شود، آنگاه چون سوره‏اى از محكمات فرو فرستاده مى‏شود و در آن كارزار [با مشركان‏] ياد مى‏شود، بيماردلان را بينى كه به تو با نگاه كسى كه از [سكرات‏] مرگ بيهوش شده باشد، مى‏نگرند، بدا به حال ايشان‏
فولادوند: و كسانى كه ايمان آورده‏ اند مى‏ گويند چرا سوره‏ اى [در باره جهاد] نازل نمى شود اما چون سوره‏ اى صريح نازل شد و در آن نام كارزار آمد آنان كه در دلهايشان مرضى هست مانند كسى كه به حال بيهوشى مرگ افتاده به تو مى ‏نگرند
قمشه‌ای: و مؤمنان می‌گویند: چه شده که سوره‌ای (در حکم جهاد کفّار) نازل نشد؟ در صورتی که چون سوره‌ای محکم و صریح آید و در آن ذکر جنگ شود آنان را که دلهاشان مریض (نفاق) است بنگری که مانند کسی که از ترس، حال بی هوشی بر او دست می‌دهد در تو نگاه می‌کنند، آری مرگ و هلاک بر آنها سزاوارتر است.
مکارم شیرازی: كساني كه ايمان آورده‏ اند مي‏گويند چرا سوره‏ اي نازل نمي‏شود؟ (كه در آن فرمان جهاد باشد) اما هنگامي كه سوره محكمي نازل مي‏گردد كه در آن نامي از جنگ است منافقان بيماردل را مي‏بيني همچون كسي كه در آستانه مرگ قرار گرفته به تو نگاه مي‏كنند، پس مرگ و نابودي براي آنها بهتر است.
طَاعَةٌ وَقَوْلٌ مَعْرُوفٌ فَإِذَا عَزَمَ الْأَمْرُ فَلَوْ صَدَقُوا اللَّهَ لَكَانَ خَيْرًا لَهُمْ ﴿۲۱﴾
انصاریان: [ولی] فرمانبرداری [از خدا و پیامبر] و سخن پسندیده و نیک [نه اظهار کراهت و ناخشنودی از جهاد] برای آنان شایسته تر است. پس اگر هنگامی که فرمان جهاد قطعی و مسلم شود با خدا از سر صدق و راستی درآیند، بی تردید برای آنان بهتر است.
خرمشاهی: اطاعت بايد و سخنى نيك، آنگاه چون كار قطعى شود، اگر با خداوند صادق باشند، بى‏شك برايشان بهتر است‏
فولادوند: [ولى] فرمان‏پذيرى و سخنى شايسته برايشان بهتر است و چون كار به تصميم كشد قطعا خير آنان در اين است كه با خدا راست[دل] باشند
قمشه‌ای: (راه سعادت) طاعت خدا و گفتار نیکو است و پس از آنکه امر (دین یا کار جنگ) به عزم و لزوم پیوست اگر (منافقین) با خدا به راستی رفتار کنند بر آنها بهتر خواهد بود.
مکارم شیرازی: اما اگر آنها اطاعت كنند و سخن سنجيده و شايسته بگويند براي آنها بهتر است، و اگر آنها هنگامي كه فرمان جهاد قطعيت پيدا مي‏كند به خدا راست گويند (و از در صدق و صفا درآيند) براي آنها بهتر است.
فَهَلْ عَسَيْتُمْ إِنْ تَوَلَّيْتُمْ أَنْ تُفْسِدُوا فِي الْأَرْضِ وَتُقَطِّعُوا أَرْحَامَكُمْ ﴿۲۲﴾
انصاریان: پس اگر [از خدا و پیامبر] روی گردان شوید آیا از شما جز این انتظار می رود که در زمین فساد کنید و [بر سر مال و منال دنیا] قطع رحم نمایید؟
خرمشاهی: چه بسا چون دست يابيد در اين سرزمين فتنه و فساد كنيد و پيوند خويشاوندانتان را بگسليد
فولادوند: پس [اى منافقان] آيا اميد بستيد كه چون [از خدا] برگشتيد [يا سرپرست مردم شديد] در [روى] زمين فساد كنيد و خويشاونديهاى خود را از هم بگسليد
قمشه‌ای: شما منافقان اگر (از فرمان خدا و اطاعت قرآن) روی بگردانید آیا جز این امید می‌برید که در زمین فساد و قطع رحم کنید؟
مکارم شیرازی: اما اگر رويگردان شويد آيا جز اين انتظار مي‏رود كه در زمين فساد كنيد و قطع رحم نمائيد.
أُولَئِكَ الَّذِينَ لَعَنَهُمُ اللَّهُ فَأَصَمَّهُمْ وَأَعْمَى أَبْصَارَهُمْ ﴿۲۳﴾
انصاریان: آنان [که روی گردانند] کسانی هستند که خدا لعنتشان کرده و گوش [دل] شان را کر و چشم [بصیرت] شان را کور کرده است.
خرمشاهی: اينان كسانى هستند كه خداوند لعنتشان كرده و [از شنيدن و ديدن حق‏] ناشنوا و نابيناشان ساخته است‏
فولادوند: اينان همان كسانند كه خدا آنان را لعنت نموده و [گوش دل] ايشان را ناشنوا و چشمهايشان را نابينا كرده است
قمشه‌ای: همین منافقانند که خدا آنها را لعن کرده و گوش و چشمشان را کر و کور گردانید (تا به جهل و شقاوت بمیرند).
مکارم شیرازی: آنها كساني هستند كه خداوند از رحمت خويش دورشان ساخته، گوشهايشان را كر و چشمهايشان را كور نموده است.
أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ الْقُرْآنَ أَمْ عَلَى قُلُوبٍ أَقْفَالُهَا ﴿۲۴﴾
انصاریان: آیا در قرآن نمی اندیشند [تاحقایق را بفهمند] یا بر دل هایشان قفل هایی قرار دارد؟
خرمشاهی: آيا در قرآن تامل نمى‏كنند، يا بر دلها قفلها[ى غفلت‏]شان افتاده است؟
فولادوند: آيا به آيات قرآن نمى‏ انديشند يا [مگر] بر دلهايشان قفلهايى نهاده شده است
قمشه‌ای: آیا منافقان در آیات قرآن تفکر نمی‌کنند یا بر دلهاشان خود قفل‌ها (ی جهل و نفاق) زده‌اند.
مکارم شیرازی: آيا آنها در قرآن تدبر نمي‏كنند؟ يا بر دلهايشان قفل نهاده شده است.
إِنَّ الَّذِينَ ارْتَدُّوا عَلَى أَدْبَارِهِمْ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدَى الشَّيْطَانُ سَوَّلَ لَهُمْ وَأَمْلَى لَهُمْ ﴿۲۵﴾
انصاریان: بی تردید کسانی که پس از روشن شدن هدایت برای آنان [به همان عقاید باطل و کردار ناپسندشان] برگشتند [و دست از قرآن و پیامبر برداشتند] شیطان زشتی هایشان را در نظرشان آراست و آنان را در آرزوهای دور و دراز انداخت.
خرمشاهی: بى‏گمان كسانى كه پس از آنكه راه هدايت بر آنان روشن شده است، به آن پشت كردند [و به گذشته برگشتند]، شيطان آن را در چشمشان آراسته است و به آنان مهلت و ميدان داده است‏
فولادوند: بى‏ گمان كسانى كه پس از آنكه [راه] هدايت بر آنان روشن شد [به حقيقت] پشت كردند شيطان آنان را فريفت و به آرزوهاى دور و درازشان انداخت
قمشه‌ای: آنان که پس از بیان شدن راه هدایت بر آنها باز به دین پشت کرده و مرتد شدند شیطان کفر را در نظرشان جلوه‌گر ساخت و به آمال و آرزوهای دراز فریبشان داد.
مکارم شیرازی: كساني كه بعد از روشن شدن حق پشت كردند شيطان اعمال زشتشان را در نظرشان زينت داده، و آنها را با آرزوهاي طولاني فريفته است.
ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ قَالُوا لِلَّذِينَ كَرِهُوا مَا نَزَّلَ اللَّهُ سَنُطِيعُكُمْ فِي بَعْضِ الْأَمْرِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ إِسْرَارَهُمْ ﴿۲۶﴾
انصاریان: این به سبب آن است که آنان به کسانی [چون مشرکان و کافران] که نازل شدن وحی را خوش نداشتند، گفتند: [ما] در بعضی از امور [که بر ضد مؤمنان است] از شما اطاعت خواهیم کرد. در حالی که خدا اسرارشان را می داند.
خرمشاهی: اين از آن است كه به كسانى كه [وحى‏] فرو فرستاده الهى را ناخوش داشته‏اند، گويند زودا كه در بعضى كارها از شما اطاعت كنيم، و خداوند پنهانكاريشان را مى‏داند
فولادوند: چرا كه آنان به كسانى كه آنچه را خدا نازل كرده خوش نمى‏ داشتند گفتند ما در كار [مخالفت] تا حدودى از شما اطاعت‏ خواهيم كرد و خدا از همداستانى آنان آگاه است
قمشه‌ای: این (برگشتن از دین) برای آن بود که آن منافقان به دشمنان قرآن (پنهانی) گفتند: ما البته با شما (بر مخالفت محمّد) تا بتوانیم موافقت می‌کنیم. و خدا از این سخن پنهانی آنها آگاه است.
مکارم شیرازی: اين بخاطر آن است كه آنها به كساني كه نزول وحي الهي را كراهت داشتند گفتند ما در بعضي از امور از شما پيروي مي‏كنيم، در حالي كه خداوند اسرار آنها را مي‏داند.
فَكَيْفَ إِذَا تَوَفَّتْهُمُ الْمَلَائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبَارَهُمْ ﴿۲۷﴾
انصاریان: پس حال و وضعشان زمانی که فرشتگان جانشان را می گیرند در حالی که بر صورت و پشتشان [تازیانه عذاب] می زنند، چگونه خواهد بود؟!
خرمشاهی: پس چگونه باشد حالشان آنگاه كه فرشتگان جانشان را بگيرند و چهره‏ها و پشتهايشان را فرو كوبند؟
فولادوند: پس چگونه [تاب مى ‏آورند] وقتى كه فرشتگان [عذاب] جانشان را مى‏ ستانند و بر چهره و پشت آنان تازيانه مى ‏نوازند
قمشه‌ای: پس با چه حال سختی اینان رو به رو شوند هنگامی که فرشتگان (عذاب) جانشان بگیرند و بر روی و پشت آنها (تازیانه قهر) زنند؟!
مکارم شیرازی: حال آنها چگونه خواهد بود هنگامي كه فرشتگان (مرگ) بر صورت و پشت آنها مي‏زنند (و قبض روحشان مي‏كنند).
ذَلِكَ بِأَنَّهُمُ اتَّبَعُوا مَا أَسْخَطَ اللَّهَ وَكَرِهُوا رِضْوَانَهُ فَأَحْبَطَ أَعْمَالَهُمْ ﴿۲۸﴾
انصاریان: این عذاب برای این است که آنان از آنچه خدا را به خشم آورده پیروی کردند، و خشنودی او را خوش نداشتند در نتیجه اعمالشان را تباه و بی اثر کرد.
خرمشاهی: اين از آن است كه از آنچه خداوند را به خشم آورد پيروى مى‏كنند و خشنودى او را ناخوش دارند، و [خداوند] اعمالشان را تباه [و بى‏ارزش‏] كند
فولادوند: زيرا آنان از آنچه خدا را به خشم آورده پيروى كرده‏ اند و خرسنديش را خوش نداشتند پس اعمالشان را باطل گردانيد
قمشه‌ای: این عذاب بدین سبب است که از پی راهی که موجب خشم خداست رفتند و راه رضا و خشنودی او را خوش نداشتند خدا هم اعمالشان را محو و باطل گردانید.
مکارم شیرازی: اين بخاطر آن است كه آنها از آنچه خداوند را به خشم مي‏آورد پيروي كردند و آنچه را موجب خشنودي او است كراهت داشتند لذا اعمالشان را حبط و نابود كرد.
أَمْ حَسِبَ الَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ أَنْ لَنْ يُخْرِجَ اللَّهُ أَضْغَانَهُمْ ﴿۲۹﴾
انصاریان: بلکه کسانی که در دل هایشان بیماری است، گمان کردند که خدا کینه هایشان را آشکار نخواهد کرد.
خرمشاهی: آيا بيماردلان پنداشته‏اند كه خداوند هرگز حقد و حسدهايشان را آشكار نمى‏سازد؟
فولادوند: آيا كسانى كه در دلهايشان مرضى هست پنداشتند كه خدا هرگز كينه آنان را آشكار نخواهد كرد
قمشه‌ای: آیا آنان که در دل مرض (نفاق پنهان) دارند پندارند که خدا کینه درونی آنها را آشکار نمی‌سازد؟
مکارم شیرازی: آيا كساني كه در دلهايشان بيماري است گمان كردند خدا كينه‏ هايشان را ظاهر نمي‏كند؟!
وَلَوْ نَشَاءُ لَأَرَيْنَاكَهُمْ فَلَعَرَفْتَهُمْ بِسِيمَاهُمْ وَلَتَعْرِفَنَّهُمْ فِي لَحْنِ الْقَوْلِ وَاللَّهُ يَعْلَمُ أَعْمَالَكُمْ ﴿۳۰﴾
انصاریان: و اگر بخواهیم یقیناً آنان را به تو نشان می دهیم تا آنان را از روی نشانه هایشان بشناسی، و بی تردید آنان را از شیوه سخن گفتن خواهی شناخت؛ و خدا کارهای شما را می داند.
خرمشاهی: و اگر بخواهيم آنان را به تو مى‏نمايانيم، آنگاه ايشان را به سيمايشان مى‏شناسى، و آنان را از آهنگ سخنشان مى‏شناسى، و خداوند [ظاهر و باطن‏] اعمالتان را مى‏داند
فولادوند: و اگر بخواهيم قطعا آنان را به تو مى ‏نمايانيم در نتيجه ايشان را به سيماى [حقيقى]شان مى ‏شناسى و از آهنگ سخن به [حال] آنان پى خواهى برد و خداست كه كارهاى شما را مى‏ داند
قمشه‌ای: اگر ما می‌خواستیم حقیقت آنها را (به وحی) بر تو آشکار می‌ساختیم تا به باطن آنها از سیمای ظاهرشان پی برده و در طیّ سخن کاملا آنها را بشناسی. و (ای منافقان و ای مؤمنان) خدا به همه کارهای شما آگاه است.
مکارم شیرازی: و اگر ما بخواهيم آنها را به تو نشان مي‏دهيم تا آنها را با قيافه‏ هايشان بشناسي، هر چند مي‏تواني از طرز سخنانشان آنها را بشناسي، و خداوند اعمال شما را مي‏داند.
وَلَنَبْلُوَنَّكُمْ حَتَّى نَعْلَمَ الْمُجَاهِدِينَ مِنْكُمْ وَالصَّابِرِينَ وَنَبْلُوَ أَخْبَارَكُمْ ﴿۳۱﴾
انصاریان: به یقین ما شما را امتحان می کنیم تا مجاهدان از شما و صابران را مشخص نماییم، و اخبار شما را نیز [که اعمال و اسرار شماست] می آزماییم [تا صدق و کذب شما را در همه امور معلوم بداریم.]
خرمشاهی: و همه گونه مى‏آزماييمتان تا از ميان شما مجاهدان و صابران را معلوم بداريم، و احوالتان را بشناسانيم‏
فولادوند: و البته شما را مى ‏آزماييم تا مجاهدان و شكيبايان شما را باز شناسانيم و گزارشهاى [مربوط به] شما را رسيدگى كنيم
قمشه‌ای: و البته ما (به حکم جهاد) شما را در مقام امتحان می‌آوریم تا (مقام) آن را که در راه خدا جهاد و مجاهده و کوشش دارد و (بر رنج آن) صبر می‌کند معلوم سازیم و اخبار و اظهارات شما (منافقان) را نیز (به مقام عمل) بیازماییم.
مکارم شیرازی: ما همه شما را قطعا آزمايش مي‏كنيم تا معلوم شود مجاهدان واقعي و صابران از ميان شما كيانند؟ و اخبار شما را بيازمائيم.
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَشَاقُّوا الرَّسُولَ مِنْ بَعْدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ الْهُدَى لَنْ يَضُرُّوا اللَّهَ شَيْئًا وَسَيُحْبِطُ أَعْمَالَهُمْ ﴿۳۲﴾
انصاریان: مسلماً آنان که کفر ورزیدند و [مردم را] از راه خدا باز داشتند و پس از آنکه هدایت برای آنان روشن شد با پیامبر به شدت دشمنی نمودند، هرگز هیچ زیانی به خدا نمی رسانند و خدا به زودی اعمالشان را تباه و بی اثر می کند.
خرمشاهی: بى‏گمان كسانى كه كفرورزيده‏اند و [مردم را] از راه خدا باز داشته‏اند، و پس از آنكه راه هدايت بر آنان روشن شده است، با پيامبر مخالفت ورزيده‏اند، هرگز به خداوند زيانى نمى‏رسانند و زودا كه [خداوند] اعمالشان را تباه و [بى‏ارزش‏] گرداند
فولادوند: كسانى كه كافر شدند و [مردم را] از راه خدا باز داشتند و پس از آنكه راه هدايت بر آنان آشكار شد با پيامبر [خدا] در افتادند هرگز به خدا گزندى نمى ‏رسانند و به زودى [خدا] كرده ‏هايشان را تباه خواهد كرد
قمشه‌ای: آنان که کافر شدند و راه خدا را (به روی خلق) بستند و با رسول او پس از آنکه راه هدایت بر آنها روشن شد باز مخالفت کردند به خدا ضرری نمی‌رسانند (و زیان مخالفت بر خود آنهاست) و اعمال آنها را خدا البته بی اثر و محو و نابود می‌گرداند.
مکارم شیرازی: كساني كه كافر شدند و مردم را از راه خدا بازداشتند و بعد از روشن شدن حق به مخالفت با رسول خدا برخاستند هرگز زياني به خدا نمي‏رسانند، و به زودي اعمالشان را نابود مي‏كند.
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَأَطِيعُوا الرَّسُولَ وَلَا تُبْطِلُوا أَعْمَالَكُمْ ﴿۳۳﴾
انصاریان: ای اهل ایمان! خدا را اطاعت کنید و پیامبر را اطاعت کنید و اعمالتان را [با تخلف از دستورها خدا و پیامبر، شرک، نفاق، منت گذاری و ریا] باطل مکنید.
خرمشاهی: اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد از خداوند و از پيامبر اطاعت كنيد و اعمالتان را باطل مگردانيد
فولادوند: اى كسانى كه ايمان آورده‏ ايد خدا را اطاعت كنيد و از پيامبر [او نيز] اطاعت نماييد و كرده ‏هاى خود را تباه مكنيد
قمشه‌ای: ای اهل ایمان، خدا را اطاعت کنید و رسول او را اطاعت کنید و اعمال خود را ضایع و باطل نگردانید.
مکارم شیرازی: اي كساني كه ايمان آورده‏ ايد اطاعت كنيد خدا، و اطاعت كنيد رسول خدا را، و اعمال خود را باطل مسازيد!
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا وَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ثُمَّ مَاتُوا وَهُمْ كُفَّارٌ فَلَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ ﴿۳۴﴾
انصاریان: مسلماً کسانی که کافر شدند و [مردم را] از راه خدا باز داشتند، سپس در حال کفر از دنیا رفتند، هرگز خدا آنان را نمی آمرزد.
خرمشاهی: بى‏گمان كسانى كه كفرورزيده‏اند و [مردم را] از راه خدا باز داشته‏اند، سپس در حالى كه كافر بوده‏اند در گذشته‏اند، هرگز خداوند آنان را نمى‏آمرزد
فولادوند: آنان كه كفر ورزيدند و مانع راه خدا شدند سپس در حال كفر مردند هرگز خدا از آنان درنخواهد گذشت
قمشه‌ای: آنان که کافر شدند و راه خدا را (به روی خلق) بستند و به حال کفر مردند دیگر ابدا خدا آنها را نخواهد بخشید.
مکارم شیرازی: كساني كه كافر شدند و مردم را از راه خدا بازداشتند سپس ‍ در حال كفر از دنيا رفتند خدا هرگز آنها را نخواهد بخشيد.
فَلَا تَهِنُوا وَتَدْعُوا إِلَى السَّلْمِ وَأَنْتُمُ الْأَعْلَوْنَ وَاللَّهُ مَعَكُمْ وَلَنْ يَتِرَكُمْ أَعْمَالَكُمْ ﴿۳۵﴾
انصاریان: پس [با توجه به یاری و کارسازی خدا] سست نشوید و [کافران و مشرکان را] به آشتی و صلحی [که برای شما خفّت بار است] دعوت نکنید، در حالی که شما برتر هستید و خدا با شماست و هرگز از [ثواب و پاداش] اعمالتان نمی کاهد.
خرمشاهی: پس سستى‏مورزيد و از در صلح و سازش در نياييد كه شما برتر و [چيره‏]ايد و خداوند با شماست و [پاداش‏] اعمال شما را نمى‏كاهد
فولادوند: پس سستى نورزيد و [كافران را] به آشتى مخوانيد [كه] شما برتريد و خدا با شماست و از [ارزش] كارهايتان هرگز نخواهد كاست
قمشه‌ای: پس (شما ای اهل ایمان در کار دین) سستی روا مدارید و (از ترس جنگ، کافران را) دعوت به صلح مکنید، که شما غالب و بلند مقام‌تر خواهید بود و خدا با شماست و از (ثواب) اعمال شما هیچ نمی‌کاهد.
مکارم شیرازی: هرگز سست نشويد و دشمنان را به صلح (ذلت بار) دعوت نكنيد در حالي كه شما برتريد و خداوند با شماست و چيزي از ثواب اعمالتان را هرگز كم نمي‏كند.
إِنَّمَا الْحَيَاةُ الدُّنْيَا لَعِبٌ وَلَهْوٌ وَإِنْ تُؤْمِنُوا وَتَتَّقُوا يُؤْتِكُمْ أُجُورَكُمْ وَلَا يَسْأَلْكُمْ أَمْوَالَكُمْ ﴿۳۶﴾
انصاریان: زندگی دنیا فقط بازی و سرگرمی است، اگر ایمان بیاورید و پرهیزکاری کنید، خدا پاداش هایتان را می دهد و از شما نمی خواهد [که] اموالتان را [در راه خدا انفاق کنید؛]
خرمشاهی: همانا زندگانى دنيا [مانند] بازيچه و سرگرمى است و اگر ايمان داشته باشيد و پروا و پرهيز بورزيد، پاداشهايتان را به شما مى‏پردازد، و [همه‏] اموال شما را از شما نمى‏گيرد
فولادوند: زندگى اين دنيا لهو و لعبى بيش نيست و اگر ايمان بياوريد و پروا بداريد [خدا] پاداش شما را مى‏ دهد و اموالتان را [در عوض] نمى‏ خواهد
قمشه‌ای: البته زندگانی دنیا به جز بازیچه و هوسرانی نیست و اگر ایمان آرید و پرهیزکار شوید پاداش اعمال شما را خواهد داد و از اموال شما چیزی (مزد هدایت) نمی‌خواهد.
مکارم شیرازی: زندگي دنيا تنها بازي و سرگرمي است و اگر ايمان آوريد و تقوي پيشه كنيد پاداشهاي شما را به نحو كامل مي‏دهد و (در برابر آن) چيزي از اموال شما نمي‏طلبيد.
إِنْ يَسْأَلْكُمُوهَا فَيُحْفِكُمْ تَبْخَلُوا وَيُخْرِجْ أَضْغَانَكُمْ ﴿۳۷﴾
انصاریان: اگر همه اموال شما را بخواهد و بر شما اصرار ورزد، بخل می کنید و [سبب می شود که] کینه های درونی شما را بیرون بریزد [و آن زمان است که گمراه می شوید.]
خرمشاهی: اگر آن را از شما بطلبد و بر شما سخت بگيرد [چه بسا] بخل ورزيد و ناهمدلى شما را آشكار سازد
فولادوند: اگر [اموال] شما را بخواهد و به اصرار از شما طلب كند بخل مى ‏ورزيد و كينه ‏هاى شما را برملا مى ‏كند
قمشه‌ای: اگر از مال شما خدا چیزی به اصرار هم بخواهد باز بخل می‌ورزید و کینه و خبث درونی شما را آشکار می‌سازد.
مکارم شیرازی: چرا كه هر گاه اموال شما را مطالبه كند، و حتي اصرار نمايد، بخل مي‏ورزيد، و كينه و خشم شما را آشكار مي‏سازد!
هَا أَنْتُمْ هَؤُلَاءِ تُدْعَوْنَ لِتُنْفِقُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ فَمِنْكُمْ مَنْ يَبْخَلُ وَمَنْ يَبْخَلْ فَإِنَّمَا يَبْخَلُ عَنْ نَفْسِهِ وَاللَّهُ الْغَنِيُّ وَأَنْتُمُ الْفُقَرَاءُ وَإِنْ تَتَوَلَّوْا يَسْتَبْدِلْ قَوْمًا غَيْرَكُمْ ثُمَّ لَا يَكُونُوا أَمْثَالَكُمْ ﴿۳۸﴾
انصاریان: آگاه باشید! شما همان مردمی هستید که برای انفاق در راه خدا دعوت می شوید، پس برخی از شما بخل می ورزند، و هر که بخل پیشه کند، فقط نسبت به [سعادت و خوشبختی] خود بخیل است، و خدا [از انفاق و صدقات شما] بی نیاز است، و شمایید که نیازمند هستید؛ و اگر [از فرمان های او] روی بگردانید به جای شما گروه دیگری را می آورد که مانند شما [روی گردان، سست عقیده و بخیل] نخواهند بود.
خرمشاهی: همين شما هستيد كه از شما خواسته مى‏شود كه در راه خدا انفاق كنيد، آنگاه بعضى از شما هستند كه بخل مى‏ورزند، و هر كس بخل ورزد همانا از خود دريغ مى‏ورزد، و خداوند بى‏نياز است و شما نيازمندانيد، و اگر روى بگردانيد قومى غير شما را جانشين شما مى‏سازد، آنگاه آنان مانند شما نخواهند بود
فولادوند: شما همان [مردمى] هستيد كه براى انفاق در راه خدا فرا خوانده شده‏ ايد پس برخى از شما بخل مى ‏ورزند و هر كس بخل ورزد تنها به زيان خود بخل ورزيده و [گرنه] خدا بى ‏نياز است و شما نيازمنديد و اگر روى برتابيد [خدا] جاى شما را به مردمى غير از شما خواهد داد كه مانند شما نخواهند بود
قمشه‌ای: آری شما همان مردمید که برای انفاق در راه (تبلیغ دین) خدا دعوت می‌شوید باز بعضی از شما بخل می‌ورزند، و هر که بخل کند بر ضرر خود اوست و گرنه خدا (از خلق) بی نیاز است و شما فقیر و نیازمندید. و اگر شما روی بگردانید خدا قومی غیر شما که مانند شما (بخیل) نیستند (بلکه بسی از شما بهتر و فداکارترند) به جای شما پدید آرد.
مکارم شیرازی: آري شما همان جمعيتي هستيد كه دعوت براي انفاق در راه خدا مي‏شويد و بعضي از شما بخل مي‏ورزند، و هر كس بخل كند نسبت به خود بخل كرده است، و خداوند بينياز است و شما همه نيازمنديد و هرگاه سرپيچي كنيد خداوند گروه ديگري را بجاي شما مي‏آورد كه مانند شما نخواهند بود.