به نام خداوند رحمتگر مهربان

همه خوردنيها براى بنى‏اسرائيل حلال بود، مگر آنچه يعقوب پيش از نزول تورات بر خود حرام كرده بود، بگو اگر راست مى‏گوييد [و سخن مرا باور نداريد] تورات را بياوريد و بخوانيد (۹۳)

سپس هر آن كس كه بعد از آن، بر خداوند دروغ بندد، از ستمكاران است‏ (۹۴)

بگو خداوند راست گفته است، از اين روى از آيين ابراهيم كه پاكدين بود و از مشركان نبود، پيروى كنيد (۹۵)

نخستين خانه‏اى كه براى [عبادت‏] مردمان نهاده شد، آن است كه در مكه [بنا شده‏] است و مبارك و رهنماى جهانيان است‏ (۹۶)

در آن شگفتيهاى آشكار از جمله مقام ابراهيم است، و هر كس كه وارد آن شود در امان است، و خداى را بر مردم، حج خانه‏[ى كعبه‏] مقرر است، براى كسى كه بدان راه تواند برد، و هر كس كه كفر [و انكار] ورزد [بداند] كه خداوند از جهانيان بى‏نياز است‏ (۹۷)

بگو اى اهل كتاب چرا آيات الهى را انكار مى‏كنيد، در حالى كه خداوند شاهد [و ناظر] كردار شماست‏ (۹۸)

بگو اى اهل كتاب چرا مؤمنان را از راه خداوند باز مى‏داريد و آن را آگاهانه [و به ناحق‏] ناهموار و ناهنجار مى‏شماريد، و خداوند از كار و كردار شما غافل نيست‏ (۹۹)

اى مؤمنان اگر از گروهى از اهل كتاب اطاعت كنيد، شما را بعد از ايمانتان به كفر برمى‏گردانند (۱۰۰)

و چگونه كفرورزيد حال آنكه آيات الهى بر شما خوانده مى‏شود و رسول خدا در ميان شماست، و هر كس به خداوند پناه برد، به راه راست رهنمون شده است‏ (۱۰۱)

اى مؤمنان از خداوند چنانكه سزاوار پرواى اوست، پروا كنيد و جز در مسلمانى نميريد (۱۰۲)

و همگى به رشته الهى درآويزيد و پراكنده نشويد، و نعمت خداوند را بر خود ياد كنيد كه دشمنان همديگر بوديد و او ميان دلهاى شما الفت داد و به نعمت او با هم دوست شديد، و بر لبه پرتگاه آتش بوديد و او بازتان رهاند، خداوند بدين‏سان آيات خويش را براى شما به روشنى بيان مى‏دارد تا هدايت يابيد (۱۰۳)

و بايد از ميان شما گروهى باشند دعوتگر به خير كه به نيكى فرمان دهند و از ناشايستى بازدارند و اينان رستگارانند (۱۰۴)

و همانند كسانى نباشيد كه پس از آنكه روشنگريها فراراهشان آمد، پراكنده شدند و اختلاف يافتند، و اينان عذابى سهمگين [در پيش‏] دارند (۱۰۵)

روزى كه چهره‏هايى سفيد و چهره‏هايى سياه شود، آنگاه [به‏] سياه‏رويان [گويند] آيا بعد از ايمانتان روى به كفر آورده بوديد؟ پس عذاب را به خاطر كفرى كه ورزيده بوديد بچشيد (۱۰۶)

و اما سپيدرويان در بهشت رحمت الهى جاويدانند (۱۰۷)

اين آيات الهى است كه به راستى و درستى بر تو مى‏خوانيم و خداوند ستمى بر جهانيان نمى‏پسندد (۱۰۸)

آنچه در آسمانها و در زمين است از آن خداست و كارها به خداوند بازمى‏گردد (۱۰۹)

شما بهترين امتى هستيد كه براى مردمان پديد آمده‏اند، كه به نيكى فرمان مى‏دهيد و از ناشايستى باز مى‏داريد و به خداوند ايمان داريد، و اگر اهل كتاب ايمان آورده بودند برايشان بهتر بود، از آنان بعضى مؤمن و بسيارى نافرمانند (۱۱۰)

به شما جز آزارى اندك، زيانى نمى‏رسانند، و اگر آهنگ كارزار با شما كنند به شما پشت مى‏كنند، و يارى نمى‏يابند (۱۱۱)

هر جا كه يافته شوند، دچار خوارى‏اند، مگر آنكه به پناه امان خدا و زينهار مردم [مسلمان‏] روند، و سزاوار خشم الهى شدند و دچار نادارى گرديدند، اين از آن بود كه آيات الهى را انكار مى‏كردند و پيامبران را به ناحق مى‏كشتند، و از آن بود كه سركشى كردند و از حد درگذشتند (۱۱۲)

آنان يكسان و همسان نيستند، از اهل كتاب گروهى درست كردارند كه آيات الهى را در دل شب مى‏خوانند و سر به سجده مى‏نهند (۱۱۳)

به خداوند و روز بازپسين ايمان مى‏آورند و به نيكى فرمان مى‏دهند و از ناشايستى بازمى‏دارند و به نيكوكارى مى‏شتابند و اينان از شايستگانند (۱۱۴)

و هر كار خيرى كه انجام دهند هرگز بدون پاداش و سپاس نخواهند ماند، و خداوند از پرهيزگاران آگاه است‏ (۱۱۵)

كافران را اموال و فرزندانشان به هيچ روى از عذاب الهى باز ندارد، و اينان دوزخى‏اند و جاودانه در آنند (۱۱۶)

داستان آنچه در زندگانى دنيا مى‏بخشند، همچون داستان بادى است كه سرماى سوزانى در بردارد و به كشتزار كسانى كه در حق خويش ستم كرده‏اند، بزند و آن را نابود سازد، و خداوند به آنان ستم نكرد بلكه خود بر خويشتن ستم كردند (۱۱۷)

اى مؤمنان از غير خودتان كسانى را به همدلى نگيريد كه از هيچ نابكارى در حق شما فروگذار نكنند و به رنج و محنت افتادن شما را خوش دارند و دشمنى از لحن و سخنشان آشكار شده است و آنچه دلهاشان پنهان مى‏دارد، بدتر است، آرى اگر انديشه كنيد آيات خويش را به روشنى برايتان بيان كرده‏ايم‏ (۱۱۸)

شماييد كه آنها را دوست داريد ولى آنان شما را دوست ندارند، و شما به همه كتابهاى آسمانى ايمان داريد، و چون با شما رو در رو شوند، گويند ايمان آورده‏ايم و چون تنها شوند، سرانگشتان خويش را از غيظ شما به دندان مى‏گزند، بگو به غيظ خويش بميريد، خداوند از راز دلها آگاه است‏ (۱۱۹)

اگر به شما خيرى برسد ايشان را اندوهگين كند و اگر به شما بدى و ناخوشى رسد، از آن شاد مى‏شوند، و اگر شكيبايى و پارسايى ، بدسگالى آنان شما را زيانى نرساند، كه خداوند به كار و كردار آنان چيره است‏ (۱۲۰)

و ياد آر آنگاه كه [در جنگ احد] بامدادان از خانه‏ات بيرون شدى و [يكايك‏] مؤمنان را در مواضعى براى كارزار مى‏گماردى و خداوند شنواى داناست‏ (۱۲۱)

ياد آر از هنگامى كه دو گروه از شما خواستند هراسى به دل خود راه دهند، و حال آنكه خداوند ياور آنان بود، و مؤمنان بايد كه بر خداوند توكل كنند (۱۲۲)

و خداوند شما را در حالى كه ناتوان بوديد در [جنگ‏] بدر يارى داد، پس از خداوند پروا كنيد مگر سپاس او را به جاى آوريد (۱۲۳)

آنگاه كه به مؤمنان گفتى آيا شما را كفايت نمى‏كند كه پروردگارتان به سه هزار فرشته كه [از آسمان‏] فرو فرستاده يارى‏تان دهد؟ (۱۲۴)

آرى اگر شكيبايى و پارسايى كنيد و آنان [دشمنان‏] همين‏گونه شتابان بر سر شما فرود آيند، پروردگارتان شما را با [فرستادن‏] پنج‏هزار فرشته نشانگذار يارى مى‏دهد (۱۲۵)

و خداوند آن را جز مژده‏اى براى شما نكرد و تا دلهايتان به آن آرام گيرد، و پيروزى جز از سوى خداوند پيروزمند فرزانه نيست‏ (۱۲۶)

تا بخشى از كافران را براندازد يا تارومار كند، تا نوميدانه بازگردند (۱۲۷)

اختيار اين كار با تو نيست، چه [خداوند] از آنان درگذرد، چه عذابشان كند، چرا كه ستمكارند (۱۲۸)

و آنچه در آسمانها و در زمين است از آن خداوند است، هر كه را كه خواهد مى‏آمرزد و هر كه را كه خواهد عذاب مى‏كند و خداوند آمرزگار مهربان است‏ (۱۲۹)

اى مؤمنان ربا را چندين و چند برابر مخوريد و از خداوند پروا كنيد تا رستگار شويد (۱۳۰)

و از آتشى بترسيد كه براى كافران آماده شده است‏ (۱۳۱)

و از خداوند و پيامبر اطاعت كنيد باشد كه مشمول رحمت شويد (۱۳۲)

و براى نيل به آمرزش پروردگارتان و بهشتى كه پهناى آن همچند پهناى آسمانها و زمين است و براى پرهيزگاران آماده شده است، بشتابيد (۱۳۳)

كسانى كه در راحت و رنج انفاق مى‏كنند و خشم خود را فرو مى‏خورند و از مردمان در مى‏گذرند و خداوند نيكوكاران را دوست دارد (۱۳۴)

و كسانى كه چون كار ناشايستى كردند يا بر خويشتن ستم روا داشتند خداى را ياد كنند و براى گناهانشان آمرزش خواهند -و چه كسى جز خداوند گناهان را مى‏آمرزدو آنان كه آگاهانه در كارهاى [ناروايى‏] كه كرده‏اند پافشارى و پيگيرى نكرده‏اند (۱۳۵)

پاداش اينان آمرزش پروردگارشان و بوستانهايى است كه از فرودست آن جويباران جارى است و جاودانه در آنند و پاداش نيكوكاران چه خوب است‏ (۱۳۶)

پيش از شما سنتهايى بوده و گذشته است، در زمين سير و سفر كنيد و سرانجام دروغ انگاران را بنگريد (۱۳۷)

اين بيانگر [عبرتها] براى مردم و راهنما و پندآموز پرهيزگاران است‏ (۱۳۸)

و سستى نورزيد و اندوهگين نباشيد چرا كه شما اگر مؤمن باشيد، برتريد (۱۳۹)

اگر آسيبى به شما رسيده باشد، به آن قوم [حريفان شما] نيز آسيبى همانند آن رسيده است، و اين روزگار را [براى عبرت‏] در ميان مردم مى‏گردانيم، و تا خداوند مؤمنان را معلوم بدارد و از شما گواهانى بگيرد و خدا ستمكاران را دوست ندارد (۱۴۰)

و تا خداوند مؤمنان را [كامل عيار سازد و] بپالايد و كافران را نيست و ناچيز گرداند (۱۴۱)

آيا گمان برده‏ايد كه به بهشت مى‏رويد حال آنكه خداوند هنوز جهادگران و شكيبايان شما را معلوم نداشته است؟ (۱۴۲)

و پيش از روياروى شدن با مرگ، آرزوى شهادت داشتيد، سرانجام آن [معركه جنگ‏] را ديديد و به آن مى‏نگريد (۱۴۳)

و محمد جز پيامبرى نيست كه پيش از او هم پيامبرانى بوده‏اند، آيا اگر او بميرد يا كشته شود [از پيروى او و عقيده خود] باز مى‏گرديد؟ و هركس كه [از عقيده خود] بازگردد [بداند كه‏] هرگز به خداوند زيانى نمى‏رساند، و زودا كه خداوند سپاسگزاران را پاداش دهد (۱۴۴)

و هيچ كس جز به اذن الهى نمى‏ميرد كه اين سرنوشتى زماندار است، و هركس پاداش دنيوى بخواهد، چنين پاداشى به او مى‏بخشيم، و هركس جزاى اخروى بخواهد، چنان پاداشى به او خواهيم داد و زودا كه خداوند سپاسگزاران را پاداش دهد (۱۴۵)

و چه بسيار پيامبرانى كه همراه ايشان توده‏هاى انبوه نبرد كردند و از هر رنجى كه در راه خدا ديدند نه سستى‏ورزيدند و نه ضعف و زبونى نشان دادند، و خداوند شكيبايان را دوست دارد (۱۴۶)

و سخن ايشان جز اين نبود كه گفتند پروردگارا گناهان ما و گزافكاريمان را در كارمان بيامرز و گامهاى ما را استوار بدار و ما را بر خدانشناسان پيروز گردان‏ (۱۴۷)

آنگاه خداوند به آنان پاداش دنيوى و پاداش نيك اخروى عطا كرد، و خداوند نيكوكاران را دوست دارد (۱۴۸)

اى مؤمنان اگر از كافران پيروى كنيد شما را [از عقيده‏تان‏] باز مى‏گردانند و آنگاه زيانكار مى‏گرديد (۱۴۹)

آرى خداوند مولاى شماست و همو بهترين ياور است‏ (۱۵۰)

زودا كه در دل كافران به خاطر شرك‏ورزيدنشان به خدا كه هيچ‏گونه حجت و برهانى بر آن نفرستاده است، هراس افكنيم و سرا و سرانجام آنان دوزخ است و جايگاه ستمكاران چه بد است‏ (۱۵۱)

و آنگاه كه به اذن الهى آنان را تارومار مى‏كرديد، خداوند وعده خويش را به شما تحقق بخشيد، تا آنجا كه بد دل شديد و پس از آنكه خواسته‏ها و خواستنيها را به شما نماياند، بگو-مگو در كار آورديد و سركشى پيشه كرديد، چه گروهى از شما دنيا را مى‏طلبد و گروهى از شما آخرت را، سپس شما را از آنان منصرف كرد تا شما را [در بوته امتحان‏] بيازمايد، و سرانجام از شما درگذشت، و خداوند بر مؤمنان بخشش و بخشايش دارد (۱۵۲)

ياد آوريد آنگاه كه راه خويش در پيش گرفته، و پرواى هيچ‏كس را نداشتيد و پيامبر در دنبال شما، شما را فرا مى‏خواند، و بدين‏سان غم و محنتى نصيب شما كرد، تا سرانجام بر آنچه از دستتان رفت يا بر سرتان آمد، اندوهى نخوريد، و خداوند به كار و كردار شما آگاه است‏ (۱۵۳)

سپس، پس از آن غم و محنت، آرامشى [به صورت‏] خوابى سبك بر شما نازل كرد كه گروهى از شما را فراگرفت، و گروهى ديگر هم بودند كه فقط در غم جان خويش بودند و انديشه‏هاى ناسزاوارى درباره خداوند داشتند كه همچون پندارهاى جاهليت بود، مى‏گفتند آيا ما را در اين كار اختيارى هست؟ بگو سررشته همه كارها به دست خداوند است، و در دل خويش چيزهايى مى‏نهفتند كه بر تو آشكار نمى‏كردند، مى‏گفتند اگر ما را در اين كار اختيارى بود، در اينجا كشته نمى‏شديم، بگو اگر در خانه‏هاى خويش هم بوديد، كسانى كه كشته شدن در سرنوشتشان نوشته شده بود، [با پاى خويش‏] به قتلگاه خويش رهسپار مى‏شدند، تا بدين‏سان خداوند نيات شما را بيازمايد، و آنچه در دل داريد بپالايد، و خداوند به راز دلها آگاه است‏ (۱۵۴)

كسانى از شما كه روز برخورد دو گروه [غزوه احد] پشت كردند، شيطان به خاطر بعضى از كار و كردارشان آنان را به لغزش كشاند، و خداوند از آنان درگذشت، چرا كه خداوند آمرزگار بردبار است‏ (۱۵۵)

اى مؤمنان مانند كسانى نباشيد كه كفرورزيدند و در حق دوستانشان هنگامى كه به راه افتادند يا جهادگر شدند، گفتند اگر نزد ما مى‏ماندند نمى‏مردند و كشته نمى‏شدند، تا خداوند اينچنين اين [پندار] را مايه حسرت در دلشان قرار دهد، و خداست كه زنده نگه مى‏دارد و مى‏ميراند، و خدا به آنچه مى‏كنيد بيناست‏ (۱۵۶)

و اگر در راه خدا كشته شويد، يا درگذريد، آمرزش و رحمتى از خدا بهتر است از آنچه آنان مى‏اندوزند (۱۵۷)

و اگر درگذريد يا كشته شويد، سرانجام به نزد خداوند محشور مى‏گرديد (۱۵۸)

به لطف رحمت الهى با آنان نرمخويى كردى، و اگر درشت‏خوى سختدل بودى بى‏شك از پيرامون تو پراكنده مى‏شدند، پس از ايشان درگذر و برايشان آمرزش بخواه و در [اين‏] كار با آنان مشورت كن، و چون عزمت را جزم كردى بر خداوند توكل كن، كه خدا اهل توكل را دوست دارد (۱۵۹)

اگر خداوند شما را يارى دهد، كسى بر شما پيروز نخواهد شد، و اگر شما را فروگذارد، كيست كه شما را پس از او يارى دهد، و مؤمنان بايد كه تنها بر خداوند توكل كنند (۱۶۰)

و هيچ پيامبرى را نمى‏سزد كه خيانت روا دارد و هركس خيانت‏ورزد، روز قيامت، وبال خيانتش را همراه آورد، آنگاه به هركس جزاى كار و كردارش به تمامى داده شود و بر آنان ستم نرود (۱۶۱)

آيا كسى كه جوياى خشنودى الهى است همانند كسى است كه سزاوار خشم الهى شده است؟ كه سرا و سرانجامش جهنم است و چه بد سرانجامى است‏ (۱۶۲)

آنان را در نزد خداوند درجات [متفاوت‏] است و خداوند به آنچه مى‏كنند بيناست‏ (۱۶۳)

خداوند بر مؤمنان منت نهاد [و نعمت داد] كه پيامبرى از ميان خودشان برانگيخت كه آيات او را بر آنان مى‏خواند و پاكيزه‏شان مى‏دارد و به آنان كتاب و حكمت مى‏آموزد، در حالى كه در گذشته در گمراهى آشكارى بودند (۱۶۴)

آيا هنگامى كه به شما مصيبتى رسيد كه دو چندان آن را [بر دشمنان خود] وارد آورده بوديد، مى‏گوييد اين از كجاست؟ بگو اين از سوى خودتان است [و] خداوند بر هر كارى تواناست‏ (۱۶۵)

و آنچه در روز برخورد دو گروه [غزوه احد] به شما رسيد، به اذن الهى بود، تا مؤمنان را معلوم بدارد (۱۶۶)

همچنين منافقان را، كه چون به آنان گفته شد بياييد در راه خدا كارزار كنيد يا به دفاع برخيزيد، گفتند اگر مى‏دانستيم جنگى خواهد بود، حتما از شما پيروى مى‏كرديم، اينان در چنين روزى به كفر نزديك‏تر بودند تا به ايمان، به زبان چيزى مى‏گويند كه در دلهايشان نيست و خداوند به آنچه نهان مى‏دارند، داناتر است‏ (۱۶۷)

اينان [كسانى هستند] كه خود از جهاد تن زدند و در حق دوستانشان گفتند اگر از ما پيروى مى‏كردند كشته نمى‏شدند، بگو اگر راست مى‏گوييد مرگ را از خودتان باز بداريد (۱۶۸)

و كسانى را كه در راه خدا كشته شده‏اند، مرده مپندار، بلكه اينان زنده‏اند و در نزد پروردگارشان روزى دارند (۱۶۹)

از آنچه خداوند از لطف خويش به آنان بخشيده شادمانند، و از احوال كسانى كه به دنبالند و هنوز به آنان نپيوسته‏اند خوشوقتند، چرا كه نه بيمى بر آنهاست و نه اندوهگين مى‏شوند (۱۷۰)

و به نعمت و بخشش الهى شادمانند و به اينكه خداوند پاداش مؤمنان را تباه نمى‏گرداند (۱۷۱)

كسانى كه پس از آنكه به آنان رنج و آسيب رسيد به حكم خداوند و پيامبر گردن نهادند براى نيكوكاران و پرهيزگارانشان پاداشى بزرگ [مقرر گرديده‏] است‏ (۱۷۲)

همان كسانى كه چون بعضى به ايشان گفتند كه مردمان [مشركان مكه‏] در برابر شما گرد آمده‏اند از آنان بترسيد [به جاى ترس و بددلى، اين كار] بر ايمانشان افزود و گفتند خداوند ما را بس و چه نيكوكار ساز است‏ (۱۷۳)

آنگاه به فضل و نعمت الهى باز گشتند و آسيبى به آنان نرسيد و همچنان جوياى خشنودى الهى بودند و خداوند داراى بخشش و بخشايش بيكران است‏ (۱۷۴)

آن شيطان است كه دوستدارانش را مى‏ترساند، اگر مؤمنيد از آنان نترسيد و از من بترسيد (۱۷۵)

و كسانى كه در كفر مى‏كوشند، تو را اندوهگين نكنند، اينان هرگز زيانى به خداوند نمى‏رسانند، خدا مى‏خواهد كه نصيبى براى آنان در آخرت نگذارد، و عذابى سهمگين [در پيش‏] دارند (۱۷۶)

كسانى كه كفر را به بهاى ايمان خريدند هرگز به خداوند زيانى نمى‏رسانند و عذابى دردناك خواهند داشت‏ (۱۷۷)

و كافران هرگز مپندارند كه چون مهلتشان مى‏دهيم به سود آنان است، تنها [از آن روى‏] به آنان مهلت [و ميدان‏] مى‏دهيم كه تا سرانجام بر گناهان خويش بيفزايند و عذاب خفت‏بارى [در كمين‏] دارند (۱۷۸)

خداوند نمى‏خواهد مؤمنان را به حالى كه شما داريد رها كند، مگر آنكه پاك را از پليد جدا كند، و خداوند نمى‏خواهد شما را از غيب آگاه سازد، ولى هركس را كه بخواهد از پيامبرانش بر مى‏گزيند، پس به خداوند و پيامبرانش ايمان بياوريد، و اگر ايمان بياوريد و پرهيزگارى كنيد، پاداش بزرگى خواهيد داشت‏ (۱۷۹)

و كسانى كه در بخشيدن از آنچه خدا از فضل خويش به آنان بخشيده، بخل مى‏ورزند مپندارند كه اين كار به سودشان است، بلكه آن به زيان آنهاست، زودا كه مايه بخلشان در روز قيامت [همچون طوق لعنت‏] گردنگيرشان شود، و ميراث آسمانها و زمين از آن خداوند است، و خدا به آنچه مى‏كنيد آگاه است‏ (۱۸۰)

آرى خداوند سخن كسانى را كه گفتند خدا فقير است و ماييم كه توانگريم، شنيد، سخنشان را و نيز [گناهشان را] كه پيامبران را به ناحق كشته‏اند، باز مى‏نويسيم و مى‏گوييم عذاب آتش دوزخ را بچشيد (۱۸۱)

اين به خاطر كار و كردار پيشين شماست و[گرنه‏] خداوند هرگز در حق بندگان ستمگر نيست‏ (۱۸۲)

اينان كسانى هستند كه مى‏گفتند خداوند به ما سفارش كرده است كه به هيچ پيامبرى ايمان نياوريم مگر آنكه قربانى‏اى عرضه بدارد كه آتش آن را پاك بسوزد، بگو پيش از من پيامبرانى بودند كه براى شما معجزاتى آوردند و همين را هم كه گفتيد عرضه داشتند، اگر راست مى‏گوييد پس چرا آنان را كشتيد؟ (۱۸۳)

پس اگر تو را دروغ‏زن انگاشتند، بدان كه پيامبرانى هم كه پيش از تو بودند و معجزات و نوشته‏ها و كتابهاى روشنگر آورده بودند، با انكار و تكذيب مواجه شدند (۱۸۴)

هر جاندارى چشنده [طعم‏] مرگ است و بى‏شك در روز قيامت پاداشتهايتان را به تمامى خواهند داد، آنگاه هركس كه از آتش دوزخ دور داشته و به بهشت درآورده شود، رستگار شده است، و زندگانى دنيا جز مايه فريب نيست‏ (۱۸۵)

و شما همواره به مال و جان آزموده شويد و از پيشينيان اهل كتاب و مشركان، سخنان دلازار بسيار خواهيد شنيد، و اگر شكيبايى و پارسايى ورزيد، بدانيد كه اينها از كارهاى سترگ است‏ (۱۸۶)

و خداوند از اهل كتاب پيمان گرفت كه آن را براى مردم بيان كنيد و پنهان مداريد، ولى آن را پشت‏سر افكندند و به بهاى ناچيزى فروختند، چه بد است آنچه خريدند (۱۸۷)

هرگز كسانى را كه به آنچه كرده‏اند شادمانى مى‏كنند، و دوست دارند براى آنچه نكرده‏اند، ستوده شوند، رسته از عذاب مپندار و عذاب دردناكى [در پيش‏] دارند (۱۸۸)

و فرمانروايى آسمانها و زمين از آن خداوند است و خدا بر هر كارى تواناست‏ (۱۸۹)

در آفرينش آسمانها و زمين و در پى يكديگر آمدن شب و روز، شگفتيهايى براى خردمندان است‏ (۱۹۰)

كسانى كه خداوند را [در همه احوال‏] ايستاده و نشسته و بر پهلو آرميده، ياد مى‏كنند و در آفرينش آسمانها و زمين مى‏انديشند كه پروردگارا اين را بيهوده نيافريده‏اى، پاكا كه تويى، ما را از عذاب آتش دوزخ در امان بدار (۱۹۱)

پروردگارا هركس را كه به دوزخ درآورى، خوار و رسوايش ساخته‏اى و ستمكاران ياورانى ندارند (۱۹۲)

پروردگارا شنيديم كه دعوتگرى به ايمان فرامى‏خواند كه به پروردگارتان ايمان بياوريد، و ما ايمان آورديم، پروردگارا گناهان ما را بيامرز و سيئات ما را بزداى و ما را در زمره نيكان بميران‏ (۱۹۳)

پروردگارا آنچه به پيامبرانت وعده داده‏اى به ما ببخش و ما را روز قيامت خوار و رسوا مگردان، كه تو خلف وعده نخواهى كرد (۱۹۴)

آنگاه پروردگارشان دعاى آنان را اجابت كرد كه من عمل هيچ صاحب عملى را از شما چه مرد باشد، چه زن -كه همه همانند يكديگريدضايع [و بى‏پاداش‏] نمى‏گذارم، آرى كسانى كه هجرت كرده‏اند و از خانه و كاشانه‏هايشان رانده شده‏اند و در راه من آزار ديده‏اند و به جهاد پرداخته‏اند و كشته شده‏اند، سيئاتشان را مى‏زدايم و به بوستانهايى كه جويباران از فرو دست آن جارى است درشان مى‏آورم، اين پاداش الهى است و پاداش نيكو نزد خداوند است‏ (۱۹۵)

گشت و گذار كافران در شهرها تو را نفريبد (۱۹۶)

بهره‏مندى ناچيزى است، سپس سرا و سرانجام آنان جهنم است و چه بد آرامگاهى است‏ (۱۹۷)

اما كسانى كه از پروردگارشان پروا داشته‏اند، بوستانهايى دارند كه جويباران از فرودست آن جارى است و جاودانه در آنند، اين پيشكش الهى است و آنچه در نزد خداوند است براى نيكوكاران بهتر است‏ (۱۹۸)

و از اهل كتاب كسانى هستند كه به خداوند و آنچه براى شما نازل شده و آنچه براى خودشان نازل شده، ايمان دارند، و در برابر خداوند خاشعند و آيات الهى را به بهاى ناچيز نمى‏فروشند، پاداش اينان نزد پروردگارشان [محفوظ] است كه خداوند زودشمار است‏ (۱۹۹)

اى مؤمنان شكيبايى و پايدارى ورزيد و آماده جهاد [و ساير عبادات‏] باشيد، و از خداوند پروا كنيد، باشد كه رستگار شويد (۲۰۰)

به نام خداوند رحمتگر مهربان

اى مردم از پروردگارتان پروا كنيد، همو كه شما را از يك تن يگانه بيافريد و همسر او را هم از او پديد آورد و از آن دو مردان و زنان بسيارى پراكند، و از خدايى كه به نام او پيمان مى‏بنديد يا سوگند مى‏دهيد، همچنين از گسستن پيوند خويشاوندان پروا كنيد، چرا كه خداوند [ناظر و] نگاهبان شماست‏ (۱)

و اموال يتيمان را به ايشان برگردانيد و پليد را جانشين پاك مسازيد و اموال ايشان را با اموال خويش مخوريد كه اين گناه بزرگى است‏ (۲)

و اگر بيمناكيد كه در حق دختران يتيم به عدل و انصاف رفتار نكنيد، در اين صورت از زنانى كه مى‏پسنديد [يك يا] دو و [يا] سه و [يا] چهار تن را به همسرى درآوريد، و اگر مى‏ترسيد كه مبادا عادلانه رفتار نكنيد، فقط به يك تن، يا ملك يمين [كنيز] اكتفا كنيد، اين نزديكتر است به اينكه ستم نكنيد (۳)

و مهر زنان را به ايشان با خوشدلى بدهيد، ولى اگر به طيب خاطر خويش، چيزى از آن را به شما بخشيدند، آن را نوشين و گوارا بخوريد (۴)

و به كم‏خردان اموالشان را كه خداوند شما را به سرپرستى آن گماشته است ندهيد و از [سود و بهره‏] آن خوراك و پوشاكشان دهيد و با آنان به زبان خوش سخن بگوييد (۵)

و يتيمان را بيازماييد تا هنگامى كه قابليت زناشويى پيدا كنند، آنگاه اگر در آنان كاردانى سراغ گرفتيد اموالشان را به آنان برگردانيد و آن را به اسراف و پيشاپيش از بيم آنكه مبادا بالغ و بزرگ شوند نخوريد و هركس توانگر بود خويشتندارى كند و هركس تنگدست باشد، در حد عرف از آن بخورد، و هرگاه كه اموالشان را به آنان برگردانديد، بر آنان گواه بگيريد كه خداوند حسابرسى را كافى است‏ (۶)

مردان را از آنچه پدر و مادر و خويشاوندان باقى مى‏گذارند، بهره‏اى است، همچنين زنان را از آنچه پدر و مادر و خويشاوندان باقى مى‏گذارند، بهره‏اى است، چه كم باشد چه بسيار، چنين بهره‏اى معين [و از جانب خداوند] مقرر است‏ (۷)

و چون خويشاوندان [غير از ورثه‏] و يتيمان و بينوايان بر سر تقسيم [تركه‏] حضور يابند، از آن به چيزى ايشان را بهره‏مند سازيد و با ايشان به زبان خوش سخن بگوييد (۸)

و كسانى كه اگر [درگذرند] فرزندانى خرد و ناتوان از خود باقى گذارند، براى ايشان نگرانند، بايد كه [در كار ديگران هم‏] از خداوند پروا كنند و سنجيده سخن بگويند (۹)

كسانى كه اموال يتيمان را به ستم مى‏خورند، جز اين نيست كه شكمشان را از آتش مى‏انبارند و به آتش سوزان [جهنم‏] در خواهند آمد (۱۰)

خداوند به شما چنين سفارش مى‏كند كه در مورد فرزندانتان، پسر را برابر بهره دو دختر باشد، و اگر [وارثان، دو دختر يا] بيشتر از دو دختر باشند، سهم آنان دو سوم تركه است، و اگر فقط يك دختر باشد، سهم او نصف تركه است،و اگر [متوفى‏] فرزند داشته باشد، براى پدر و مادرش هريك، يك ششم تركه است، و اگر فرزند نداشته باشد، و ميراث بر او فقط پدر و مادرش باشند، در اين صورت براى مادرش يك سوم [و براى پدر دو سوم‏] است، و اگر برادرانى داشته باشد، سهم مادرش يك ششم است، [اين تقسيم ميراث‏] پس از عمل به وصيتى كه كرده است يا پرداخت وامى كه دارد [انجام مى‏گيرد] شما نمى‏دانيد كه پدرانتان يا پسرانتان كداميك بيشتر به شما سود مى‏رسانند، [اين احكام‏] فريضه الهى است، و خداوند داناى فرزانه است‏ (۱۱)

و اگر زنان شما فرزندى نداشته باشند، نيمى از تركه، و اگر فرزند داشته باشند، يك چهارم تركه، پس از [عمل به‏] وصيتى كه كرده‏اند يا [پرداخت‏] وامى كه دارند، از آن شماست، و اگر فرزندى نداشته باشيد يك چهارم، و اگر فرزندى داشته باشيد يك هشتم از تركه شما، پس از [عمل به‏] وصيتى كه كرده‏ايد يا [پرداخت‏] وامى كه داريد، از آن ايشان [همسران‏] است، و اگر مردى يا زنى كه از او ارث مى‏برند كلاله [بى‏فرزند و بى‏پدر و مادر] باشد و برادر يا خواهرى داشته باشد، براى هر يك از آنان يك ششم [تركه‏] است، و اگر [خويشاوندان كلاله‏] بيش از اين [دو] باشند، در آن صورت همه آنان پس از قبول وصيت و عمل به آن يا پرداخت وام [متوفى‏] در يك سوم شريكند، و بايد كه وصيت [به حال ورثه‏] زيان رسان [مازاد بر ثلث‏] نباشد، اين سفارش الهى است و خداوند داناى بردبار است‏ (۱۲)

اين احكام الهى است و هركس از خداوند و پيامبر او اطاعت كند، او را به بوستانهايى كه جويباران از فرودست آن جارى است، در مى‏آورد كه جاودانه در آنند، و آن رستگارى بزرگى است‏ (۱۳)

و هركس از فرمان خداوند و پيامبر او سرپيچد و از حدود مقرر او تجاوز كند، او را به آتشى درآورد كه جاودانه در آن است و عذابى خفت‏بار [در پيش‏] دارد (۱۴)

و از زنان شما كسانى كه مرتكب ناشايستى [زنا] مى‏شوند، بايد بر آنان چهار شاهد از خود [مردان مسلمان‏] بگيريد، آنگاه اگر شهادت دادند، آنان را در خانه‏ها محبوس نگه داريد، تا مرگ فراگيردشان، يا خداوند راهى برايشان مقرر كند (۱۵)

و كسانى را كه مرتكب آن [ناشايستى، زنا] شوند برنجانيد، آنگاه اگر توبه كردند و به صلاح آمدند، از آنان دست برداريد كه خداوند توبه‏پذير مهربان است‏ (۱۶)

جز اين نيست كه خداوند توبه كسانى را مى‏پذيرد كه از روى نادانى كار ناشايستى مى‏كنند، سپس به زودى توبه مى‏كنند، خداوند از اينان در مى‏گذرد و خدا داناى فرزانه است‏ (۱۷)

و توبه كسانى كه مرتكب كارهاى ناشايست مى‏شوند، و سرانجام چون مرگ هريكشان فرارسد گويند اينك توبه كردم، پذيرفته نيست، و نيز توبه كسانى كه در حال كفر مى‏ميرند، براى اينان عذابى دردناك آماده ساخته‏ايم‏ (۱۸)

اى مؤمنان بر شما روا نيست كه زنان را بر خلاف ميلشان ميراث بريد [و آنان را به اجبار در حباله نكاح خود نگاه داريد] و بر آنان سختگيرى نكنيد تا بخشى از چيزى را كه به آنان بخشيده‏ايد پس بگيريد، مگر آنكه مرتكب ناشايستى آشكارى شوند، و با آنان خوشرفتارى كنيد و اگر آنان را خوش نداريد [بدانيد كه‏] چه بسا چيزى را ناخوش بداريد و خداوند در آن خير بسيار نهاده باشد (۱۹)

و اگر مى‏خواهيد همسرى را جانشين همسرى [زن پيشين خود] كنيد و به يكى از آنها مال هنگفتى [به عنوان مهر] داده بوديد، چيزى از آن را باز پس نگيريد، آيا با بهتان و گناهى آشكار، آن را باز پس مى‏گيريد؟ (۲۰)

و چگونه آن را باز پس مى‏گيريد، و حال آنكه با همديگر خلوت [و همخوابگى‏] كرده‏ايد و آنان از شما پيمان استوارى گرفته‏اند (۲۱)

و با زنانى كه پدرانتان ازدواج كرده‏اند، ازدواج نكنيد، مگر آنچه در گذشته رخ داده باشد، چرا كه اين كار ناشايست و منفور و بى‏روشى است‏ (۲۲)

[نكاح‏] مادرانتان و دخترانتان و خواهرانتان و عمه‏هايتان و خاله‏هايتان و دختران برادرتان و دختران خواهرتان و مادران [دايگانى‏] كه شما را شير داده‏اند و خواهران رضاعى‏تان و مادران زنانتان و دختران زنانتان [دختر اندرهايى‏] كه در دامان [تربيت و] نگهدارى شما هستند -در صورتى كه از زنانى باشند كه با آنان آميزش جنسى كرده‏ايد، و اگر آميزش جنسى نكرده باشيد، گناهى بر شما نيستو [عروسان يا] همسران پسرانتان -پسرانى كه از صلب خودتان هستندبر شما حرام گرديده است، و [همچنين‏] جمع بين دو خواهر [در يك زمان‏]، مگر آنچه در گذشته رخ داده باشد، كه خداوند آمرزگار مهربان است‏ (۲۳)