أُولَئِكَ الَّذِينَ نَتَقَبَّلُ عَنْهُمْ أَحْسَنَ مَا عَمِلُوا وَنَتَجَاوَزُ عَنْ سَيِّئَاتِهِمْ فِي أَصْحَابِ الْجَنَّةِ وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذِي كَانُوا يُوعَدُونَ
﴿۱۶﴾
انصاریان: اینانند کسانی که ما از آنان بهترین اعمالی که انجام داده اند می پذیریم، و از گناهانشان در زمره اهل بهشت در می گذریم؛ [خدا وعده داد] وعده درست و راست که همواره به آن وعده داده می شدند؛
خرمشاهی: اينانند كه نيكوترين كارى را كه كردهاند، از ايشان مىپذيريم، و در ميان بهشتيان از گناهانشان در مىگذريم، [اين] وعده راستينى است كه به آنان نويد داده شده است فولادوند: اينانند كسانى كه بهترين آنچه را انجام داده اند از ايشان خواهيم پذيرفت و از بديهايشان درخواهيم گذشت در [زمره] بهشتيانند [همان] وعده راستى كه بدانان وعده داده مى شده است قمشهای: این بندگانند که به نیکوترین اعمال خود مقبول درگاه ما شده و در زمره اهل بهشت از گناهانشان میگذریم. این وعده صدقی است که به آنها بشارت میدادهاند. مکارم شیرازی: آنها كساني هستند كه ما بهترين اعمالشان را قبول ميكنيم، و از گناهانشان ميگذريم، و در ميان بهشتيان جاي دارند، اين وعده صدقي است كه وعده داده ميشدند.
وَالَّذِي قَالَ لِوَالِدَيْهِ أُفٍّ لَكُمَا أَتَعِدَانِنِي أَنْ أُخْرَجَ وَقَدْ خَلَتِ الْقُرُونُ مِنْ قَبْلِي وَهُمَا يَسْتَغِيثَانِ اللَّهَ وَيْلَكَ آمِنْ إِنَّ وَعْدَ اللَّهِ حَقٌّ فَيَقُولُ مَا هَذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ
﴿۱۷﴾
انصاریان: و کسی که به پدر و مادرش گفت: اُف بر شما! [من از شما متنفر و دلتنگم]، آیا به من وعده می دهید که [پس از مرگ] زنده خواهم شد، در حالی که پیش از من اقوام بسیاری در گذشتند، [و هیچ کدام از آنان زنده نشدند]. و آن دو همواره [برای بازگشت فرزندشان] از خدا یاری می خواهند [و به فرزندشان می گویند:] وای بر تو ایمان بیاور، بی تردید وعده خدا [درباره سعادت و رستگاری مؤمنان در قیامت و شقاوت و بدبختی کافران] حق است. [ولی او در پاسخشان] می گوید: این [وعده ها] جز افسانه های گذشتگان نیست!!
خرمشاهی: و كسى كه به پدر و مادرش مىگفت اف بر شما آيا به من وعده مىدهيد كه [از گور زنده] بيرون آورده شوم، حال آنكه نسلهاى [بسيارى] پيش از من بودهاند [و زنده نشدهاند]، و آن دو به درگاه خداوند استغاثه مىكنند [و به او مىگويند] واى بر تو، ايمان بياور بىگمان وعده الهى راست است، و [او] گويد اين جز افسانههاى پيشينيان نيست فولادوند: و آن كس كه به پدر و مادر خود گويد اف بر شما آيا به من وعده مى دهيد كه زنده خواهم شد و حال آنكه پيش از من نسلها سپرى [و نابود] شدند و آن دو به [درگاه] خدا زارى مى كنند واى بر تو ايمان بياور وعده [و تهديد] خدا حق است و[لى پسر] پاسخ مى دهد اينها جز افسانه هاى گذشتگان نيست قمشهای: و (چقدر ناخلف است) فرزندی که پدر و مادر را گفت: افّ بر شما باد، آیا به من وعده میدهید که پس از مرگ مرا زنده کرده و از قبر بیرون میآرند در صورتی که پیش از من گروه و طوایف بسیاری رفتند (و یکی باز نیامد)؟ آن گاه پدر و مادر به خداست غاثه کنند (که پروردگارا، تو فرزند ما را هدایت کن و به او گویند) که وای بر تو، ایمان بیار، البته وعده خدا بر حق و حقیقت است، باز (آن نا اهل فرزند) گوید: این سخنان جز افسانه و اوهام پیشینیان نیست. مکارم شیرازی: كسي كه به پدر و مادرش ميگويد: اف بر شما! آيا به من وعده ميدهيد كه من روز قيامت مبعوث ميشوم ؟ در حالي كه قبل از من اقوام زيادي بودند (و هرگز مبعوث نشدند) و آنها پيوسته فرياد ميكشند و خدا را به ياري ميطلبند كه واي بر تو! ايمان بياور كه وعده خدا حق است، اما او پيوسته ميگويد: اينها چيزي جز افسانه هاي پيشينيان نيست!
أُولَئِكَ الَّذِينَ حَقَّ عَلَيْهِمُ الْقَوْلُ فِي أُمَمٍ قَدْ خَلَتْ مِنْ قَبْلِهِمْ مِنَ الْجِنِّ وَالْإِنْسِ إِنَّهُمْ كَانُوا خَاسِرِينَ
﴿۱۸﴾
انصاریان: اینانند کسانی که [به خاطر انکار وعده های حق] فرمان عذاب درباره آنان در زمره گروه هایی از جن و انس که پیش از آنان در گذشتند، محقق و ثابت شده است؛ زیرا آنان زیانکار بودند.
خرمشاهی: اينانند كه در ميان امتهاى جن و انس كه پيش از ايشان بودهاند، حكم [عذاب] بر آنان تعلق گرفته است، اينانند كه زيانكارند فولادوند: آنان كسانى اند كه گفتار [خدا] عليه ايشان همراه با امتهايى از جنيان و آدميان كه پيش از آنان روزگار به سر بردند به حقيقت پيوست بى گمان آنان زيانكار بودند قمشهای: اینان در میان طوایف بسیاری از جن و انس که از این پیش (به کفر) مردند کسانی هستند که وعده عذاب خدا بر آنها حتم است و اینها به حقیقت زیانکاران عالمند. مکارم شیرازی: آنها كساني هستند كه فرمان عذاب همراه اقوام (كافري) كه قبل از آنها از جن و انس بودند درباره آنان مسجل شده، چرا كه همگي زيانكار بودند.
وَلِكُلٍّ دَرَجَاتٌ مِمَّا عَمِلُوا وَلِيُوَفِّيَهُمْ أَعْمَالَهُمْ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ
﴿۱۹﴾
انصاریان: برای هر کدام [از گروه مؤمنان و کافران] بر پایه اعمالی که انجام داده اند درجاتی است [که در آن قرار می گیرند]، و تا خدا اعمالشان را به طور کامل به آنان بدهد؛ و آنان مورد ستم قرار نمی گیرند.
خرمشاهی: و هر يك را بر حسب آنچه كردهاند درجاتى است، و تا سرانجام جزاى اعمالشان را به تمام و كمال بدهد، و بر ايشان ستم نرود فولادوند: و براى هر يك در [نتيجه] آنچه انجام داده اند درجاتى است و تا [خدا پاداش] اعمالشان را تمام بدهد و آنان مورد ستم قرار نخواهند گرفت قمشهای: و برای تمام (مردم مؤمن و کافر) به مقتضای اعمالشان درجاتی معین است (در عالم قیامت تا عدل خدا درباره آنها آشکار شود) و تا همه را به پاداش و مزد اعمال خود کاملا برساند و هیچ ستمی به آنها نخواهد شد. مکارم شیرازی: و براي هر كدام از آنها درجاتي است بر طبق اعمالي كه انجام داده اند، تا خداوند كارهاي آنها را بيكم و كاست به آنان تحويل دهد، و به آنها هيچ ستمي نخواهد شد.
وَيَوْمَ يُعْرَضُ الَّذِينَ كَفَرُوا عَلَى النَّارِ أَذْهَبْتُمْ طَيِّبَاتِكُمْ فِي حَيَاتِكُمُ الدُّنْيَا وَاسْتَمْتَعْتُمْ بِهَا فَالْيَوْمَ تُجْزَوْنَ عَذَابَ الْهُونِ بِمَا كُنْتُمْ تَسْتَكْبِرُونَ فِي الْأَرْضِ بِغَيْرِ الْحَقِّ وَبِمَا كُنْتُمْ تَفْسُقُونَ
﴿۲۰﴾
انصاریان: و روزی که کافران را بر آتش عرضه کنند [به آنان گویند:] نعمت های پاکیزه خود را [که می توانست وسیله آبادی آخرتتان باشد] در زندگی دنیایتان مصرف کردید و [همانجا] از آن برخوردار شدید؛ بنابراین امروز به سبب اینکه به ناحق در زمین تکبّر می ورزیدید و در برابر اینکه همواره نافرمانی می کردید با عذاب خفّت بار کیفر می یابید.
خرمشاهی: و روزى كه كافران را به نزديك آتش [دوزخ] بدارند [و گويند] خير و خوشيهايتان را در زندگانى دنيويتان به پايان برديد، و از آن بهرهمند شديد، پس امروز به خاطر آنكه در روى زمين به ناحق استكبار مىورزيديد و به خاطر آنكه نافرمانى مىكرديد، عذاب خواركننده را كيفر بريد فولادوند: و آن روز كه آنهايى را كه كفر ورزيده اند بر آتش عرضه مى دارند [به آنان مى گويند] نعمتهاى پاكيزه خود را در زندگى دنيايتان [خودخواهانه] صرف كرديد و از آنها برخوردار شديد پس امروز به [سزاى] آنكه در زمين بناحق سركشى مى نموديد و به سبب آنكه نافرمانى میکرديد به عذاب خفت[آور] كيفر مى يابيد قمشهای: و روزی که کافران را بر آتش دوزخ عرضه کنند (فرشتگان قهر و عذاب به آنها گویند) شما (لذّات بهشتی و) خوشیهایتان را در زندگانی دنیا (به شهوت رانی و ظلم و عصیان) از بین بردید و بدان لذّات دنیوی بر خوردار و دلباخته بودید، پس امروز به عذاب ذلّت و خواری مجازات میشوید چون در زمین به ناحق تکبر میکردید و راه فسق و تبهکاری پیش میگرفتید. مکارم شیرازی: آن روز كه كافران را بر آتش عرضه ميكنند به آنها گفته ميشود از طيبات و لذائذ در زندگي دنياي خود استفاده كرديد، و از آن بهره گرفتيد، اما امروز عذاب ذلت بار به خاطر استكباري كه در زمين به ناحق كرديد و به خاطر گناهاني كه انجام ميداديد جزاي شما خواهد بود.
وَاذْكُرْ أَخَا عَادٍ إِذْ أَنْذَرَ قَوْمَهُ بِالْأَحْقَافِ وَقَدْ خَلَتِ النُّذُرُ مِنْ بَيْنِ يَدَيْهِ وَمِنْ خَلْفِهِ أَلَّا تَعْبُدُوا إِلَّا اللَّهَ إِنِّي أَخَافُ عَلَيْكُمْ عَذَابَ يَوْمٍ عَظِيمٍ
﴿۲۱﴾
انصاریان: و [سرگذشت هود] برادر قوم عاد را یاد کن، هنگامی که قومش را در سرزمین احقاف بیم داد، و بی تردید بیم دهندگانی پیش از او و پس از او [در آن سرزمین] گذشته بودند که فقط خدا را بپرستید؛ زیرا من بر شما از عذاب روزی بزرگ می ترسم.
خرمشاهی: و از برادر عاديان [ هود] ياد كن كه قومش را در احقاف هشدار داد، و پيشاپيش وى و پس از وى هشداردهندگانى به ميان آمده بودند [و گفت] جز خداوند را مپرستيد، كه من بر شما از عذاب روزى سهمگين مىترسم فولادوند: و برادر عاديان را به ياد آور آنگاه كه قوم خويش را در ريگستان بيم داد در حالى كه پيش از او و پس از او [نيز] قطعا هشداردهندگانى گذشته بودند كه جز خدا را مپرستيد واقعا من بر شما از عذاب روزى هولناك مى ترسم قمشهای: و یاد آر حال هود پیغمبر قوم عاد را که چون در سرزمین احقاف امتش را وعظ و اندرز کرد و (از قهر خدا) بترسانید و پیش از هود و بعد از او هم بسیار پیمبر بر انذار خلق آمد. باری هود قومش را گفت: هرگز جز خدای عالم کسی را نپرستید که من بر شما از عذاب روز بزرگ قیامت میترسم. مکارم شیرازی: (سرگذشت هود) برادر قوم عاد را به آنها يادآوري كن، آن زمان كه قومش را در سرزمين «احقاف» انذار كرد، در حالي كه پيامبران زيادي قبل از او در گذشته هاي دور و نزديك آمده بودند كه جز خداوند يگانه را نپرستيد، من بر شما از عذاب روز بزرگي ميترسم.
قَالُوا أَجِئْتَنَا لِتَأْفِكَنَا عَنْ آلِهَتِنَا فَأْتِنَا بِمَا تَعِدُنَا إِنْ كُنْتَ مِنَ الصَّادِقِينَ
﴿۲۲﴾
انصاریان: گفتند: آیا آمده ای تا ما را از [پرستش] معبودانمان بر گردانی، پس اگر راستگویی عذابی که ما را تهدید می کنی بیاور!
خرمشاهی: گفتند آيا به سراغ ما آمدهاى كه ما را از خدايانمان باز دارى، پس اگر از راستگويان هستى، آنچه به ما وعده دادهاى به ميان بياور فولادوند: گفتند آيا آمده اى كه ما را از خدايانمان برگردانى پس اگر راست مى گويى آنچه به ما وعده مى دهى [بر سرمان] بياور قمشهای: قوم هود در پاسخ گفتند: آیا تو آمدهای ما را از پرستش بتان که خدایان ما هستند منع کنی؟! پس تو (زود) وعده عذابی را که به ما میدهی بیار اگر راست میگویی. مکارم شیرازی: آنها گفتند: تو آمده اي كه ما را (با دروغهايت) از خدايانمان برگرداني، اگر راست ميگوئي عذابي را كه به ما وعده ميدهي بياور.
قَالَ إِنَّمَا الْعِلْمُ عِنْدَ اللَّهِ وَأُبَلِّغُكُمْ مَا أُرْسِلْتُ بِهِ وَلَكِنِّي أَرَاكُمْ قَوْمًا تَجْهَلُونَ
﴿۲۳﴾
انصاریان: گفت: آگاهی [به کیفیت عذاب و زمان آمدنش] فقط نزد خداست، و من آیینی را که به آن فرستاده شده ام به شما ابلاغ می کنم، ولی من شما را گروهی می دانم که همواره نادانی می کنید.
خرمشاهی: گفت همانا علم نزد خداوند است، و من رسالتم را به شما مىرسانم، ولى شما را قومى مىبينم كه نادانى مىكنيد فولادوند: گفت آگاهى فقط نزد خداست و آنچه را بدان فرستاده شده ام به شما مى رسانم ولى من شما را گروهى مى بينم كه در جهل اصرار مى ورزيد قمشهای: هود در جواب گفت: علمش نزد خداست و من آنچه را که بر آن رسالت داشتم به شما ابلاغ کردم و لیکن شما را بسیار مردم نادانی میبینم. مکارم شیرازی: گفت: آگاهي تنها نزد خدا است (و او ميداند چه زماني شما را مجازات كند) من آنچه را به آن فرستاده شده ام به شما ابلاغ ميكنم (وظيفه من همين است ولي شما را قومي ميبينم كه دائما در جهل هستيد.
فَلَمَّا رَأَوْهُ عَارِضًا مُسْتَقْبِلَ أَوْدِيَتِهِمْ قَالُوا هَذَا عَارِضٌ مُمْطِرُنَا بَلْ هُوَ مَا اسْتَعْجَلْتُمْ بِهِ رِيحٌ فِيهَا عَذَابٌ أَلِيمٌ
﴿۲۴﴾
انصاریان: پس هنگامی که عذاب را [در پهنه فضا] به صورت ابری گسترده دیدند که به سوی درّه ها و آبگیرهایشان روی آورده، گفتند: این ابری باران زا برای ماست. [هود گفت: نه] بلکه این همان چیزی است که آن را به شتاب خواستید، بادی است که در آن عذابی دردناک است؛
خرمشاهی: آنگاه چون آن [عذاب] را به هيئت ابرى ديدند كه رو به [دشت و] درههايشان نهاده بود، گفتند اين ابرى است بارنده بر ما، نه بلكه آن چيزى است كه به شتابش مىخواستيد، بادى است كه در آن عذابى دردناك است فولادوند: پس چون آن [عذاب] را [به صورت] ابرى روىآورنده به سوى واديهاى خود ديدند گفتند اين ابرى است كه بارشدهنده ماست [هود گفت نه] بلكه همان چيزى است كه به شتاب خواستارش بوديد بادى است كه در آن عذابى پر درد [نهفته] است قمشهای: پس چون آن عذاب را به شکل ابری دیدند که بر رودخانههاشان روی آورد گفتند: این ابری است که بر ما باران میبارد. (هود به آنها گفت: چنین نیست) بلکه اثر عذابی است که به تعجیل درخواستید، این باد سختی است که در آن عذابی دردناک است. مکارم شیرازی: هنگامي كه آن را به صورت ابر گسترده اي ديدند كه به سوي درهها و آبگيرهاي آنان در حركت است (خوشحال شدند) گفتند اين ابري است بارانزا (ولي به آنها گفته شد) اين همان چيزي است كه براي آمدنش شتاب ميكرديد، تندبادي است (وحشتناك) كه عذاب دردناكي در آن است.
تُدَمِّرُ كُلَّ شَيْءٍ بِأَمْرِ رَبِّهَا فَأَصْبَحُوا لَا يُرَى إِلَّا مَسَاكِنُهُمْ كَذَلِكَ نَجْزِي الْقَوْمَ الْمُجْرِمِينَ
﴿۲۵﴾
انصاریان: [چنان بادی است که] همه چیز را به فرمان پروردگارش در هم می کوبد و نابود می کند. پس آنان [به سبب آن عذاب] چنان شدند که جز خانه هایشان دیده نمی شد. این گونه مردم گناهکار را کیفر می دهیم.
خرمشاهی: كه به فرمان پروردگارش همه چيز را نابود مىكند، و چنان شدند كه چيزى جز خانههايشان ديده نمىشد، بدينسان قوم گناهكاران را كيفر مىدهيم فولادوند: همه چيز را به دستور پروردگارش بنيان كن مى كند پس چنان شدند كه جز سراهايشان ديده نمى شد اين چنين گروه بدكاران را سزا مى دهيم قمشهای: این بادی است که هر چیزی را به امر خدای خود نابود و هلاک میسازد. پس شبی صبح کردند که جز خانههای ویران آنها دیده نمیشد (و اثری از آنان نماند). بلی ما بدین گونه قوم بدکار را کیفر میدهیم. مکارم شیرازی: همه چيز را به فرمان پروردگار درهم ميكوبد و نابود ميكند، آنها صبح كردند در حالي كه چيزي جز خانه هاي آنها به چشم نميخورد، اين گونه مجرمان را كيفر ميدهيم! |
||