به نام خداوند رحمتگر مهربان

انصاریان: المر ـ این آیاتِ [با عظمتِ] کتابِ [الهی] است، و آنچه از سوی پروردگارت بر تو نازل شده، سراسر حق و راستی است [چنان حقّی که هیچ باطلی در آن راه ندارد] ولی بیشتر مردم [به سبب عناد و لجاجت] ایمان نمی آورند.
خرمشاهی: المر الف لام ميم راء اين آيات كتاب آسمانى است، و آنچه از پروردگارت بر تو نازل شده است، راست و درست است، ولى بيشترينه مردم نمى‏گروند
فولادوند: الف لام ميم راء اين است آيات كتاب و آنچه از جانب پروردگارت به سوى تو نازل شده حق است ولى بيشتر مردم نمى‏ گروند
قمشه‌ای: المر (رمزی بین خدا و رسول است) این است آیات کتاب خدا و قرآنی که به حق و راستی بر تو از جانب پروردگارت نازل گردید و لیکن اکثر مردمان به آن ایمان نمی‌آورند.
مکارم شیرازی: المر - اينها آيات كتاب (آسماني) است، و آنچه از طرف پروردگار بر تو نازل شده حق است ولي اكثر مردم ايمان نمي‏آورند.

انصاریان: خداست که آسمان ها را بدون پایه هایی که آنها را ببینید، برافراشت، آن گاه بر تخت فرمانروایی [و حکومت بر آفرینش] چیره و مسلط شد، و خورشید و ماه را رام و مسخّر ساخت، که هر کدام تا زمان معینی روانند، کار [جهان و جهانیان] را تدبیر می کند، نشانه ها [ی قدرت و حکمتش] را [در پهنه آفرینش] به روشنی بیان می کند تا شما به دیدار [قیامت و محاسبه شدن اعمال به وسیله] پروردگارتان یقین کنید.
خرمشاهی: خداوند كسى است كه آسمانها را بدون ستونهايى كه آنها را ببينيد برافراشت، سپس بر عرش استيلاء يافت، و خورشيد و ماه را رام كرد كه هر يك تا زمانى معين، سير مى‏كند [همو] كار [و بار جهان‏] را تدبير مى‏كند و آيات [خويش‏] را روشن بيان مى‏دارد، باشد كه شما به لقاى پروردگارتان يقين پيدا كنيد
فولادوند: خدا [همان] كسى است كه آسمانها را بدون ستونهايى كه آنها را ببينيد برافراشت آنگاه بر عرش استيلا يافت و خورشيد و ماه را رام گردانيد هر كدام براى مدتى معين به سير خود ادامه مى‏ دهند [خداوند] در كار [آفرينش] تدبير مى ‏كند و آيات [خود] را به روشنى بيان مى ‏نمايد اميد كه شما به لقاى پروردگارتان يقين حاصل كنيد
قمشه‌ای: خداست آن ذات پاکی که آسمانها را چنان که می‌نگرید بی‌ستون برافراشت آن‌گاه بر عرش (قدرت بر وجود کل) قرار گرفت و خورشید و ماه را مسخّر اراده خود ساخت که هر کدام در وقت خاص به گردش آیند، امر عالم را منظم می‌سازد و آیات (قدرت) را با دلایلی مفصل بیان می‌دارد، باشد که شما به ملاقات پروردگار خود یقین کنید.
مکارم شیرازی: خدا همان كسي است كه آسمان را - بدون ستوني كه قابل رؤ يت باشد - آفريد سپس بر عرش استيلا يافت (و زمام تدبير جهان را بدست گرفت) و خورشيد و ماه را مسخر ساخت كه هر كدام تا زمان معيني حركت دارند كارها را او تدبير مي‏كند آيات را (براي شما) تشريح مي‏نمايد تا به لقاي پروردگارتان يقين پيدا كنيد.

انصاریان: و اوست که زمین را گسترانید، و در آن کوه هایی استوار و نهرهایی پدید آورد و در آن از همه محصولات و میوه ها جفت دوتایی [که نر و ماده است] قرار داد، شب را به روز می پوشاند، [تا ادامه حیات برای همه نباتات و موجودات زنده ممکن باشد]؛ یقیناً در این امور برای مردمی که می اندیشند نشانه هایی [بر توحید، ربوبیّت و قدرت خدا] ست.
خرمشاهی: و او كسى است كه زمين را گسترد و در آن كوهها و رودهايى پديد آورد، و در آن از هربار و برى زوجى دوگانه آفريد، شب را به روز [و روز را به شب‏] مى‏پوشاند، بى‏گمان در اين براى انديشه‏وران مايه‏هاى عبرت است‏
فولادوند: و اوست كسى كه زمين را گسترانيد و در آن كوهها و رودها نهاد و از هر گونه ميوه‏ اى در آن جفت جفت قرار داد روز را به شب مى ‏پوشاند قطعا در اين [امور] براى مردمى كه تفكر مى كنند نشانه‏ هايى وجود دارد
قمشه‌ای: و اوست خدایی که بساط زمین را بگسترد و در آن کوهها برافراشت و نهرها جاری ساخت و از هرگونه میوه یک جفت پدید آورد، شب تار را به روز روشن بپوشاند، همانا در این امور متفکران را دلایلی روشن (بر قدرت آفریدگار) است.
مکارم شیرازی: و او كسي است كه زمين را گسترد و در آن كوهها و نهرهائي قرار داد و از تمام ميوه‏ ها در آن دو جفت آفريد (پرده سياه) شب را بر روز مي‏پوشاند، در اينها آياتي است براي آنها كه تفكر مي‏كنند.

انصاریان: در زمین قطعه هایی مختلف و گوناگون، و باغ هایی از انگور و کشتزار و درختان خرمایی است که بر یک ریشه و غیر یک ریشه [می رویند]. ما برخی از آنان را در میوه و محصول با آنکه از یک آب سیراب می شوند بر برخی دیگر برتری می دهیم. بی تردید در این امور برای مردمی که تعقّل می کنند، نشانه هایی [بر توحید، ربوبیّت و قدرت خدا] ست.
خرمشاهی: و در زمين كرتهايى است نزديك به هم و باغهايى از [درختان‏] انگور و كشتها [ى گوناگون‏] و خرما، همانند و ناهمانند، كه همه به يك آب آبيارى مى‏شوند و ميوه‏هاى بعضى را از بعضى ديگر برتر ساخته‏ايم، بى‏گمان در اين براى خردورزان مايه‏هاى عبرت است‏
فولادوند: و در زمين قطعاتى است كنار هم و باغهايى از انگور و كشتزارها و درختان خرما چه از يك ريشه و چه از غير يك ريشه كه با يك آب سيراب مى‏ گردند و [با اين همه] برخى از آنها را در ميوه [از حيث مزه و نوع و كيفيت] بر برخى ديگر برترى مى‏ دهيم بى گمان در اين [امر نيز] براى مردمى كه تعقل مى كنند دلايل [روشنى] است
قمشه‌ای: و در زمین قطعاتی مجاور و متصل است (که آثار هر قطعه مباین قطعه دیگر است) زمینی برای تاکستان و باغ انگور قابل است، و یک جا برای زراعت غلاّت، و زمینی برای نخلستان آن هم نخلهای گوناگون که همه با یک آب مشروب می‌شوند ولی ما بعضی را در نوع میوه بر بعضی برتری می‌دهیم، و این امور عاقلان را ادلّه واضحی (بر حکمت صانع) است.
مکارم شیرازی: و در روي زمين قطعاتي در كنار هم قرار دارد كه با هم متفاوتند و باغهائي از انگور، و زراعت، و نخلها، كه گاهي بر يك پايه مي‏رويند و گاهي بر دو پايه، همه آنها از يك آب سيراب مي‏شوند و با اينحال بعضي از آنها را از جهت ميوه بر ديگري برتري مي‏دهيم، در اينها نشانه‏ هائي است براي آنها كه عقل خويش را بكار مي‏گيرند.

انصاریان: اگر بخواهی تعجب کنی، پس تعجب از گفتار منکران لجوج است که [بدون توجه به قدرت خدا که آنان را از خاک پدید آورد، می گویند]: آیا ما هنگامی که [پس از مردن] خاک شدیم، به راستی در آفرینش جدیدی خواهیم بود؟! اینانند که به پروردگارشان کافر شدند، و اینانند که در گردنشان بندها و زنجیرها [ی گمراهی در دنیا و عذاب در آخرت] است، و اینان اهل آتش اند و در آن جاودانه اند.
خرمشاهی: و اگر عجب كنى، سخن ايشان عجيب‏[تر] است [كه مى‏گويند] آيا آنگاه كه خاك شديم، آيا به آفرينش تازه‏اى در مى‏آييم؟ اينان كسانى‏اند كه به پروردگارشان كفرورزيده‏اند و هم اينانند كه [در قيامت و در دوزخ‏] در گردنهايشان غل و بندهاست، و اينان دوزخى‏اند و جاودانه در آنند
فولادوند: و اگر عجب دارى عجب از سخن آنان [=كافران] است كه آيا وقتى خاك شديم به راستى در آفرينش جديدى خواهيم بود اينان همان كسانند كه به پروردگارشان كفر ورزيده‏ اند و در گردنهايشان زنجيرهاست و آنان همدم آتشند و در آن ماندگار خواهند بود
قمشه‌ای: و اگر تو را جای تعجب (به کار منکران) است عجب قول منکران معاد است که می‌گویند: آیا ما چون خاک شدیم باز از نو خلق خواهیم شد؟ اینان هستند که به خدای خود کافر شدند و هم اینان زنجیرها (ی قهر و عذاب) بر گردن دارند و هم اینان اصحاب دوزخند و در آن همیشه معذبند.
مکارم شیرازی: و اگر ميخواهي (از چيزي) تعجب كني عجيب گفتار آنها است كه مي‏گويند آيا هنگامي كه خاك شديم (بار ديگر زنده ميشويم و) به خلقت جديدي باز ميگرديم؟! آنها كساني هستند كه به پروردگارشان كافر شدهاند و آن غل و زنجيرهاست در گردنشان، و آنها اصحاب آتشند و جاودانه در آن خواهند ماند!

انصاریان: و از تو [بر پایه تمسخر، استهزا، جهل و نادانی] پیش از [درخواست] خیر و خوشی تقاضای شتاب در [فرود آمدن] عذاب می کنند، [اینان گمان می کنند که عذاب ها و مجازات های الهی دروغ است] با اینکه پیش از آنان عذاب ها و عقوبت های عبرت آموز [بر کافران و منکران] گذشته است و قطعاً پروردگارت نسبت به مردم با ظلم و ستمی که می کنند صاحب آمرزش است، و مسلماً پروردگارت سخت کیفر است.
خرمشاهی: و از تو به [شدت و] شتاب بدى [عذاب‏] را پيش از نيكى [آمرزش‏] مى‏طلبند، و حال آنكه پيش از آنها [رسم‏] عقوبتها [ى الهى‏] برقرار بوده است، و بى‏گمان پروردگارت بر مردمان با وجود ستمشان آمرزنده است، و بى‏گمان پروردگارت سخت كيفر است‏
فولادوند: و پيش از رحمت‏ شتابزده از تو عذاب مى‏طلبند و حال آنكه پيش از آنان [بر كافران] عقوبتها رفته است و به راستى پروردگار تو نسبت به مردم با وجود ستمشان بخشايشگر است و به يقين پروردگار تو سخت‏ كيفر است
قمشه‌ای: (ای رسول ما) کافران پیش از تقاضای آمرزش و احسان (به تمسخر) از تو تقاضای تعجیل در عذاب می‌کنند؟ در صورتی که چه عقوبت‌های عبرت‌آموز بر امّتان کافر گذشته رسید! و خدا بر ظلم خلق هم بسیار صاحب عفو و مغفرت است و هم صاحب قهر و انتقام سخت است.
مکارم شیرازی: آنها پيش از حسنه (و رحمت) از تو تقاضاي تعجيل سيئه (و عذاب) مي‏كنند با اينكه قبل از آنها بلاهاي عبرتانگيز نازل شده، و پروردگار تو نسبت به مردم با اينكه ظلم مي‏كنند داراي مغفرت است و هم پروردگارت عذاب شديد دارد.

انصاریان: و کافران می گویند: چرا از سوی پروردگارش معجزه ای [غیر قرآن] بر او نازل نشده؟ تو فقط بیم دهنده ای [نه اعجاز کننده ای که هر زمان هر کس و برای هر هدفی غیر منطقی بخواهد، دست به اعجاز بزنی] وبرای هر قومی هدایت کننده ای است.
خرمشاهی: و كافران گويند چرا بر او معجزه‏اى از سوى پروردگارش نازل نمى‏گردد؟ تو فقط هشداردهنده‏اى و هر قومى رهنمايى دارد
فولادوند: و آنان كه كافر شده‏ اند مى‏ گويند چرا نشانه‏ اى آشكار از طرف پروردگارش بر او نازل نشده است [اى پيامبر] تو فقط هشداردهنده‏ اى و براى هر قومى رهبرى است
قمشه‌ای: و باز کافران (به طعنه) می‌گویند که چرا از خدایش بر او آیت و معجزه‌ای فرستاده نشد؟ (باید بدانند که) تنها وظیفه تو اندرز و ترسانیدن (خلق از نافرمانی خدا) است و هر قومی را (از طرف خدا) رهنمایی است.
مکارم شیرازی: و آنها كه كافر شدند مي‏گويند چرا آيت (و اعجازي) از پروردگارش بر او نازل نشده؟ تو تنها بيم دهنده‏ اي، و براي هر گروهي هدايت كننده‏ اي است (و اينها همه بهانه است نه جستجوي حقيقت).

انصاریان: خدا [حالات، صفات و زمان ولادت] جنین هایی را که هر انسان و حیوان ماده ای آبستن است، و آنچه را رحم ها [از زمان طبیعی حمل] می کاهند و آنچه را می افزایند، می داند؛ و هر چیزی نزد او اندازه معینی دارد.
خرمشاهی: خداوند مى‏داند كه هر مادينه‏اى چه بارى دارد و اينكه رحمها [از مدت حمل يا از جنين‏] چه مى‏كاهند و چه مى‏افزايند، هر چيزى نزد او اندازه‏اى معين دارد
فولادوند: خدا مى‏ داند آنچه را كه هر ماده‏ اى [در رحم] بار مى‏ گيرد و [نيز] آنچه را كه رحمها مى ‏كاهند و آنچه را مى‏ افزايند و هر چيزى نزد او اندازه‏ اى دارد
قمشه‌ای: تنها خدا می‌داند که بار حمل آبستنان عالم چیست و بار رحمها چه نقصان و چه زیادت آرند، و مقدار همه چیز در علم ازلی خدا معین است.
مکارم شیرازی: خدا از جنين هائي كه هر انسان يا حيوان ماده‏ اي حمل مي‏كند آگاه است، و نيز از آنچه رحمها كم مي‏كنند (و پيش از موعد مقرر ميزايند) و هم از آنچه افزون مي‏كنند، و هر چيز نزد او مقدار معيني دارد.

انصاریان: دانای نهان و آشکار و بزرگ و بلندمرتبه است.
خرمشاهی: [اوست كه‏] داناى پنهان و پيدا، و بزرگ بلندمرتبه است‏
فولادوند: داناى نهان و آشكار [و] بزرگ بلندمرتبه است
قمشه‌ای: اوست عالم به عوالم غیب و شهود و بزرگ خدای متعال (برتر از هر وصف و ادراک عقول).
مکارم شیرازی: او از غيب و شهود آگاه است و بزرگ و متعالي است.

انصاریان: [برای او] یکسان است که کسی از شما گفتارش را پنهان کند یا آشکار سازد، و کسی مخفیانه در دل شب حرکت نماید یا در روز راه بپیماید.
خرمشاهی: يكسان است كه از شما كسى سخنش را پنهان بدارد يا آشكارش كند، و كسى كه در [پرده‏] شب پنهانكار يا در [روشناى‏] روز پيدارو باشد
فولادوند: [براى او] يكسان است كسى از شما سخن [خود] را نهان كند و كسى كه آن را فاش گرداند و كسى كه خويشتن را به شب پنهان دارد و در روز آشكارا حركت كند
قمشه‌ای: در پیشگاه علم ازلی آن کس از شما که سخن به سرّ گوید یا آشکار و آن که در ظلمت شب پنهان است یا در روشنی روز به کار و فعالیت مشغول است، همه یکسانند (و خدا بر همه آگاه است).
مکارم شیرازی: براي او تفاوت نمي‏كند كساني كه پنهاني سخن بگويند يا آشكار سازند، و آنها كه شبانگاه مخفيانه حركت مي‏كنند يا در روشنائي روز.

انصاریان: برای انسان از پیش رو و پشت سر، مأمورانی است که همواره او را به فرمان خدا [از آسیب ها و گزندها] حفظ می کنند. یقیناً خدا سرنوشت هیچ ملتی را [به سوی بلا، نکبت، شکست و شقاوت] تغییر نمی دهد تا آنکه آنان آنچه را [از صفات خوب و رفتارشایسته و پسندیده] در وجودشان قرار دارد به زشتی ها و گناه تغییر دهند. و هنگامی که خدا نسبت به ملتی آسیب و گزند بخواهد [برای آن آسیب و گزند] هیچ راه بازگشتی نیست؛ زیرا برای آنان جز خدا هیچ یاوری نخواهد بود.
خرمشاهی: او [آدمى‏] را فرشتگانى پيايند، در پيش و پشت او هستند كه او را به امر الهى نگهبانى مى‏كنند، بى‏گمان خداوند آنچه قومى دارند دگرگون نكند مگر آنكه آنچه در دلهايشان دارند، دگرگون كنند و چون خداوند براى قومى [كيفر] بدى بخواهد، برگردانى ندارد، و در برابر او سرورى ندارند
فولادوند: براى او فرشتگانى است كه پى در پى او را به فرمان خدا از پيش رو و از پشت‏ سرش پاسدارى مى كنند در حقيقت ‏خدا حال قومى را تغيير نمى‏ دهد تا آنان حال خود را تغيير دهند و چون خدا براى قومى آسيبى بخواهد هيچ برگشتى براى آن نيست و غير از او حمايتگرى براى آنان نخواهد بود
قمشه‌ای: برای هر کس پاسبانها از پیش رو و پشت سر برگماشته شده که به امر خدا او را نگهبانی کنند. خدا حال هیچ قومی را دگرگون نخواهد کرد تا زمانی که خود آن قوم حالشان را تغییر دهند (و از نیکی به بدی شتابند)، و هرگاه خدا اراده کند که قومی را (به بدی اعمالشان) عقاب کند هیچ راه دفاعی نباشد و برای آنان هیچ کس را جز خدا یارای آنکه آن بلا بگرداند نیست.
مکارم شیرازی: براي انسان ماموراني است كه پي در پي، از پيش رو، و از پشت سرش او را از حوادث (غير حتمي) حفظ مي‏كنند، (اما) خداوند سرنوشت هيچ قوم (و ملتي) را تغيير نمي‏دهد مگر آنكه آنها خود را تغيير دهند، و هنگامي كه خدا اراده سوئي به قومي (بخاطر اعمالشان) كند هيچ چيز مانع آن نخواهد شد، و جز خدا سرپرستي نخواهند داشت.

انصاریان: اوست که برق [جهنده را از میان قطعه های ابر] که مایه ترس و امید است، به شما نشان می دهد، و ابرهای سنگین بار را پدید می آورد.
خرمشاهی: او كسى است كه برق را كه مايه بيم [مسافران‏] و اميد [كشاورزان‏] است به شما مى‏نماياند، و ابرهاى گرانبار پديد مى‏آورد
فولادوند: اوست كسى كه برق را براى بيم و اميد به شما مى ‏نماياند و ابرهاى گرانبار را پديدار مى ‏كند
قمشه‌ای: اوست که برای بیم (از قهر) و امید (به رحمت) خود برق را به شما می‌نماید و ابرهای سنگین را پدید می‌آورد.
مکارم شیرازی: او كسي است كه برق را به شما نشان مي‏دهد كه هم مايه ترس است هم اميد و ابرهاي سنگين بار ايجاد مي‏كند.

انصاریان: و رعد، همراه با ستایش خدا تسبیح می گوید و فرشتگان نیز از بیمش [تسبیح می گویند]، و صاعقه ها را می فرستد و به وسیله آن به هر کس بخواهد آسیب می رساند، در حالی که اینان [با مشاهده این همه آثار قدرت که صادر شده از خدای یکتاست، باز هم] درباره خدا مجادله و ستیز می کنند در صورتی که خدا [دارایِ قدرتی بی نهایت و] سخت کیفر است.
خرمشاهی: و رعد به سپاس او، و فرشتگان از خوف و خشيت او تسبيح مى‏گويند، و [اوست كه‏] صاعقه‏ها را مى‏فرستد، كه به هركس كه او بخواهد برمى‏خورد، و آنان درباره خداوند مجادله مى‏كنند، و او سختگير است‏
فولادوند: رعد به حمد او و فرشتگان [جملگى] از بيمش تسبيح مى‏ گويند و صاعقه ‏ها را فرو مى‏ فرستند و با آنها هر كه را بخواهد مورد اصابت قرار مى‏ دهد در حالى كه آنان در باره خدا مجادله مى كنند و او سخت‏ كيفر است
قمشه‌ای: و رعد (و برق و همه قوای عالم غیب و شهود) و جمیع فرشتگان همه از بیم (قهر) خدا به تسبیح و ستایش او مشغولند، و صاعقه‌ها را بر سر هر قومی بخواهد می‌فرستد، باز هم کافران در (قدرت) خدا جدل می‌کنند با آنکه او سخت انتقام است.
مکارم شیرازی: و رعد تسبيح و حمد او مي‏گويد، و (نيز) فرشتگان از ترس او، و صاعقه‏ ها را مي‏فرستد و هر كس را بخواهد گرفتار آن مي‏سازد در حالي كه آنها (با مشاهده اينهمه آيات خدا باز هم) در باره خدا به مجادله مشغولند، و او قدرتي بيانتها (و مجازاتي دردناك) دارد.

انصاریان: دعوت حق [که اجابتش مایه سعادت دنیا و آخرت است] فقط ویژه خداست. و کسانی را که مشرکان به جای خدا می خوانند، چیزی [از درخواست ها و نیازهایشان را] برای آنان برآورده نمی کنند [درخواست این بی خردان از بتان بی جان و جاندار نیست] مگر مانند کسی که دو دستش را به سوی آبی [که با آن فاصله زیادی دارد] می گشاید تا آب به دهانش برسد و حال آنکه هرگز نخواهد رسید، و دعا و درخواست کافران [از غیر خدا] جز در گمراهی و تباهی [که به نتیجه و هدف نمی رسد] نیست.
خرمشاهی: فراخواندن راستين او راست، و كسانى كه [مشركان‏] به جاى او مى‏خوانند [و مى‏پرستند] به آنان هيچ‏گونه پاسخى نمى‏دهند، مگر همانند كسى كه گشاينده دستان خويش به سوى آب است، تا آن را به دهانش برساند و رساننده آن نيست، و دعاى كافران جز بيراه نيست‏
فولادوند: دعوت حق براى اوست و كسانى كه [مشركان] جز او مى‏ خوانند هيچ جوابى به آنان نمى‏ دهند مگر مانند كسى كه دو دستش را به سوى آب بگشايد تا [آب] به دهانش برسد در حالى كه [آب] به [دهان] او نخواهد رسيد و دعاى كافران جز بر هدر نباشد
قمشه‌ای: دعوت خدا (و رسولانش) به حق و حقیقت است و بتهایی که مشرکان به جای خدا می‌خوانند هیچ حاجتی را از آنها برنیاورند و تنها مانند آن کس‌اند که به سوی آبی دست دراز کند که بیاشامد ولی آب به دهانش نرسد، و دعای کافران جز در (حرمان و) ضلالت نیست.
مکارم شیرازی: دعوت حق از آن او است و كساني كه (مشركان) غير از خدا مي‏خوانند به دعوت آنها پاسخ نمي‏گويند، آنها همچون كسي هستند كه كفهاي خود را به سوي آب مي‏گشايد تا آب بدهانش برسد و هرگز نخواهد رسيد، و دعاي كافران جز در ضلال (و گمراهي) نيست!

انصاریان: کسانی که در آسمان ها و زمین هستند، از روی میل و رغبت یا بی میلی و کراهت و نیز سایه هایشان بامداد و شام گاه برای خدا سجده می کنند.
خرمشاهی: و هر كه در آسمانها و زمين است و سايه‏هايشان خواه و ناخواه، در بامدادان و شامگاهان، براى خدا سجده مى‏كنند
فولادوند: و هر كه در آسمانها و زمين است‏ خواه و ناخواه با سايه ‏هايشان بامدادان و شامگاهان براى خدا سجده مى كنند
قمشه‌ای: هر که در آسمانها و زمین است با همه آثار وجودیش به رغبت و اشتیاق و به اکراه و الزام، شب و روز به سجده (و طاعت) خدا مشغول است.
مکارم شیرازی: همه آنها كه در آسمانها و زمين هستند از روي اطاعت يا اكراه و همچنين سايه‏ هاي آنها - هر صبح و عصر - براي خدا سجده مي کنند.

انصاریان: [به مشرکان] بگو: پروردگار آسمان ها و زمین کیست؟ [خود بی درنگ] بگو: خدای یکتاست. بگو: آیا سرپرستان و معبودانی به جای او انتخاب کرده اید که اختیار هیچ سود و زیانی را برای خودشان ندارند [چه رسد برای شما؟] بگو: آیا نابینا و بینا یکسانند یا تاریکی و نور برابرند؟ یا آنان شریکانی برای خدا قرار دادند [به خیال آنکه] مانند آفرینش خدا چیزی آفریده اند، آن گاه آفریده خدا و آفریده شریکان بر آنان مشتبه شده؟ بگو: آفریننده همه چیز فقط خداست و تنها او یکتای پیروز است.
خرمشاهی: بگو [و بپرس‏] پروردگار آسمانها و زمين كيست؟ بگو خداوند است بگو پس آيا در برابر او سرورانى براى خود مى‏گيريد و مى‏پرستيد كه براى خويشتن هم اختيار سود و زيانى ندارند؟ بگو آيا نابينا و بينا برابر است، يا آيا تاريكيها و روشنايى برابر است، يا شريكانى براى خداوند قائلند كه همانند آفرينش او آفريده‏اند، و آفرينش [ها] بر آنان مشتبه شده است؟ بگو خداوند آفريدگار هر چيز است و او يگانه قهار است‏
فولادوند: بگو پروردگار آسمانها و زمين كيست بگو خدا بگو پس آيا جز او سرپرستانى گرفته ايد كه اختيار سود و زيان خود را ندارند بگو آيا نابينا و بينا يكسانند يا تاريكيها و روشنايى برابرند يا براى خدا شريكانى پنداشته‏ اند كه مانند آفرينش او آفريده‏ اند و در نتيجه [اين دو] آفرينش بر آنان مشتبه شده است بگو خدا آفريننده هر چيزى است و اوست‏ يگانه قهار
قمشه‌ای: بگو که آفریننده آسمانها و زمین کیست؟ بگو: خداست، پس بگو: آیا شما خدا را گذارده و غیر خدا (مانند بتان و فرعونان) را برای نگهبانی و یاری خود برگرفتید در صورتی که آنها بر سود و زیان خود هم قادر نیستند؟ آن گاه بگو: آیا چشم نابینا (ی جاهل) و دیده بینا (ی عالم) یکسان است؟ یا ظلمات (شرک و بت پرستی) با نور (معرفت و خدا پرستی) مساوی است؟ یا آنکه این مشرکان شریکانی برای خدا قرار دادند که آنها هم مانند خدا چیزی خلق کردند و بر مشرکان، خلق خدا و خلق شریکان خدا مشتبه گردید؟ (هرگز چنین نیست) بگو: تنها خدا خالق هر چیز است و او خدای یکتایی است که همه عالم مقهور اراده اوست.
مکارم شیرازی: بگو چه كسي پروردگار آسمانها و زمين است ؟ بگو الله! (سپس) بگو آيا اوليا (و خداياني) غير از او براي خود برگزيدهايد كه (حتي) مالك سود و زيان خود نيستند (تا چه رسد به شما) بگو آيا نابينا و بينا يكسان است ؟ يا ظلمتها و نور برابرند؟ آيا آنها شريكاني براي خدا قرار دادند بخاطر اينكه آنان همانند خدا آفرينشي داشتند و اين آفرينشها بر آنها مشتبه شد؟! بگو خدا خالق همه چيز است و او است يكتا و پيروز!

انصاریان: خدا از آسمان آبی نازل کرد که در هر درّه و رودی به اندازه گنجایش و وسعتش [سیلابی] جاری شد، سپس سیلاب، کفی پُف کرده را به روی خود حمل کرد، و نیز از فلزاتی که برای به دست آوردن زینت و زیور یا کالا و متاع، آتش بر آن می افروزند، کفی پُف کرده مانند سیلاب بر می آید؛ این گونه خدا حق و باطل را [به امور محسوس] مَثَل می زند. اما آن کفِ [روی سیل و روی فلز گداخته در حالی که کناری رفته] به حالتی متلاشی شده از میان می رود، و اما آنچه [چون آب و فلز خالص] به مردم سود می رساند، در زمین می ماند. خدا مَثَل ها را این گونه بیان می کند [تا مردم در همه امور حق را از باطل بشناسند.]
خرمشاهی: [همو] از آسمان آبى فرو باريد، آنگاه رودها هر يك به اندازه خويش جارى شد، و سيلاب كف فراوانى با خود آورد، و از آنچه بر آتش مى‏افروزند [و مى‏گدازند] كه زيور يا اثاثيه به دست آورند نيز كفى همانند آن [آب‏] هست، بدين‏سان خداوند حق و باطل را [اين چنين‏] مثل مى‏زند، و اما كف بر باد مى‏رود، و اما آنچه به مردمان سود مى‏رساند، بر روى زمين باقى مى‏ماند، خداوند بدين گونه مثل مى‏زند
فولادوند: [همو كه] از آسمان آبى فرو فرستاد پس رودخانه ‏هايى به اندازه گنجايش خودشان روان شدند و سيل كفى بلند روى خود برداشت و از آنچه براى به دست آوردن زينتى يا كالايى در آتش مى‏ گدازند هم نظير آن كفى برمى ‏آيد خداوند حق و باطل را چنين مثل مى‏ زند اما كف بيرون افتاده از ميان مى ‏رود ولى آنچه به مردم سود مى ‏رساند در زمين [باقى] مى‏ ماند خداوند مثلها را چنين مى‏ زند
قمشه‌ای: خدا از آسمان آبی نازل کرد که در هر رودی به قدر وسعت و ظرفیتش سیل آب جاری شد و بر روی سیل کفی بر آمد چنانکه فلزاتی را نیز که برای تجمل و زینت (مانند طلا و نقره) یا برای اثاث و ظروف (مانند آهن و مس) در آتش ذوب کنند مثل آب کفی برآورد، خدا به مثل این (آب و فلزات و کف روی آنها) برای حق و باطل مثل می‌زند که (باطل چون) آن کف به زودی نابود می‌شود و اما (حق چون) آن آب و فلز که به خیر و منفعت مردم است در زمین درنگ می‌کند. خدا مثلها را بدین روشنی بیان می‌کند.
مکارم شیرازی: خداوند از آسمان آبي فرستاد و از هر دره و رودخانه‏ اي به اندازه آنها سيلابي جاري شد، سپس سيل بر روي خود كفي حمل كرد - و از آنچه (در كورهها) براي بدست آوردن زينت آلات يا وسائل زندگي آتش روي آن روشن مي‏كنند نيز كفهائي مانند آن به وجود مي‏آيد - اما كفها به بيرون پرتاب مي‏شوند ولي آنچه به مردم سود ميرساند (آب يا فلز خالص) در زمين ميماند خداوند اينچنين مثال ميزند.

انصاریان: برای آنان که دعوت پروردگارشان را اجابت کردند، بهترین سرانجام است؛ و آنان که دعوت او را پاسخ نگفتند، اگر مالک دو برابر همه آنچه روی زمین است باشند، بی تردید آن را برای رهایی خود از عذاب خواهند داد؛ آنان را حساب سختی است، و جایگاهشان دوزخ است، و دوزخ بد بستری است.
خرمشاهی: براى كسانى كه [نداى‏] پروردگارشان را استجابت نكرده‏اند، نيكى [بهشت‏] است، و كسانى كه [نداى‏] او را استجابت نكرده‏اند، اگر همه آنچه در زمين است و همانند آن، از آن ايشان باشد، آن را بدهند و بلا گردان كنند، اينانند كه حسابشان سخت و سنگين است و سرا و سرانجامشان جهنم است و بد آرامگاهى است‏
فولادوند: براى كسانى كه پروردگارشان را اجابت كرده‏ اند پاداش بس نيكوست و كسانى كه وى را اجابت نكرده‏ اند اگر سراسر آنچه در زمين است و مانند آن را با آن داشته باشند قطعا آن را براى بازخريد خود خواهند داد آنان به سختى بازخواست‏ شوند و جايشان در دوزخ است و چه بد جايگاهى است
قمشه‌ای: آنان که دعوت حق را اجابت کرده و به خدا ایمان آوردند بر آنها بهترین پاداش و خوش‌ترین زندگانی است، و آنان که اجابت نکردند اگر مالک همه آنچه در روی زمین است باشند هر آینه آن را فدای آسایش خود کنند (مگر از عذاب برهند و هرگز نجات نیابند)، آنها را حساب سخت و جایگاه دوزخ باشد که بسیار بد آرامگاهی است.
مکارم شیرازی: براي آنها كه اجابت دعوت پروردگارشان را كردند (سرانجام و پاداش و) نتيجه نيك است، و آنها كه اجابت دعوت او را نكردند (آنچنان در وحشت عذاب الهي فرو ميروند كه) اگر تمام آنچه روي زمين است، و همانندش، از آن آنها باشد همگي را براي رهائي از عذاب مي‏دهند (ولي از آنها پذيرفته نخواهد شد) براي آنها حساب بدي است و جايگاهشان جهنم و چه بد جايگاهي است!

انصاریان: آیا کسی که می داند آنچه از سوی پروردگارت بر تو نازل شده حق است، مانند کسی است که [از نظر باطن] نابیناست؟! فقط خردمندان [بینادل] متذکّرِ [حق] می شوند.
خرمشاهی: آيا كسى كه مى‏داند آنچه از سوى پروردگارت بر تو نازل شده است، حق است، همانند كسى است كه كوردل است؟ فقط خردمندان پند مى‏گيرند
فولادوند: پس آيا كسى كه مى‏ داند آنچه از جانب پروردگارت به تو نازل شده حقيقت دارد مانند كسى است كه كوردل است تنها خردمندانند كه عبرت مى‏ گيرند
قمشه‌ای: آیا مسلمانی که به یقین می‌داند که این قرآن به حق از جانب خدا بر تو نازل شده است با کافر نابینای جاهل یکسان است؟ تنها عاقلان متذکر این حقیقتند.
مکارم شیرازی: آيا كسي كه ميداند آنچه از طرف پروردگارت بر تو نازل شده حق است همانند كسي است كه نابيناست؟! تنها صاحبان انديشه متذكر مي‏شوند!

انصاریان: همان کسانی که به عهد خدا [که همانا قرآن است] وفا می کنند و پیمان را نمی شکنند.
خرمشاهی: [همان‏] كسانى كه به عهد الهى وفا مى‏كنند و پيمان [او] را نمى‏شكنند
فولادوند: همانان كه به پيمان خدا وفادارند و عهد [او] را نمى ‏شكنند
قمشه‌ای: عاقلان آنهایند که به عهد خدا وفا می‌کنند و پیمان حق را نمی‌شکنند.
مکارم شیرازی: آنها كه به عهد الهي وفا مي‏كنند و پيمان را نمي‏شكنند.

انصاریان: و آنچه را خدا به پیوند آن فرمان داده پیوند، می دهند و از [عظمت و جلال] پروردگارشان همواره در هراسند و از حساب سخت و دشوار بیم دارند.
خرمشاهی: و كسانى كه هر چه خداوند به پيوند كردن آن فرمان داده است، مى‏پيوندند و از پروردگارشان مى‏ترسند، و از حساب سخت و سنگين مى‏هراسند
فولادوند: و آنان كه آنچه را خدا به پيوستنش فرمان داده مى ‏پيوندند و از پروردگارشان مى‏ ترسند و از سختى حساب بيم دارند
قمشه‌ای: و هم به آنچه خدا امر به پیوند آن کرده (مانند صله رحم و محبت اهل ایمان و علم) می‌پیوندند و از خدای خود می‌ترسند و از سختی هنگام حساب می‌اندیشند.
مکارم شیرازی: و آنها كه پيوندهائي را كه خدا به آن امر كرده است برقرار مي‏دارند، و از پروردگارشان مي‏ترسند و از بدي حساب (روز قيامت) بيم دارند.

انصاریان: و برای به دست آوردن خشنودی پروردگارشان [در برابر گناهان و انجام وظایف و حوادث] شکیبایی ورزیدند، و نماز را بر پا داشتند، و بخشی از آنچه را روزی آنان کردیم در نهان و آشکار انفاق نمودند، و همواره با نیکیِ [عبادت] زشتی و پلیدی [گناه] را دفع می کنند [و با خوبی های خود نسبت به مردم، بدی های آنان را نسبت به خود برطرف می نمایند]، اینانند که فرجام نیک آن سرای، ویژه آنان است.
خرمشاهی: و كسانى كه براى نيل به خشنودى پروردگارشان شكيبايى پيشه كرده‏اند و نماز را برپا داشته‏اند و از هر آنچه روزيشان كرده‏ايم، پنهان و آشكارا مى‏بخشند و بدى را با نيكى دفع مى‏كنند، اينانند كه نيك سرانجامى دارند
فولادوند: و كسانى كه براى طلب خشنودى پروردگارشان شكيبايى كردند و نماز برپا داشتند و از آنچه روزيشان داديم نهان و آشكارا انفاق كردند و بدى را با نيكى مى‏ زدايند ايشان راست فرجام خوش سراى باقى
قمشه‌ای: و هم در طلب رضای خدا راه صبر پیش می‌گیرند و نماز به پا می‌دارند و از آنچه نصیبشان کردیم پنهان و آشکار انفاق می‌کنند و در عوض بدیهای مردم نیکی می‌کنند، اینان هستند که عاقبت منزلگاه نیکو یابند.
مکارم شیرازی: و آنها كه بخاطر ذات (پاك) پروردگارشان شكيبائي مي‏كنند، و نماز را بر پا ميدارند، و از آنچه به آنها روزي داده‏ ايم، در پنهان و آشكار، انفاق مي‏كنند، و با حسنات، سيئات را از ميان مي‏برند، پايان نيك سراي ديگر از آن آنهاست.

انصاریان: بهشت های جاویدی که آنان و پدران و همسران و فرزندان شایسته و درست کارشان در آن وارد می شوند، و فرشتگان از هر دری بر آنان درآیند.
خرمشاهی: [از] بهشتهاى عدن [برخوردارند] كه هم خودشان و هم كسانى از پدران [و مادران‏] و همسران و زاد و رودشان كه نيكوكارند، وارد آن مى‏شوند، و فرشتگان از هر درى بر آنان وارد مى‏شوند
فولادوند: [همان] بهشتهاى عدن كه آنان با پدرانشان و همسرانشان و فرزندانشان كه درستكارند در آن داخل مى ‏شوند و فرشتگان از هر درى بر آنان درمى ‏آيند
قمشه‌ای: که آن منزل بهشتهای عدن است که در آن بهشتها خود و همه پدران و زنان و فرزندان شایسته آنها داخل می‌شوند در حالی که فرشتگان بر (تهنیت) آنها از هر در وارد می‌گردند.
مکارم شیرازی: (همان) باغهاي جاويدان بهشتي كه وارد آن مي‏شوند؛ و همچنين پدران و همسران و فرزندان صالح آنها؛ و فرشتگان از هر دري بر آنان وارد مي گردند…

انصاریان: [و به آنان گویند:] سلام بر شما به پاس استقامت و صبرتان [در برابر عبادت، معصیت و مصیبت] پس نیکوست فرجام این سرای.
خرمشاهی: [و مى‏گويند] سلام بر شما به خاطر صبرى كه ورزيديد، چه نيكوست اين نيك سرانجامى‏
فولادوند: [و به آنان مى‏ گويند] درود بر شما به [پاداش] آنچه صبر كرديد راستى چه نيكوست فرجام آن سراى
قمشه‌ای: (و می‌گویند) سلام و تحیت بر شما باد که صبر پیشه کردید، و بس نیک است سرانجام این سرای.
مکارم شیرازی: (و به آنها مي‏گويند) سلام بر شما بخاطر صبر و استقامتتان چه پايان خوب اين سرا نصيبتان شد!

انصاریان: و کسانی که عهد خدا را پس از استوار کردنش می شکنند، و پیوندهایی را که خدا به برقراری آن فرمان داده می گسلند، و در زمین فساد می کنند، لعنت و فرجام بد و دشوار آن سرای برای آنان است.
خرمشاهی: و كسانى كه عهد الهى را پس از بستنش مى‏شكنند، و هر چه خداوند به پيوند كردن آن فرمان داده است، مى‏گسلند، و در زمين فتنه و فساد مى‏كنند، اينانند كه لعنت و بدفرجامى دارند
فولادوند: و كسانى كه پيمان خدا را پس از بستن آن مى ‏شكنند و آنچه را خدا به پيوستن آن فرمان داده مى‏ گسلند و در زمين فساد مى كنند بر ايشان لعنت است و بد فرجامى آن سراى ايشان راست
قمشه‌ای: و آنان که پس از پیمان بستن (با خدا و رسول) عهد خدا را می‌شکنند و هم از آنچه خدا امر به پیوند آن کرده پاک می‌گسلند و در روی زمین فساد و فتنه بر می‌انگیزند اینان را لعن (خدا) و منزلگاه عذاب سخت دوزخ نصیب است.
مکارم شیرازی: و آنها كه عهد الهي را پس از محكم كردن ميشكنند، و پيوندهائي را كه خدا دستور برقراري آن را داده قطع مي‏كنند: و در روي زمين فساد مينمايند، لعنت براي آنهاست و بدي (و مجازات) سراي آخرت!

انصاریان: خدا روزی را برای هر کس که بخواهد، وسعت می دهد و برای هر کس که بخواهد، تنگ می گیرد. و [آنان که از حیات جاوید و پرنعمت آخرت بی خبرند] به زندگی زودگذر دنیا شادمان شدند، در حالی که زندگی دنیا در برابر آخرت جز متاعی اندک و ناچیز نیست.
خرمشاهی: خداوند روزى [خويش‏] را بر هركس كه بخواهد گشايش مى‏دهد يا تنگ و فروبسته مى‏دارد، و [بعضى‏] به زندگانى دنيا سرمست شده‏اند، و زندگانى دنيا در جنب آخرت، جز بهره‏اى ناچيز نيست‏
فولادوند: خدا روزى را براى هر كه بخواهد گشاده يا تنگ مى‏ گرداند و[لى آنان] به زندگى دنيا شاد شده‏ اند و زندگى دنيا در [برابر] آخرت جز بهره‏ اى [ناچيز] نيست
قمشه‌ای: خدا هر که را خواهد فراخ روزی و هر که را خواهد تنگ روزی می‌گرداند، و (این مردم کافر) به زندگانی و متاع دنیا دلشادند در صورتی که دنیا در قبال آخرت متاعی (موقت و ناقابل) بیش نیست.
مکارم شیرازی: خدا روزي را براي هر كس بخواهد (و شايسته بداند) وسيع و براي هر كس بخواهد (و مستحق ببيند) تنگ قرار مي‏دهد ولي آنها به زندگي دنيا شاد (و خوشحال) شدند در حالي كه زندگي دنيا در برابر آخرت متاع ناچيزي است.

انصاریان: کافران می گویند: چرا معجزه ای [غیر قرآن] از سوی پروردگارش بر او نازل نشده؟ بگو: مسلماً خدا هر کس را بخواهد [پس از اتمام حجت] گمراه می کند و هر کس را که به سوی او بازگردد، هدایت می نماید.
خرمشاهی: و كافران گويند چرا از سوى پروردگارش معجزه‏اى بر او نازل نمى‏شود؟ بگو خداوند هر كس را كه بخواهد بيراه وامى‏گذارد، و هر كس را كه رو به او آورده باشد، به سوى خويش به راه مى‏برد
فولادوند: و كسانى كه كافر شده‏ اند مى‏ گويند چرا از جانب پروردگارش معجزه ‏اى بر او نازل نشده است بگو در حقيقت ‏خداست كه هر كس را بخواهد بى‏ راه مى‏ گذارد و هر كس را كه [به سوى او] بازگردد به سوى خود راه مى ‏نمايد
قمشه‌ای: و کافران (مکه) می‌گویند: چرا آیت و حجت قاطعی از خدا بر (اثبات نبوت) او نازل نشد؟ تو به آنها بگو که (حجت قاطعی مانند قرآن و معجزات دیگر آمد اکنون) خدا هر که را خواهد گمراه و هر که را که به درگاه او تضرع و انابه کند هدایت می‌کند.
مکارم شیرازی: و آنها كه كافر شدند مي‏گويند چرا آيه (و معجزه) اي از پروردگارش بر او نازل نشده است ؟ بگو خداوند هر كس را بخواهد گمراه، و هر كس را كه به سوي او باز گردد هدايت مي‏كند (كمبود در معجزه نيست لجاجت آنها مانع است).

انصاریان: [بازگشتگان به سوی خدا] کسانی [هستند] که ایمان آوردند و دل هایشان به یاد خدا آرام می گیرد، آگاه باشید! دل ها فقط به یاد خدا آرام می گیرد.
خرمشاهی: [همان‏] كسانى كه ايمان آورده‏اند و دلهايشان به ياد خدا آرام مى‏گيرد، بدانيد كه با ياد خداست كه دلها آرام مى‏گيرد
فولادوند: همان كسانى كه ايمان آورده‏ اند و دلهايشان به ياد خدا آرام مى‏ گيرد آگاه باش كه با ياد خدا دلها آرامش مى‏ يابد
قمشه‌ای: آنها که به خدا ایمان آورده و دلهاشان به یاد خدا آرام می‌گیرد، آگاه شوید که تنها یاد خدا آرام‌بخش دلهاست.
مکارم شیرازی: آنها كساني هستند كه ايمان آورده‏ اند و دلهايشان به ياد خدا مطمئن (و آرام) است، آگاه باشيد با ياد خدا دلها آرامش مييابد!

انصاریان: کسانی که ایمان آوردند، و کارهای شایسته انجام دادند، برای آنان زندگی خوش و با سعادت و بازگشتی نیک است.
خرمشاهی: كسانى كه ايمان آورده‏اند و كارهاى شايسته كرده‏اند، خوشا بر ايشان و نيك سرانجامى دارند
فولادوند: كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏ اند خوشا به حالشان و خوش سرانجامى دارند
قمشه‌ای: آنان که به خدا ایمان آورده و به کار نیکو پرداختند خوشا بر احوال آنها، و بازگشت و مقام نیکو آنها راست.
مکارم شیرازی: آنها كه ايمان آوردند، و عمل صالح انجام دادند پاكيزه ترين (زندگي) نصيبشان است و بهترين سرانجامها.

انصاریان: آن گونه [که رسولان گذشته را ارسال کردیم] تو را در میان امتی که پیش از آن، امت هایی روزگار به پایان بردند، فرستادیم، تا آنچه را به تو وحی کردیم بر آنان بخوانی، در حالی که آنان [با روی گرداندن از وحی] به [خدایِ] رحمان کفر می ورزند. بگو: او پروردگار من است، معبودی جز او نیست، فقط بر او توکل کردم و بازگشتم فقط به سوی اوست.
خرمشاهی: بدين‏سان تو را به ميان امتى فرستاديم كه پيش از آنها امتهايى آمده [و رفته‏] بودند، تا آنچه بر تو وحى كرده‏ايم، بر آنان بخوانى، و حال آنكه آنان به خداى رحمان كفر و انكار مى‏ورزند، بگو او پروردگار من است [و] خدايى جز او نيست، بر او توكل كرده‏ام و بازگشت من به سوى اوست‏
فولادوند: بدين گونه تو را در ميان امتى كه پيش از آن امتهايى روزگار به سر بردند فرستاديم تا آنچه را به تو وحى كرديم بر آنان بخوانى در حالى كه آنان به [خداى] رحمان كفر مى ‏ورزند بگو اوست پروردگار من معبودى بجز او نيست بر او توكل كرده‏ ام و بازگشت من به سوى اوست
قمشه‌ای: ما تو را میان خلقی به رسالت فرستادیم که پیش از این هم (پیغمبران و) امت‌های دیگر به جایشان بوده و در گذشتند (امر تازه‌ای نیست که تو را به رسالت فرستادیم) تا بر آنها آنچه از ما به وحی بر تو رسد تلاوت کنی در حالی که آنها به خدای مهربان کافر می‌شوند، بگو: او خدای من است و جز او خدایی نیست، من بر او توکل کرده‌ام و روی امیدم همه به سوی اوست.
مکارم شیرازی: همانگونه (كه پيامبران پيشين را فرستاديم) تو را به ميان امتي فرستاديم كه پيش از آنها امتهاي ديگري آمدند و رفتند، تا آنچه را به تو وحي نموده‏ ايم بر آنها بخواني در حالي كه آنها به رحمان (خداوندي كه رحمتش همگان را فرا گرفته) كفر مي‏ورزند بگو او پروردگار من است، معبودي جز او نيست، بر او توكل كردم و بازگشتم به سوي او است.

انصاریان: و اگر قرآنی بود که به وسیله آن کوه ها به حرکت می آمدند، یا زمین پاره پاره می گشت، یا به وسیله آن با مردگان سخن گفته می شد [باز هم این کافران لجوج، ایمان نمی آورند، زیرا وقتی با مشاهده قرآن که بزرگ ترین معجزه است ایمان نیاورند با مشاهده هیچ معجزه ای ایمان نمی آورند! کار هدایت و ایمان اینان ارتباطی به معجزه ندارد] بلکه همه کارها فقط در اختیار خداست. پس آیا آنان که ایمان آورده اند، ندانسته اند که اگر خدا می خواست همه مردم را [از روی اجبار] هدایت می کرد؟! [ولی هدایت اجباری فاقد ارزش است] و همواره به کافران به کیفر آنچه که انجام دادند، حادثه ای کوبنده و بسیار سخت می رسد یا حادثه نزدیک خانه هایشان فرود می آید [که شهر و دیارشان و اطرافش را ناامن می کند] تا وعده [قطعی و نهاییِ] خدا [که شکست کامل کافران و عذاب آخرت است] فرا رسد؛ بی تردید خدا خُلف وعده نمی کند.
خرمشاهی: و اگر قرآنى بود كه كوهها از [هيبت‏] آن به حركت در مى‏آمد و زمين مى‏شكافت، يا مردگان با آن به سخن درمى‏آمدند [همين قرآن بود، و باز ايمان نمى‏آوردند]، آرى سررشته كارها همه به دست خداست، آيا كسانى كه ايمان آورده‏اند نمى‏دانند كه اگر خداوند مى‏خواست همه مردم را هدايت مى‏كرد، و به كافران همواره به خاطر كار و كردارشان عقوبتى هايل مى‏رسد، يا به زودى به خانه [ شهر] آنان [فاتحانه‏] وارد شوى، تا آنكه وعده الهى فرارسد، كه خداوند خلف وعده نمى‏كند
فولادوند: و اگر قرآنى بود كه كوهها بدان روان مى ‏شد يا زمين بدان قطعه قطعه مى‏ گرديد يا مردگان بدان به سخن درمى ‏آمدند [باز هم در آنان اثر نمیکرد] نه چنين است بلكه همه امور بستگى به خدا دارد آيا كسانى كه ايمان آورده‏ اند ندانسته‏ اند كه اگر خدا مى‏ خواست قطعا تمام مردم را به راه مى ‏آورد و كسانى كه كافر شده‏ اند پيوسته به [سزاى] آنچه كرده‏ اند مصيبت كوبنده‏ اى به آنان مى ‏رسد يا نزديك خانه ‏هايشان فرود مى ‏آيد تا وعده خدا فرا رسد آرى خدا وعده [خود را] خلاف نمى ‏كند
قمشه‌ای: و اگر قرآنی بود که با (اعجاز بیان) آن کوهها به رفتار می‌آمد و زمین از هم می‌شکافت و با مردگان سخن گفته می‌شد (همین قرآن با عظمت است که با وجود آن باز ایمان نمی‌آورند). بلکه فرمان همه عالم با خداست (هر چه خواهد به مشیّت ازلی می‌کند) آیا مؤمنان هنوز ندانسته‌اند که خدا اگر بخواهد همه مردم را (به الزام و جبر) هدایت می‌کند؟ و (این نه مصلحت است زیرا باید) کافران پیوسته از کردار زشتشان به کیفر و سرکوبی رسند یا مصیبتی نزدیک دیار آنها فرود آید تا آن‌گاه که (در محشر هم) وعده خدا (بر هلاک آنها) فرا رسد، که خدا خلاف وعده نخواهد کرد.
مکارم شیرازی: اگر بوسيله قرآن كوهها به حركت در آيند و زمينها قطعه قطعه شوند، و بوسيله آن با مردگان سخن گفته شود (باز هم ايمان نخواهند آورد!) ولي همه آنها در اختيار خداست آيا آنها كه ايمان آورده‏ اند نمي‏دانند كه اگر خدا بخواهد همه مردم را (به اجبار) هدايت مي‏كند (اما هدايت اجباري سودي ندارد) و پيوسته مصائب كوبنده‏ اي بر كافران - بخاطر اعمالشان - وارد مي‏شود و يا به نزديكي خانه آنها فرود مي‏آيد تا وعده (نهائي) خدا فرا رسد، خداوند در وعده خود تخلف نمي‏كند.

انصاریان: [فقط تو را مسخره نمی کنند] قطعاً پیامبرانی که پیش از تو بودند، مسخره شدند. پس به کافران مهلت دادم، سپس آنان را [به کیفر سخت] گرفتم، پس [یافتی که] مجازات و عذاب [من] چگونه بود؟ ….
خرمشاهی: و به راستى پيامبرانى كه پيش از تو بودند ريشخند شدند، آنگاه به كافران مهلت دادم، سپس آنان را فرو گرفتم، [بنگر كه‏] عقوبت من چگونه بوده است‏
فولادوند: و بى‏ گمان فرستادگان پيش از تو [نيز] مسخره شدند پس به كسانى كه كافر شده بودند مهلت دادم آنگاه آنان را [به كيفر] گرفتم پس چگونه بود كيفر من
قمشه‌ای: و مردم به رسولان پیش از تو هم استهزاء بسیار کردند من هم به کافران فرصت دادم آن گاه ایشان را به عقوبت گرفته و با چه عقاب سخت به کیفر رسانیدم.
مکارم شیرازی: (تنها تو را استهزا نكردند) پيامبران پيش از تو را نيز استهزا نمودند، من به كافران مهلت دادم سپس آنها را گرفتم ديدي مجازات (من) چگونه بود؟!

انصاریان: آیا کسی که بر همه نفوس [جهانیان] با آنچه به دست آورده اند، مسلط و حاکم و نگهبان است [و همه تحولات وجود آنان را تا رساندنشان به سر منزل مقصود در اختیار دارد، مانند کسی است که مطلقاً این صفات را ندارد؟] ولی آنان [از روی جهل و نادانی] برای خدا شریکانی قرار داده اند! بگو: [ویژگی های] آن شریکان را نام ببرید [تا روشن شود که آیا شایسته شریک قرار دادن برای خدا هستند؟!] آیا خدا را از چیزی در روی زمین که آنها را شریک خود نمی شناسد، خبر می دهید؟ یا سخنی ظاهر و پوچ و بی منطق است [که بر زبان خود می رانید؟!] بلکه برای کافران نیرنگ و دروغشان آراسته شده، و از راه خدا بازداشته شده اند [تا آنجا که موجودات بی ارزش و بی اثر را شریکان حق پنداشته اند]؛ و هر که را خدا [به سبب از دست دادن لیاقتش] گمراه کند، او را هیچ هدایت کننده ای نخواهد بود. ….
خرمشاهی: آيا كسى كه حاكم بر هر كسى و كار و كردار اوست [همانند كسى است كه چنين نيست؟] و براى خداوند شريكانى قائل شدند، بگو نام ايشان را ببريد، آيا او را به چيزى كه در روى زمين [چنين چيزى‏] نمى‏شناسد خبر مى‏دهيد؟ يا صرفا سخنى سطحى مى‏گوييد؟ بلكه در نظر كافران مكرشان آراسته جلوه كرده است و از راه [خدا] باز داشته شده‏اند، و هركس كه خدا بيراه گذاردش، براى او رهنمايى نيست‏
فولادوند: آيا كسى كه بر هر شخصى بدانچه كرده است مراقب است [مانند كسى است كه از همه جا بى‏ خبر است] و براى خدا شريكانى قرار دادند بگو نامشان را ببريد آيا او را به آنچه در زمين است و او نمى‏ داند خبر مى‏ دهيد يا سخنى سطحى [و ميان‏تهى] مى‏ گوييد [چنين نيست] بلكه براى كسانى كه كافر شده‏ اند نيرنگشان آراسته شده و از راه [حق] بازداشته شده‏ اند و هر كه را خدا بى‏ راه گذارد رهبرى نخواهد داشت
قمشه‌ای: آیا خدایی که نگهبان همه نفوس عالم با آثارشان است (فراموش کردند)؟ و برای خدا شریکانی جعل کردند، بگو که نام خدایان خود برگویید (که اینها کیستند و اثر اینان چیست و از چه رو مستحق پرستش شدند؟) یا این که شما مردم نادان می‌خواهید خدا را به چیزی که در زمین از آن آگاه نیست آگه سازید؟! یا آنکه به ظاهر سخنی (که خود هم حقیقتی بر آن قائل نیستید) می‌گویید؟ بلکه کافران را مکر و فسونشان در نظر زیبا آمده و از راه خدا باز ماندند، و هر کس را خدا به گمراهی واگذارد دیگر هیچ کس وی را هدایت نتواند کرد.
مکارم شیرازی: آيا كسي كه بالاي سر همه ايستاده (و حافظ و نگهبان و مراقب همه است) و اعمال همه را مي‏بيند (همچون كسي است كه هيچيك از اين صفات را ندارد) آنان براي خدا شريكاني قرار دادند، بگو آنها را نام ببريد! آيا به او چيزي را خبر مي‏دهيد كه از وجود آن در روي زمين بيخبر است ؟ يا سخنان ظاهري (و تو خالي) ميگوئيد، (نه، شريكي براي خدا وجود ندارد) بلكه در نظر كافران دروغهايشان زينت داده شده (و بر اثر ناپاكي درون، چنين مي‏پندارند كه واقعيتي دارد) و آنها از راه (خدا) باز داشته شده‏ اند و هر كس را خدا گمراه كند راهنمائي نخواهد داشت.

انصاریان: برای آنان در زندگی دنیا عذابی است، و مسلماً عذاب آخرت سخت تر و پر مشقت تر است، و آنان را هیچ حافظ و نگه دارنده ای [از عذاب خدا] نیست.
خرمشاهی: در زندگانى دنيا عذابى دارند و عذاب اخروى سخت و سنگين‏تر است و در برابر خداوند نگهدارنده‏اى ندارند
فولادوند: براى آنان در زندگى دنيا عذابى است و قطعا عذاب آخرت دشوارتر است و براى ايشان در برابر خدا هيچ نگهدارنده‏ اى نيست
قمشه‌ای: چنین گمراهان در زندگانی دنیا (به انواع بلا) معذبند و البته عذاب عالم آخرت سخت‌تر است، و از (قهر) خدا ابدا نگهداری ندارند.
مکارم شیرازی: براي آنها عذاب (دردناكي) در دنياست، و عذاب آخرت سخت تر است، و در برابر خدا هيچ كس ‍ نمي‏تواند آنها را نگه دارد.

انصاریان: صفت بهشتی که به پرهیزکاران وعده داده شده [چنین است که] از زیر [درختانِ] آن نهرها جاری است، میوه ها و سایه اش همیشگی است. این عاقبت و فرجام کسانی است که [در همه امور زندگی] پرهیزکاری کردند و فرجام کافران آتش است.
خرمشاهی: وصف بهشتى كه به پارسايان وعده داده شده است [چنين است كه‏] جويباران از فرو دست آن جارى است و ميوه‏ها و سايه آن هميشگى است، اين سرانجام پرواپيشگان است، و سرانجام كافران آتش دوزخ است‏
فولادوند: وصف بهشتى كه به پرهيزگاران وعده داده شده [اين است كه] از زير [درختان ] آن نهرها روان است ميوه و سايه‏ اش پايدار است اين است فرجام كسانى كه پرهيزگارى كرده‏ اند و فرجام كافران آتش [دوزخ] است
قمشه‌ای: وصف بهشتی که متقیان را وعده دادند چنان است که نهرها زیر درختانش جاری است و مأکولاتش همیشگی و سایه آن برقرار است، این بهشت سرانجام اهل تقواست و سرانجام کافران آتش دوزخ است.
مکارم شیرازی: بهشتي كه به پرهيزگاران وعده داده شده است نهرهاي آب از زير درختانش جاري است، ميوه‏ هاي آن هميشگي و سايه‏ هايش دائمي است، اين سرانجام كساني است كه پرهيزگاري پيشه كردند و سرانجام كافران، آتش است!

انصاریان: و کسانی که کتاب آسمانی به آنان عطا کردیم از آنچه بر تو نازل شده است، خوشحالند. و برخی از گروه ها [یِ اهل کتاب] بخشی از آن را منکرند، بگو: من فرمان یافته ام که خدای یکتا را بپرستم و شریکی برای او قرار ندهم، تنها به سوی او دعوت می کنم و بازگشتم فقط به سوی اوست.
خرمشاهی: و اهل كتاب به آنچه بر تو نازل شده است، شادمانى مى‏كنند، و از گروه مشركان كسانى هستند كه بخشى از آن را انكار مى‏كنند، بگو همين به من فرمان رسيده است كه خداوند را بپرستم و به او شرك نياورم، به سوى او دعوت مى‏كنم و بازگشت من به سوى اوست‏
فولادوند: و كسانى كه به آنان كتاب [آسمانى] داده‏ ايم از آنچه به سوى تو نازل شده شاد مى ‏شوند و برخى از دسته ‏ها كسانى هستند كه بخشى از آن را انكار مى كنند بگو جز اين نيست كه من مامورم خدا را بپرستم و به او شرك نورزم به سوى او مى‏ خوانم و بازگشتم به سوى اوست
قمشه‌ای: و آنان که ما بر آنها کتاب فرستادیم (یعنی مؤمنان اهل کتاب و مسلمانان) به این (کتاب با عظمت قرآن) که بر تو نازل شد بسیار خوشوقتند، و جماعتی از آنها (مانند کفار اهل کتاب و قریش) برخی آیات را انکار می‌کنند. بگو: من مأمورم که خدای یکتا را پرستم و هرگز به او شرک نیاورم، به سوی او دعوت می‌کنم و بازگشت من به سوی اوست.
مکارم شیرازی: و آنها كه كتاب آسماني در اختيارشان قرار داده‏ ايم از آنچه بر تو نازل شده خوشحالند، و بعضي از احزاب (و گروهها) قسمتي از آنرا انكار مي‏كنند، بگو من مامورم كه الله را بپرستم و شريكي براي او قائل نشوم، به سوي او دعوت مي‏كنم و بازگشت (همگان) به سوي او است.

انصاریان: و همان گونه [که پیش از این کتاب های آسمانی نازل کردیم] قرآن را فرمانی [گویا و] روشن نازل نمودیم، و اگر از هواها و تمایلات آنان پس از دانشی که [مانند قرآن] برایت آمده پیروی کنی، برای تو در برابر [عذاب] خدا هیچ یاور و نگه دارنده ای نخواهد بود.
خرمشاهی: و بدين‏سان آن را به صورت كتابى حكمت‏آموز عربى نازل كرده‏ايم، و اگر پس از علمى كه بر تو نازل شده است، از هوا و هوس آنان پيروى كنى، در برابر خداوند ياور و نگهدارنده‏اى ندارى‏
فولادوند: و بدين سان آن [قرآن] را فرمانى روشن نازل كرديم و اگر پس از دانشى كه به تو رسيده [باز] از هوسهاى آنان پيروى كنى در برابر خدا هيچ دوست و حمايتگرى نخواهى داشت
قمشه‌ای: و همچنین ما قرآن را کتابی با حکمت و فصاحت عربی فرستادیم، و اگر با این علم و دانش که بر تو آمد باز پیرو میل جاهلانه آنها شدی دیگر مدد و نگهبانی از (قهر) خدا نخواهی داشت.
مکارم شیرازی: همانگونه (كه به پيامبران پيشين كتاب آسماني داديم) بر تو نيز فرمان روشن و صريحي نازل كرديم، و اگر از هوسهاي آنها - بعد از آنكه آگاهي براي تو آمده - پيروي كني هيچكس از تو در برابر خدا حمايت و جلوگيري نخواهد كرد.

انصاریان: و همانا پیش از تو پیامبرانی را فرستادیم، و برای آنان همسران و فرزندانی قرار دادیم. و هیچ پیامبری را نسزد که معجزه ای بیاورد مگر به فرمان خدا. برای هر زمانی برنامه مقدّر شده ای [ثبت] است.
خرمشاهی: و پيش از تو پيامبرانى فرستاده‏ايم و همسران و فرزندانى به آنان بخشيده‏ايم، و هيچ پيامبرى را نرسد كه معجزه‏اى جز به اذن الهى بياورد، هر اجلى [را سرآمدى‏] معين است‏
فولادوند: و قطعا پيش از تو [نيز] رسولانى فرستاديم و براى آنان زنان و فرزندانى قرار داديم و هيچ پيامبرى را نرسد كه جز به اذن خدا معجزه ‏اى بياورد براى هر زمانى كتابى است
قمشه‌ای: و محققا ما رسولانی پیش از تو فرستادیم و برای همه آنان (مانند تو) زنان و فرزندان مقرر نمودیم (یعنی همه رسل بشر بودند، یکی فرشته نبود که از لوازم بشری بی‌نیاز باشد) و هیچ پیغمبری را نرسد که بی اذن خدا آیت و معجزی آورد، که هر امری را وقتی معین مرقوم است.
مکارم شیرازی: و ما قبل از تو رسولاني فرستاديم و براي آنها همسران و فرزنداني قرار داديم، و هيچ رسولي نمي‏توانست (از پيش خود) معجزهاي بياورد، مگر به فرمان خدا، هر زماني كتابي دارد (و براي هر كاري موعدي مقرر است).

انصاریان: خدا هر چه را بخواهد محو می کند و هر چه را بخواهد ثابت و پابرجا می نماید، و "امّ الکتاب "نزد اوست
خرمشاهی: خداوند آنچه را بخواهد مى‏زدايد يا مى‏نگارد، و ام‏الكتاب نزد اوست‏
فولادوند: خدا آنچه را بخواهد محو يا اثبات مى ‏كند و اصل كتاب نزد اوست
قمشه‌ای: خدا هر چه را خواهد (از احکام یا حوادث عالم) محو و هر چه را خواهد اثبات می‌کند و اصل کتاب (آفرینش) نزد اوست.
مکارم شیرازی: خداوند هر چه را بخواهد محو و هر چه را بخواهد اثبات مي‏كند، و ام الكتاب نزد او است.

انصاریان: و اگر پاره ای از عذاب ها را که به منکران وعده می دهیم به تو نشان دهیم [می بینی که بسیار سخت و دردناک است] یا اگر تو را [پیش از فرا رسیدن آن عذاب ها] قبض روح کنیم [در قیامت عذابشان را خواهی دید؛ در هر صورت] تنها وظیفه تو ابلاغ [وحی] است و حسابرسی بر عهده ماست.
خرمشاهی: اگر بخشى از آنچه به آنان وعده داده‏ايم، به تو بنمايانيم، يا روح تو را [پيش از آن‏] بگيريم، جز اين نيست كه پيامرسانى بر تو و حسابرسى بر ماست‏
فولادوند: و اگر پاره‏ اى از آنچه را كه به آنان وعده مى‏ دهيم به تو بنمايانيم يا تو را بميرانيم جز اين نيست كه بر تو رساندن [پيام] است و بر ما حساب [آنان]
قمشه‌ای: و اگر ما (در حیات تو) بر تو برخی از آن وعده عذابی که به کافران دادیم پدیدار کنیم یا آنکه (پیش از آن وقت) تو را به دیدار آخرت بریم، به هر حال بر تو تبلیغ (حکم خدا) و بر ما حساب (خلق) است (و تعیین وقت عذاب و حساب یا عفو بندگان از وظایف نبوت نیست).
مکارم شیرازی: و اگر پاره‏ اي از مجازاتها را كه به آنها وعده داده‏ ايم به تو نشان دهيم يا (پيش از فرا رسيدن اين مجازاتها) تو را بميرانيم، در هر حال تو فقط مامور ابلاغ هستي و حساب (آنها) بر ماست!

انصاریان: آیا نمی دانند که ما همواره به زمین می پردازیم و از اطراف [و جوانب] آن [که ملت ها، اقوام، تمدن ها و دانشمندانش هستند] می کاهیم؟ و خدا حکم می کند؛ و هیچ بازدارنده ای برای حکمش نیست، و او در حسابرسی سریع است.
خرمشاهی: آيا نديده‏اند كه ما دامنه‏هاى سرزمين [كفر] را مى‏كاهيم [و بر اسلام مى‏افزاييم‏] و خداوند حكم مى‏كند و حكم او رد كننده‏اى ندارد، و او زود شمار است‏
فولادوند: آيا نديده‏ اند كه ما [همواره] مى ‏آييم و از اطراف اين زمين مى ‏كاهيم و خداست كه حكم مى ‏كند براى حكم او باز دارنده‏ اى نيست و او به سرعت‏ حسابرسى مى ‏كند
قمشه‌ای: آیا مردم ندیدند که ما (به فرستادن رسولان) عزم سرزمین (کافران جاهل) کرده و از هر طرف آن می‌کاهیم (و بر بلاد و قدرت اهل ایمان می‌افزاییم)؟ و تنها خداست که در جهان فرمان می‌دهد و هیچ کس بر رد حکمش قادر نیست و اوست که در یک لحظه حساب همه خلق بی‌شمار را می‌کند.
مکارم شیرازی: آيا نديدند كه ما پيوسته از اطراف (و جوانب) زمين كم مي‏كنيم (جامعه‏ ها، تمدنها و دانشمندان تدريجا از ميان مي‏روند) و خداوند حكومت مي‏كند و هيچكس را ياراي جلوگيري يا رد احكام او نيست، و او سريع الحساب است.

انصاریان: کسانی که پیش از این کافران لجوج و منکران عنود بودند [در برابر حکومت و حکم خدا] مکر ونیرنگ کردند [ولی به هدفشان نرسیدند] چرا که همه تدبیرها و نقشه ها در اختیار خداست؛ زیرا او هر کاری را هر کس انجام می دهد، می داند [به همین سبب مکر و نیرنگ هر کس را با تدبیر و نقشه حکیمانه اش باطل و نابود می کند] و کافران و منکران به زودی خواهند دانست که فرجامِ [نیک و بدِ] سرایِ دیگر برای کیست؟
خرمشاهی: و به راستى كه پيشينيان آنان هم مكرورزيدند، ولى مكر و تدبير هر چه هست در اختيار خداوند است، مى‏داند كه هر جاندارى چه به دست مى‏آورد، و كافران به زودى خواهند دانست كه نيك سرانجامى از آن كيست‏
فولادوند: و به يقين كسانى كه پيش از آنان بودند نيرنگ كردند ولى همه تدبيرها نزد خداست آنچه را كه هر كسى به دست مى ‏آورد مى‏ داند و به زودى كافران بدانند كه فرجام آن سراى از كيست
قمشه‌ای: و پیش از اینان هم بسیاری کافران مکرها (بر ضد رسولان) کردند (و عاقبت همه هلاک شدند) که همه مکر و تدبیرها نزد خداست، او می‌داند هر کس به چه کار و اندیشه است، و کافران به زودی خواهند یافت که عاقبت خوش و منزل سعادت برای کیست.
مکارم شیرازی: كساني كه پيش از آنها طرحها و نقشه‏ ها كشيدند ولي تمام طرحها و نقشه‏ ها از آن خداست از كار هر كس ‍ آگاه است و به زودي كفار مي‏دانند سرانجام (نيك و بد) در سراي ديگر از آن كيست!

انصاریان: کافران می گویند: تو فرستاده [خدا] نیستی. بگو: کافی است که خدا [با آیات محکم و استوار قرآنش] و کسی [چون امیرالمؤمنین علی بن ابی طالب] که دانش کتاب نزد اوست، میان من و شما [نسبت به پیامبری ام] گواه باشند.
خرمشاهی: و كافران گويند تو پيامبر نيستى، بگو خداوند و كسى كه صاحب علم كتاب است، بين من و شما گواه بس‏
فولادوند: و كسانى كه كافر شدند مى‏ گويند تو فرستاده نيستى بگو كافى است‏ خدا و آن كس كه نزد او علم كتاب است ميان من و شما گواه باشد
قمشه‌ای: و کافران بر تو اعتراض کنند که تو رسول خدا نیستی، بگو: تنها گواه بین من و شما خدا و عالمان حقیقی به کتاب (خدا که انبیاء و اولیاء و علماء ربّانیند) کافی خواهد بود.
مکارم شیرازی: آنها كه كافر شدند مي‏گويند تو پيامبر نيستي، بگو كافي است كه خداوند و كساني كه علم كتاب (و آگاهي بر قرآن) نزد آنهاست گواه (من) باشند.