به نام خداوند رحمتگر مهربان

ابراهیم گفت: ای رسولان حق، باز گویید که شما برای چه کار مأمورید؟ (۳۱)

گفتند: ما بر قوم بدکاری فرستاده شده‌ایم (یعنی قوم لوط). (۳۲)

تا بر سر آنها از گل سنگباران کنیم. (۳۳)

که آن سنگها نزد پروردگار تو معیّن و نشاندار برای ستمکاران است. (۳۴)

پس، از اهل ایمان هر که بود از آن دیار خارج کردیم. (۳۵)

و در همه آن دیار جز یک خانه (لوط) دیگر مسلم خداپرست نیافتیم. (۳۶)

و در آن دیار (که ویران کردیم) برای آنان که از عذاب دردناک (قهر خدا) می‌ترسند آیت عبرتی واگذاردیم. (۳۷)

و نیز در (رسالت) موسی (آیت عبرت است) که با معجزه روشن به سوی فرعونیانش فرستادیم. (۳۸)

و فرعون به غرور ملک و قدرت (از طاعت حق) سرکشید و گفت که موسی ساحر یا دیوانه است. (۳۹)

ما هم او را با همه سپاهش (به قهر) گرفتیم و به دریا انداختیم که در خور هر نکوهش و ملامت بود. (۴۰)

و نیز در قوم عاد که بر هلاکشان تندباد خزان فرستادیم (عبرت خلق است). (۴۱)

که آن باد هلاک به چیزی نمی‌گذشت جز آنکه آن را مانند استخوان پوسیده می‌گردانید. (۴۲)

و هم در قوم ثمود (بر خلق عبرتی است) که به آنان گفته شد: اینک گرم تعیّش و تمتّع (حیوانی) باشید تا هنگام معیّن (که وعده انتقام حق فرا می‌رسد). (۴۳)

آنها هم از فرمان خدای خود سرکشیدند پس آنها را صاعقه آتش درگرفت در حالی که (هلاک خویش را) به چشم مشاهده می‌کردند. (۴۴)

در حالی که نه هیچ توانایی برخاستن (و گریختن) داشتند و نه هیچ یار و مددکاری یافتند. (۴۵)

و پیش از این اقوام هم قوم نوح را هلاک کردیم که مردمی فاسق و نابکار بودند. (۴۶)

و کاخ رفیع آسمان را ما به قدرت خود برافراشتیم و ماییم که مقتدریم. (۴۷)

و زمین را بگستردیم و چه نیکو مهدی بگستردیم. (۴۸)

و از هر چیزی دو نوع (نر و ماده) بیافریدیم تا مگر متذکر (حکمت خدا) شوید. (۴۹)

باری، به درگاه خدا گریزید، که من از جانب او با بیانی روشن شما را می‌ترسانم. (۵۰)

و هرگز با خدای یکتا خدایی دیگر نپرستید که من از جانب او با بیانی روشن شما را می‌ترسانم. (۵۱)

همچنان (که تو را ای رسول تکذیب کردند) هیچ رسولی بر امم پیشین نیامد جز آنکه (او را تکذیب کرده و) گفتند: او ساحر یا دیوانه است. (۵۲)

آیا بر این تکذیب، مردم اعصار به یکدیگر سفارش کرده‌اند؟ (یا نه؟) بلکه این مردم (همه بالذّات) گروهی سرکش و نافرمانند. (۵۳)

پس (تو هم ای رسول ما) از این مردم کافر روی بگردان که (اتمام حجّت کردی و) دیگر هیچ در خور نکوهش و ملامت نیستی. (۵۴)

و (امّت را) تذکّر و پند می‌ده که پند و تذکّر (اگر کافران را نفع ندهد) مؤمنان را سودمند افتد. (۵۵)

و من جنّ و انس را نیافریدم مگر برای اینکه مرا (به یکتایی) پرستش کنند. (۵۶)

من از (خلق) آنها رزق و طعام (و هیچ گونه سودی) بر خود نخواستم. (۵۷)

همانا روزی بخشنده خلق تنها خداست که صاحب قوّت و قدرت ابدی است. (۵۸)

پس این ستمکاران را هم گناهی و کیفری مانند اصحاب و امثالشان (از امم پیشین) خواهد بود، باری آن را به عجله از من نخواهند (و به مهلتی که دادیم مغرور نشوند البتّه روز انتقامشان می‌رسد). (۵۹)

پس (آن گاه که زمان کیفر فرا رسید) وای بر آنان که کافر شدند از آن روز سختی که (رسولان) به آنها وعده می‌دهند (که در دنیا به قتل و اسارت و در عقبی به قهر و عقوبت محکومند). (۶۰)

به نام خداوند رحمتگر مهربان

قسم به طور سینا. (۱)

قسم به کتاب مسطور (قرآن). (۲)

که در صحیفه‌ای گشوده فرستاد. (۳)

قسم به بیت المعمور (کعبه اهل زمین یا مسجد ملایک آسمان). (۴)

قسم به طاق بلند آسمان. (۵)

قسم به دریای آتش فروزان (که خدا روز قیامت دریا را آتش سازد و بر دوزخیان فرو ریزد). (۶)

قسم به این امور که البته عذاب خدای تو واقع خواهد شد. (۷)

هیچ کس دافع آن نخواهد بود. (۸)

روزی که آسمان سخت جنبش کند. (۹)

و کوهها تند به گردش آید. (۱۰)

در آن روز سخت وای بر آنان که (وعده حق و کتاب و رسول او را) تکذیب کردند. (۱۱)

آنان که به بازیچه دنیا فرو شدند. (۱۲)

آن روز آنها را سخت به آتش دوزخ برانند. (۱۳)

این همان آتشی است که تکذیب آن می‌کردید. (۱۴)

آیا این (آتش دوزخ) هم به نظرتان سحر است یا آنکه هنوز چشم بصیرت باز نمی‌کنید؟ (۱۵)

باری، به دوزخ در شوید که صبر و بی‌صبری به حالتان یکسان است، و بس آنچه کردید امروز همان را جزا یابید. (۱۶)

متقیان هم در باغهای بهشت پر نعمتند. (۱۷)

آنان به نعمتی که خدایشان نصیبشان فرموده دلشادند و خدایشان از عذاب دوزخ محفوظشان داشته است. (۱۸)

بخورید و بیاشامید شما را گوارا باد به پاداش اعمال نیکی که انجام می‌دادید. (۱۹)

در حالی که نزدیک هم بر تختها (ی عزّت) تکیه زده‌اند و ما حور العین را همجفت آنان گردانیده‌ایم. (۲۰)

و آنان که ایمان آوردند و فرزندانشان هم در ایمان پیرو ایشان شدند ما آن فرزندان را به آنها برسانیم و از پاداش عمل آنان هیچ نکاهیم. هر نفسی در گرو عملی است که اندوخته است. (۲۱)

و بر آن بهشتیان از هر نوع میوه و گوشت‌های لذیذ که مایل باشند فراوان بیفزاییم. (۲۲)

آنها در بهشت جام شراب گوارا را چنان سریع از دست هم بگیرند که گویی منازعه می‌کنند در صورتی که آنجا کار لغو و باطل و نزاع و خلاف و بزهکاری هیچ نیست. (۲۳)

و پسرانی مانند لؤلؤ مکنون گردشان (بر انجام خدمت) می‌گردند. (۲۴)

و آنها با هم به صحبت رو کرده و از سرگذشت یکدیگر پرسش کنند. (۲۵)

و با هم گویند: ما از پیش میان اهل و قبیله خود خداترس بودیم. (۲۶)

خدا هم بر ما منّت نهاد و ما را از عذاب سموم دوزخ محفوظ داشت. (۲۷)

زیرا ما از این پیش خدا را به حقیقت پرستش می‌کردیم که او خود (بر بندگانش) بسیار نیکخواه و مهربان است. (۲۸)

پس (ای رسول ما، خلق را) متذکر ساز که به نعمت پروردگارت از جنون و کهانت هیچ در تو نیست. (۲۹)

بلکه (کافران نادان) گویند: (محمّد) شاعری است ماهر و ما حادثه مرگ او را انتظار داریم. (۳۰)

بگو: شما به انتظار (مرگ من) باشید که من هم از منتظران (مرگ و هلاک شما) هستم. (۳۱)

آیا زیرکی و خیالات باطلشان بر این وا می‌دارد (که تکذیب تو کنند) یا (از جهل و کبر و نخوت) خود قومی سرکش و نافرمانند؟ (۳۲)

بلکه می‌گویند: او قرآن را از پیش خود فرابافته است (چنین نیست) بلکه آنها ایمان نمی‌آورند. (۳۳)

پس اگر راست می‌گویند آنها هم کلامی مانند قرآن بیاورند. (۳۴)

آیا این خلق (بدون خالق) از نیستی صرف به وجود آمدند؟ یا (خویشتن را) خود خلق کردند؟ (۳۵)

یا آنکه آسمانها و زمین را این مردم آفریدند؟ نه، بلکه به یقین (خدا را) نشناختند. (۳۶)

آیا گنجهای رحمت پروردگارت نزد آنهاست یا هیچ قدرت و سلطنتی دارند؟ (۳۷)

یا نردبامی دارند که به آسمان بر شوند و (سخن وحی فرشتگان) بشنوند؟ اگر چنین است شنونده‌شان حجت روشن بیاورد. (۳۸)

آیا خدا را دختران و شما را پسران خواهد بود (که ملایک را دختران خدا دانید). (۳۹)

آیا تو (ای رسول) از آنها اجر رسالت خواهی که زیر بار سنگین غرامت بمانند؟ (۴۰)

آیا علم غیب با آنهاست که از آن عالم خبری نگارند؟ (۴۱)

یا که می‌خواهند با تو مکر و تزویری اندیشند؟ کافران خود به مکر (و انتقام حق) گرفتارند. (۴۲)

آیا بر آنها خدایی جز خدای یکتا هست؟ که خدا از هر چه شرک و شریک او گیرند پاک و منزه است. (۴۳)

این کافران اگر هم سقوط قطعه‌ای از آسمان را به چشم ببینند باز خواهند گفت: این پاره ابری متراکم است. (۴۴)

اینان را به (جهل) خود رها کن تا به روز سختشان که آن روز یکسر بیهوش و هلاک می‌شوند عاقبت برسند. (۴۵)

آن روزی که مکر و تدبیرشان هیچ به کارشان نیاید و هیچ کس یاریشان نکند. (۴۶)

و برای ستمکاران عالم (در دنیا) عذابی پیش از آن (جهنم قیامت) خواهد بود ولیکن اکثرشان نمی‌دانند. (۴۷)

باری بر حکم خدا صبر کن که تو منظور نظر مایی. و چون برخیزی (به نماز یا هر کاری) به ستایش خدای خود تسبیح گوی. (۴۸)

و از شبانگاه هم پاره‌ای به تسبیح خدا پرداز و هنگام فرو رفتن ستارگان هم (به نماز صبح) تسبیح خدا گوی. (۴۹)

به نام خداوند رحمتگر مهربان

قسم به ستاره چون فرود آید. (۱)

که صاحب شما (محمّد مصطفی ص) هیچ گاه در ضلالت و گمراهی نبوده است. (۲)

و هرگز به هوای نفس سخن نمی‌گوید. (۳)

سخن او هیچ غیر وحی خدا نیست. (۴)

او را (جبرئیل) همان (فرشته) بسیار توانا (به وحی خدا) علم آموخته است. (۵)

همان ملک مقتدری که به خلقت کامل (و صورت ملکوتی بر رسول) جلوه کرد. (۶)

و آن رسول در افق اعلا (ی کمال و مشرق انسانیت) بود. (۷)

آن گاه نزدیک آمد و بر او (به وحی حق) نازل گردید. (۸)

(بدان نزدیکی که) با او به قدر دو کمان یا نزدیکتر از آن شد. (۹)

پس (خدا) به بنده خود وحی فرمود آنچه که هیچ کس درک آن نتواند کرد. (۱۰)

آنچه (در غیب عالم) دید دلش هم به حقیقت یافت و کذب و خیال نپنداشت. (۱۱)

آیا (شما کافران) با رسول بر آنچه (در شب معراج) به چشم مشاهده کرد ستیزه می‌کنید؟ (۱۲)

و یکبار دیگر هم او را (یعنی جبرئیل را) رسول مشاهده کرد. (۱۳)

در نزد (مقام) سدرة المنتهی (که آن درختی است در سمت راست عرش که منتهای سیر عقلی فرشتگان و ارواح مؤمنان تا آنجاست و بر مقام بالاتر آگاه نیستند). (۱۴)

بهشتی که مسکن متقیان است در همان جایگاه سدره است. (۱۵)

چون سدره را می‌پوشاند (از نور عظمت حق) آنچه که احدی از آن آگه نیست. (۱۶)

چشم (محمّد ص از حقایق آن عالم) آنچه را باید بنگرد بی هیچ کم و بیش مشاهده کرد. (۱۷)

آنجا از بزرگتر آیات حیرت‌انگیز پروردگارش را به حقیقت دید. (۱۸)

آیا دو بت بزرگ لات و عزّای خود را دیدید (که بی اثر است). (۱۹)

و منات سومین بت دیگرتان را دانستید (که جمادی بی‌نفع و ضرر است). (۲۰)

آیا شما را فرزند پسر و خدا را دختر است؟ (۲۱)

اگر چنین بودی باز هم تقسیمی ناروا و نادرست بودی. (۲۲)

این بتها جز نامهایی که شما و پدرانتان بر آنها نهاده‌اید چیز دیگری نیست و خدا هیچ دلیلی بر (معبودیت) آنها نازل نفرموده؛ مشرکان چیزی غیر گمان باطل و هوای نفس فاسد خود را پیروی نمی‌کنند با آنکه از جانب خدایشان هدایت بر آنها آمد. (۲۳)

آیا برای آدمی هر چه آرزو کند حاصل می‌شود؟ (۲۴)

در صورتی که (انسان مالک هیچ نیست و) دنیا و آخرت همه ملک خداست. (۲۵)

و بسیار ملک در آسمانها هست که شفاعتشان سودمند نیست جز به امر خدا و بر آن کس که خدا بخواهد و از او خشنود باشد. (۲۶)

آنان که به آخرت ایمان ندارند فرشتگان را نام دختران خدا نهادند. (۲۷)

و حال آنکه هیچ علم به آن ندارند و جز در پی گمان و پندار نمی‌روند و ظنّ و گمان هم در فهم حق و حقیقت هیچ سودی ندارد. (۲۸)

پس از هر کسی که از یاد ما (و قرآن ما) رو گردانید و جز زندگانی دنیای فانی را نخواست به کلی اعراض کن. (۲۹)

منتهای علم و فهم این مردم تا همین حد است، خدا به حال آن که از راه حق گمراه شد و آن که هدایت یافت کاملا آگاه است. (۳۰)

و آنچه در آسمانها و زمین است همه ملک خداست (و حکم اعمال خلق با اوست) تا بدکاران را به کیفر رساند و نیکوکاران را پاداش نیکوتر عطا کند. (۳۱)

آنان که از گناهان بزرگ و اعمال زشت دوری کنند مگر آنکه کمی (یعنی گناه صغیره‌ای یا تخیّل و وسوسه‌ای به غلبه طبیعت و عادت) از آنها سر زند، که مغفرت پروردگارت بسیار وسیع است، او به حال شما آگاه‌تر است آن گاه که شما را از خاک زمین آفرید و هنگامی که در رحم مادرها جنین بودید، پس خودستایی مکنید، او به حال هر که متّقی (و در خور ستایش) است از شما داناتر است. (۳۲)

(ای رسول) دیدی آن کس را که روی (از جنگ احد) بگردانید؟ (۳۳)

و اندک صدقه‌ای داد سپس به کلّی قطع احسان کرد؟ (مفسّرین گفتند: آیات مربوط به عثمان است که شتری با بار به عبد اللّه سعد داد که در محشر بار گناه عثمان را به دوش گیرد). (۳۴)

آیا علم غیب نزد اوست و او (به احوال آن جهان) بیناست (که می‌داند رفیقش می‌تواند بار گناه او را به دوش گیرد). (۳۵)

یا که آگه نشد به آنچه (راجع به مجازات) در تورات موسی عمران است؟ (۳۶)

و هم در صحف ابراهیم خلیل وفادار؟ (۳۷)

که هیچ کس بار گناه دیگری را (در قیامت) به دوش نخواهد گرفت. (۳۸)

و (نمی‌داند) اینکه برای آدمی جز آنچه به سعی و عمل خود انجام داده (ثواب و جزایی) نخواهد بود؟ (۳۹)

و اینکه البته پاداش سعی و عمل او را (در دنیا و برزخ) به وی بنمایند. (۴۰)

سپس (در آخرت) پاداش کامل آن را به او بدهند. (۴۱)

و اینکه کار خلق عالم به سوی خدا منتهی می‌شود. (۴۲)

و هم اوست که (بندگان را) شاد و خندان سازد و غمین و گریان گرداند. (۴۳)

و هم اوست که بمیراند و باز زنده فرماید. (۴۴)

و اوست که خلق را (برای انس با هم) جفت نر و ماده آفریده است. (۴۵)

از نطفه‌ای آفریده که (از مردان به رحم زنان) می‌ریزد. (۴۶)

و هم بر اوست که ایجاد نشأه آخرت کند. (۴۷)

و هم اوست که (بندگان را) بی‌نیاز کند و سرمایه (هر سعادت) بخشد. (۴۸)

و هم اوست آفریننده ستاره شعری (پس آفریننده را پرستید نه ستاره را). (۴۹)

و هم اوست که نخستین قوم عاد را هلاک ساخت. (۵۰)

و قوم ثمود را، و هیچ باقی نگذاشت. (۵۱)

و پیش از اینان قوم نوح را که ظالم و سرکش‌تر بودند هلاک گردانید. (۵۲)

و شهرهای قوم لوط را واژگون ساخت. (۵۳)

تا آنکه بر آنها عذابی بسیار سخت احاطه کرد. (۵۴)

پس (ای بشر) به کدام یک از نعمتهای پروردگارت جدل و انکار می‌کنی؟ (۵۵)

این رسول هم مانند رسولان پیشین ترساننده خلق (از قهر خدا) است. (۵۶)

روز قیامت بسیار نزدیک شده است. (۵۷)

هیچ کس غیر خدا آن روز را آشکار نتواند ساخت. (۵۸)

آیا از این سخن تعجب می‌کنید، (۵۹)

و (به فسوس و مسخره بر آن) می‌خندید و (به روزگار سخت خود) نمی‌گریید، (۶۰)

و شما سخت غافلید (از این خواب غفلت برخیزید و). (۶۱)

بعد از این به سجده و عبادت خدا پردازید. (۶۲)

به نام خداوند رحمتگر مهربان

آن ساعت (قیامت یا قیام رسول حق) نزدیک آمد و ماه آسمان شکافته شد (این آیه راجع به شقّ القمر است که کفّار از رسول اکرم درخواست کردند). (۱)

و اگر کافران، بزرگ آیت و معجزی (چون شکافتن ماه) هم ببینند باز اعراض کرده و گویند که این سحری نیرومند و کامل است. (۲)

و آنها (رسول حق را) تکذیب کرده و پیرو هوای نفس باطل خود شدند و هر (حق و باطل) امری را عاقبت (در بهشت یا دوزخ) مقرّی خواهد بود. (۳)

و اخباری که مایه عبرت و انزجار از معصیت است کاملا به مردم رسید. (۴)

(قرآن) حکمت بالغه خداست و (اگر از آن پند نگیرید) دیگر از این پس هیچ اندرز و پند (شما را) سودی نخواهد بخشید. (۵)

پس روی از کافران بگردان (تا) روزی که ندا کننده‌ای (چون اسرافیل، خلق را) به عالمی حیرت آور و قیامتی هول‌انگیز دعوت کند. (۶)

که (از هول آن) کافران به خواری چشم بر هم نهند و سر از قبرها بر آورده مانند ملخ به عرصه محشر منتشر شوند. (۷)

در آن حال منادی محشر را ناچار به سرعت اجابت کنند، کافران با هم گویند: این روز همان روز سخت است (که ما انکار می‌کردیم). (۸)

پیش از اینان هم قوم نوح بنده ما نوح را تکذیب کردند و گفتند: او مردی دیوانه است، و (با زجر و ستم بسیار که از آنها کشید از دعوت به حق) بازداشته شد. (۹)

تا آنکه به درگاه خدایش دعا کرد که من سخت مغلوب قوم شده‌ام تو مرا یاری فرما. (۱۰)

ما هم درهای آسمان گشودیم و سیلابی از آسمان فرو ریختیم. (۱۱)

و در زمین چشمه‌ها جاری ساختیم تا آب آسمان و زمین با هم به طوفانی که مقدّر حتمی بود اجتماع یافت. (۱۲)

و نوح را در کشتی محکم اساس برنشاندیم. (۱۳)

که آن کشتی با نظر و حفظ و عنایت ما روان می‌گشت (و چنین کردیم) تا به نوح که مورد کفر و انکار قوم قرار گرفت پاداش دهیم. (۱۴)

و آن کشتی را محفوظ داشتیم تا آیت عبرت خلق شود، آیا کسی هست که از آن پند گیرد؟ (۱۵)

پس (ای بدکاران عالم بنگرید که) سختی عذاب و تنبیه من چگونه بود! (۱۶)

و ما قرآن را برای وعظ و اندرز بر فهم آسان کردیم آیا کسی هست که از آن پند گیرد؟ (۱۷)

قوم عاد نیز (پیغمبرشان هود را) تکذیب کردند، پس باز بنگرید که عذاب و تنبیه من چگونه سخت بود! (۱۸)

ما بر هلاک آنها تند بادی در روز نحسی پایدار فرستادیم. (۱۹)

که آن باد مردم را از جا بر می‌کند چنانکه ساق درخت خرما از ریشه افکنند. (۲۰)

پس باز بنگرید که عذاب و تنبیه من چگونه سخت بود! (۲۱)

و ما قرآن را برای وعظ و اندرز بر فهم آسان کردیم آیا کسی هست که از آن پند گیرد؟ (۲۲)

قوم ثمود هم آیات حق را تکذیب کردند. (۲۳)

و گفتند: آیا سزد که ما یک بشری از جنس خودمان را پیروی کنیم؟ در این صورت به گمراهی و جنون سخت در افتاده‌ایم. (۲۴)

آیا بین ما افراد بشر تنها بر او وحی رسید؟! (چنین نیست) بلکه او مرد دروغگوی بی‌باک و خودپسندی است. (۲۵)

این منکران به زودی فردای قیامت کاملا معلومشان شود که دروغگوی بی‌باک و خودپسند کیست. (۲۶)

ما (به صالح گفتیم که) برای امتحان آنها ناقه را (به درخواست آنها از سنگ) بیرون می‌فرستیم و تو مراقب حالشان باش و (بر آزارشان) صبر پیشه گیر. (۲۷)

و به آنها خبر ده که نوشیدن آب چشمه بین آنها و ناقه تقسیم شده (که یک روز سهم ناقه و روزی برای آنهاست) و هر یک بر سهم خود حاضر آیند. (۲۸)

آن قوم شقی صاحب و رئیس خود را خواندند تا مجهز شد و ناقه را پی کرد. (۲۹)

پس (باز بنگرید که) عذاب و تنبیه من چگونه سخت بود! (۳۰)

ما بر هلاک آنها یک صیحه (عذاب آسمانی) فرستادیم و همه مانند گیاه خشک و خرد شدند. (۳۱)

و ما قرآن را برای وعظ و اندرز بر فهم آسان کردیم آیا کسی هست که از آن پند گیرد؟ (۳۲)

قوم لوط نیز آیات و رسول حق را تکذیب کردند. (۳۳)

ما هم جز خانواده لوط که به وقت سحر نجاتشان دادیم همه آنان را به سنگباران هلاک نابود کردیم. (۳۴)

نجات اهل بیت لوط هم به نعمت و لطف ما بود، بلی ما چنین شکرگزاران را پاداش می‌دهیم. (۳۵)

لوط آن قوم را از قهر و مؤاخذه ما ترسانید باز آنها در آیات ما شک و انکار کردند. (۳۶)

و قوم از او مهمانانش را (که فرشتگانی زیبا بودند، بر سوء قصد) طلبیدند، ما هم چشم آنها را بی‌نور و نابینا کردیم (و گفتیم که) اینک عذاب قهر و انتقام مرا بچشید. (۳۷)

و شبی به صبحگاه رسید که (مرگ آمد و) عذاب دایم (دوزخ) گریبانشان گرفت. (۳۸)

(و گفتیم) اینک عذاب قهر و انتقام مرا بچشید. (۳۹)

و ما قرآن را برای وعظ و اندرز بر فهم آسان کردیم آیا کسی هست که از آن پند گیرد؟ (۴۰)

و بر ارشاد فرعونیان هم رسول و آیات الهی آمد. (۴۱)

آنها همه آیات ما را تکذیب کردند، ما هم به قهر و اقتدار خود از آنها سخت مؤاخذه کردیم. (۴۲)

آیا کفار شما (مکّیان) بهتر (و قوی‌تر) از آن امم گذشته‌اند یا شما را برائت و امانی در کتب (آسمانی از عذاب خدا) هست؟ (۴۳)

بلکه می‌گویند: ما با هم مجتمع و بسیاریم و پیروزیم. (۴۴)

به زودی آن جماعت (در جنگ بدر) شکست خورده و به جنگ پشت کنند. (۴۵)

بلکه ساعت قیامت وعده‌گاه آنهاست و آن روزی بسیار سخت‌تر و ناگوارتر (از روز بدر) است. (۴۶)

البته بدکاران عالم (در دنیا) به گمراهی و (در آخرت) در آتش سوزان دوزخند. (۴۷)

روزی که آنها را به رو در آتش دوزخ کشند (و گویند) اینک الم جهنم را بچشید! (۴۸)

ما هر چه آفریدیم به اندازه آفریدیم. (۴۹)

و فرمان ما (در همه عالم) یکی است (و هیچ تبدیل‌پذیر نیست چه در امر ایجاد و چه در کار معاد، و در سرعت) به مانند چشم به هم زدنی انجام یابد. (۵۰)

و ما بسیاری از پیشینیان امثال شما را هلاک کردیم آیا کسی هست که از آن پند و عبرت گیرد؟ (۵۱)

و هر عملی که کردند در کتب‌نامه عملشان ثبت است. (۵۲)

و هر امر کوچک و بزرگ (در آنجا) نگاشته است. (۵۳)

محققا اهل تقوا در باغها و کنار نهرها (ی بهشت ابد) منزل گزینند. (۵۴)

در منزلگاه صدق و حقیقت نزد خداوند عزّت و سلطنت جاودانی متنعّمند. (۵۵)

به نام خداوند رحمتگر مهربان

خدای بخشنده، (۱)

(به رسولش) قرآن آموخت. (۲)

انسان را خلق کرد. (۳)

به او تعلیم نطق و بیان فرمود. (۴)

خورشید و ماه به حساب معیّن به گردشند. (۵)

و گیاهان و درختان هم به سجده او سر به خاک اطاعت نهاده‌اند. (۶)

و آسمان را او کاخی رفیع گردانید و میزان (عدل و نظم) را در عالم وضع فرمود. (۷)

(و حکم کرد) که هرگز در میزان (عدل و احکام شرع من) تعدّی و نافرمانی مکنید. (۸)

و هر چیز را به ترازوی عدل و انصاف بسنجید و هیچ در میزان کم فروشی و نادرستی مکنید. (۹)

و زمین را (با هزاران نعمت) برای (زندگانی) خلق مقرّر فرمود. (۱۰)

که در آن میوه‌های گوناگون و نخل خرمای با پوشش برگ و شکوفه و غلاف است. (۱۱)

و هم حبوبات متنوع که دارای برگ و گل است و نیز ریاحین است. (۱۲)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۱۳)

انسان را خدا از خشک گلی مانند گل کوزه گران (بدین حسن و زیبایی) آفرید. (۱۴)

و جنّیان را از رخشنده شعله آتش خلق کرد. (۱۵)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۱۶)

آن خدایی که آفریننده دو مشرق و دو مغرب است (یکی مشرق و مغرب تابستان مطلع سرطان، و یکی زمستان مطلع جدی). (۱۷)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۱۸)

اوست که دو دریا (ی آب شور و گوارا) را به هم در آمیخت تا به هم برخورد کنند. (۱۹)

و میان آن دو دریا برزخ و فاصله‌ای است که تجاوز به حدود یکدیگر نمی‌کنند. (۲۰)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۲۱)

از آن دو دریا لؤلؤ و مرجان گرانبها بیرون آید. (۲۲)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۲۳)

و او راست کشتیهای بزرگ بادبان برافراشته مانند کوه که به دریا در گردشند. (۲۴)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۲۵)

هر که روی زمین است دستخوش مرگ و فناست. (۲۶)

و زنده ابدی ذات خدای با جلال و عظمت توست. (۲۷)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۲۸)

هر که در آسمانها و زمین است همه از او (حوائج خود را) می‌طلبند و او هر روز به شأن و کاری (در تکمیل و افاضه به خلق) پردازد. (۲۹)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۳۰)

ای گروه انس و جنّ به زودی به حساب کار شما هم خواهیم پرداخت. (۳۱)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۳۲)

ای گروه جنّ و انس، اگر می‌توانید از اطراف آسمانها و زمین (و از قبضه قدرت الهی) بیرون شوید، بیرون شوید (ولی این خیال محالی است زیرا) هرگز خارج از ملک و سلطنت خدا نتوانید شد. (۳۳)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۳۴)

(اگر به کفر و طغیان گرایید) بر شما شراره‌های آتش و مس گداخته فروریخته شود و هیچ نصرت و نجاتی نیابید. (۳۵)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۳۶)

پس آن‌گاه که آسمان شکافته شود تا چون گل سرخ گون و چون روغن مذاب و روان گردد (آن روز سخت هولناک از گنه پشیمان شوید). (۳۷)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۳۸)

پس در آن روز هیچ از گناه انس و جنّ باز نپرسند (چون خدا و فرشتگان از گناهان خلق آگاهند). (۳۹)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۴۰)

(آن روز) بدکاران به سیمایشان شناخته شوند، پس موی پیشانی آنها را با پاهایشان بگیرند (و در آتش دوزخ افکنند). (۴۱)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۴۲)

این همان دوزخی است که بدکاران تکذیب می‌کردند. (۴۳)

اینک میان آن جهنّم و در حمیم سوزان آن می‌گردند. (۴۴)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۴۵)

و هر که از مقام (قهر و کبریایی) خدایش بترسد او را دو باغ بهشت خواهد بود. (۴۶)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۴۷)

در آن دو بهشت انواع گوناگون میوه‌ها و نعمتهاست. (۴۸)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۴۹)

در آن دو بهشت دو چشمه آب (تسنیم و سلسبیل) روان است. (۵۰)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۵۱)

در آن دو بهشت از هر میوه‌ای دو نوع است. (۵۲)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۵۳)

در حالتی که بهشتیان بر بسترهایی که آستر آنها از حریر و استبرق است (در کمال عزّت) تکیه زده‌اند و میوه درختانش در همان تکیه گاه در دسترس آنهاست. (۵۴)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۵۵)

در آن بهشتها زنان زیبای با حیائی است (که به چشم پر ناز جز به شوهر خود ننگرند) و دست هیچ کس از جن و انس پیش از آنها بدان زنان نرسیده است. (۵۶)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۵۷)

آن زنان حور العین (در صفا و لطافت) گویی یاقوت و مرجانند. (۵۸)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۵۹)

آیا پاداش نکویی و احسان جز نکویی و احسان است؟ (۶۰)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۶۱)

و ورای آن دو بهشت دو بهشت دیگر است. (۶۲)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۶۳)

که درختان آن دو بهشت در منتهای سبزی و خرّمی است. (۶۴)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۶۵)

در آن دو بهشت دیگر هم دو چشمه آب گوارا می‌جوشد. (۶۶)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۶۷)

در آن دو بهشت نیز هرگونه میوه خوش و خرما و انار بسیار است. (۶۸)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۶۹)

در آن بهشتها نیکو زنان با حسن و جمال بسیارند. (۷۰)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۷۱)

حورانی در سراپرده‌های خود (مستور از چشم بیگانگان). (۷۲)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۷۳)

که پیش از شوهران دست هیچ کس از جن و انس بدان زنان نرسیده است. (۷۴)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۷۵)

در حالتی که بهشتیان (با حور العین) بر رفرف سبز (وجد و عزّت) و بساط زیبا (ی فخر و دولت) تکیه زده‌اند. (۷۶)

(الا ای جنّ و انس) کدامین نعمتهای خدایتان را انکار می‌کنید؟ (۷۷)

بزرگوار و مبارک نام پروردگار توست که خداوند جلال و عزّت و احسان و کرامت است. (۷۸)

به نام خداوند رحمتگر مهربان

هنگامی که آن واقعه بزرگ (قیامت) واقع می‌گردد. (۱)

که در وقوعش هیچ کذب و جای هیچ شک و ریب نیست. (۲)

آن روز (قومی را به دوزخ) خوار و ذلیل کند و (طایفه‌ای را به جنّت) سربلند و رفیع گرداند. (۳)

آن‌گاه که زمین شدید به حرکت و لرزه در آید. (۴)

و کوههای سخت متلاشی شوند. (۵)

و مانند ذرّات گرد در هوا پراکنده گردند. (۶)

و شما خلایق بر سه دسته مختلف شوید. (۷)

گروهی راستان، اصحاب یمین باشند که چقدر حالشان (در بهشت ابد) نیکوست! (۸)

و گروهی ناراستان، اصحاب شومی و شقاوتند که چقدر روزگارشان (در دوزخ) سخت است. (۹)

و (طایفه سوم) آنان که (مشتاقانه در ایمان) بر همه پیشی گرفتند و (در اطاعت خدا و رسول) مقام تقدم یافتند. (۱۰)

آنان به حقیقت مقربان درگاهند. (۱۱)

آنان در بهشت پرنعمت جاودانی متنعّمند. (۱۲)

آنها جمعی بسیار از امم پیشینیان هستند. (۱۳)

و عدّه قلیلی از متأخّران (یا بسیاری از مقدّمان امّت محمّد ص و قلیلی از مردم آخر زمان این امّت باشند). (۱۴)

آنان بر سریرهای زربفت مرصّع به انواع جواهر تکیه زنند. (۱۵)

همه (شادان) با یاران و دوستان رو به روی یکدیگر بر آن سریرهای عزّت می‌نشینند. (۱۶)

و پسرانی زیبا که حسن و جوانیشان همیشگی و ابدی است گرد آنها به خدمت می‌گردند. (۱۷)

با کوزه‌ها (ی بلورین) و مشربه‌ها (ی زرّین) و جامهای پر از شراب ناب. (۱۸)

نه هرگز از آنها (هر چه نوشند) دردسری یابند و نه مستی عقل و رنج خمار کشند. (۱۹)

و میوه خوش از هر چه برگزینند، (۲۰)

و گوشت مرغان و هر غذا که مایل باشند، (۲۱)

و زنان سیه چشم زیبا صورت، (۲۲)

که (در بهاء و لطافت) چون درّ و لؤلؤ مکنونند (بر آنها مهیّاست). (۲۳)

(این نعمتهای الهی) پاداش اعمال نیک آن بهشتیان است. (۲۴)

نه آنجا هیچ حرفی لغو و بیهوده شنوند و نه به یکدیگر گناهی بربندند. (۲۵)

هیچ جز سلام و تحیّت و احترام هم نگویند و نشنوند. (۲۶)

و اصحاب یمین هم چه خوش روزگارند! (۲۷)

در سایه درختان سدر پرمیوه بی‌خار. (۲۸)

و درختان پربرگ سایه‌دار. (۲۹)

و در سایه بلند درختان. (۳۰)

و در طرف نهر آبهای روان زلال. (۳۱)

و میوه‌های بسیار. (۳۲)

که هیچ وقت منقطع نشود و هیچ کس بهشتیان را از آن میوه‌ها منع نکند. (۳۳)

و فرشهای پربها (یا فراش و زنان زیبا). (۳۴)

که آنها را ما در کمال حسن و زیبایی بیافریده‌ایم. (۳۵)

و همیشه آن زنان را با کره گردانیده‌ایم. (۳۶)

و شوهر دوست و با غنج و ناز و جوان و همسالان دلنواز. (۳۷)

این نعمتهای بهشتی مخصوص اصحاب یمین است. (۳۸)

که جمعی از پیشینیان، (۳۹)

و جمعی از امت رسول آخر زمان هستند. (۴۰)

و اما اصحاب شومی و شقاوت (که نامه عملشان به دست چپ است) چقدر روزگارشان سخت است! (۴۱)

آنها در عذاب باد سموم و آب گرم باشند. (۴۲)

و سایه‌ای از دود آتش دوزخ. (۴۳)

که نه هرگز سرد شود و نه خوش نسیم گردد. (۴۴)

این عذاب آنها را بدین سبب است که از این پیش به ناز و نعمت پرداختند. (۴۵)

و بر گناه بزرگ (شرک و عناد) لجاجت و اصرار داشتند. (۴۶)

و دایم می‌گفتند: آیا ما چون مردیم و خاک و استخوان پوسیده شدیم باز هم ما زنده می‌شویم؟ (۴۷)

و آیا پدران گذشته ما زنده خواهند شد؟ (۴۸)

بگو: البته تمام خلق اولین و آخرین، (۴۹)

همه در وعده گاه روز معیّن محشر گرد آورده می‌شوند. (۵۰)

آن گاه شما ای گمراهان منکر (قیامت). (۵۱)

از درخت زقّوم تلخ دوزخ البته خواهید خورد. (۵۲)

تا آنکه شکم را از آن پر می‌سازید. (۵۳)

آن‌گاه همه از آب گرم جهنم بر روی آن می‌آشامند. (۵۴)

بدان‌سان از عطش، آن آب را می‌نوشید که شتران تشنه آب می‌آشامند. (۵۵)

این است طعام و شراب کافران در روز جزا. (۵۶)

ما شما را بیافریدیم پس چرا تصدیق نمی‌کنید؟ (۵۷)

آیا ندیدید (و به حقیقت در نیافتید) که نخست شما نطفه‌ای (بی‌قدر و قابلیّت) بودید؟ (۵۸)

آیا شما خود آن نطفه را (به صورت فرزند انسان) می‌آفرینید یا ما آفریننده‌ایم؟ (۵۹)

ما مرگ را بر همه شما مقدّر ساختیم و هیچ کس بر قدرت ما سبق نتواند برد. (۶۰)

در اینکه شما را فانی کرده و خلقی دیگر مثل شما بیافرینیم و شما را به صورتی (در جهانی دیگر) که اکنون از آن بی‌خبرید برانگیزیم. (۶۱)

و بی‌شک شما از نشأه اوّل خود آگاه شدید (که از عدم به وجودتان آوردیم) پس چرا متذکر (عالم آخرت) نمی‌شوید؟ (۶۲)

آیا دیدید تخمی را که در زمین می‌کارید؟ (۶۳)

آیا شما آن تخم را می‌رویانید یا ما رویاننده‌ایم؟ (۶۴)

اگر ما بخواهیم کشت و زرع شما را خشک و تباه می‌سازیم تا با حسرت و ندامت به سخنان بیهوده پردازید. (۶۵)

(و گویید) که ما سخت در زیان و غرامت افتادیم. (۶۶)

بلکه به کلی محروم گردیدیم. (۶۷)

آیا آبی را که شما می‌نوشید متوجهید؟ (۶۸)

آیا شما آن آب را از ابر فرو ریختید یا ما نازل ساختیم؟ (۶۹)

اگر می‌خواستیم آن آب را شور و تلخ می‌گردانیدیم، پس چرا شکرگزاری نمی‌کنید؟! (۷۰)

آیا آتشی که روشن می‌کنید می‌نگرید؟ (۷۱)

آیا شما درخت آن را آفریدید یا ما آفریدیم؟ (۷۲)

ما آن را مایه پند و عبرت و توشه مسافران (کوه و بیابان عالم) گردانیدیم. (۷۳)

پس (ای رسول) به نام بزرگ خدای خود تسبیح گو. (۷۴)

سوگند به مواقع نزول ستارگان (یا آیات کریمه قرآن). (۷۵)

و این سوگند اگر بدانید بسی سوگند بزرگی است. (۷۶)

که این قرآن کتابی بسیار بزرگوار و سودمند و گرامی است. (۷۷)

که در لوح محفوظ سرّ حق مقام دارد. (۷۸)

که جز دست پاکان (و فهم خاصّان) بدان نرسد. (۷۹)

تنزیلی از پروردگار عالم است. (۸۰)

آیا با این سخن (آسمانی) باز انکار و نفاق می‌ورزید؟ (۸۱)

و بهره خود را تکذیب آن قرار می‌دهید؟ (۸۲)

پس چرا هنگامی که جان کسی به گلو رسد. (۸۳)

و شما وقت مرگ (بر بالین آن مرده حاضرید و او را) می‌نگرید. (۸۴)

و ما به او از شما نزدیکتریم لیکن شما بصیرت ندارید. (۸۵)

پس چرا اگر حیات به دست شما و طبیعت است و شما را آفریننده‌ای نیست. (۸۶)

روح را دوباره به بدن مرده باز نمی‌گردانید اگر راست می‌گویید؟ (۸۷)

پس (بدانید آن که بمیرد) اگر از مقربان درگاه خداست. (۸۸)

آنجا در آسایش و نعمت و بهشت ابدی است. (۸۹)

و اگر از اصحاب یمین است. (۹۰)

پس (وی را بشارت دهید که) تو را (از هر رنج و درد و الم) ایمنی و سلامت است. (۹۱)

و اما اگر از منکران و گمراهان است. (۹۲)

نصیبش حمیم جهنم است. (۹۳)

و جایگاهش آتش دوزخ است. (۹۴)

این (وعد و وعید) البته یقین و حق و حقیقت است. (۹۵)

پس به نام بزرگ خدای خود تسبیح گوی. (۹۶)

به نام خداوند رحمتگر مهربان

هر چه در آسمانها و زمین است همه به تسبیح و ستایش یکتا خدایی که مقتدر و حکیم است مشغولند. (۱)

آن خدایی که فرمانروایی آسمانها و زمین از آن اوست، او زنده می‌گرداند و باز می‌میراند و اوست که بر همه چیز تواناست. (۲)

اوّل و آخر هستی و پیدا و پنهان وجود همه اوست و او به همه امور عالم داناست. (۳)

اوست خدایی که آسمانها و زمین را در شش روز (و شش مرتبه کلی ظهور وجود) بیافرید آن‌گاه بر عرش (تدبیر عالم) قرار گرفت، او هر چه در زمین فرو رود و هر چه از آن برآید و آنچه از آسمان نازل شود و آنچه به آن بالا رود همه را می‌داند و هر کجا باشید او با شماست و خدا به هر چه کنید بیناست. (۴)

آسمانها و زمین همه ملک اوست و رجوع تمام امور عالم به سوی خداست. (۵)

شب را در (پرده زرین) روز نهان کند و روز را در (خیمه سیاه) شب پنهان سازد و به اسرار دلهای خلق هم او آگاه است. (۶)

(الا ای بندگان) به خدا و رسول او ایمان آرید و از آنچه شما را در آن وارث گذشتگان گردانید (به راه خدا) انفاق کنید، پس بر آنان که از شما ایمان آوردند و انفاق کردند پاداش بزرگ (بهشت ابد) خواهد بود. (۷)

و برای چه شما به خدا ایمان نیاورید در صورتی که رسول حق شما را (به آیات و معجزات) به راه ایمان به پروردگارتان دعوت می‌کند و خدا هم (در فطرت و عقل) از شما پیمان ایمان گرفته است اگر (قابلیت) ایمان دارید. (۸)

اوست خدایی که بر بنده خود (محمّد مصطفی صلّی اللّه علیه و آله) آیات قرآن روشن بیان را نازل می‌کند تا شما را از ظلمات (جهل و عصیان) بیرون آرد و به نور (علم و ایمان) رهبری کند و خدا بسیار در حق شما مشفق و مهربان است. (۹)

و برای چه در راه خدا انفاق نکنید در صورتی که (شما با ملک و مالتان روز مرگ فانی شوید و) وارث تمام (اهل) آسمانها و زمین خداست؟! آن مسلمانانی که پیش از فتح (مکه زمان ضعف اسلام) در راه دین انفاق و جهاد کردند با دیگران مساوی نیستند، آنها اجر و مقامشان بسیار عظیم‌تر از کسانی است که بعد از فتح (و قدرت اسلام) انفاق و جهاد کردند و لیکن خدا به همه وعده نیکوترین پاداش را (که بهشت ابد است) داده و خدا به هر چه کنید آگاه است. (۱۰)

آن کیست که به خدا قرض نیکو دهد (یعنی قرض الحسنه و صدقه دهد و احسان به فقیران کند) تا خدا بر او چندین برابر گرداند و او را پاداشی با لطف و کرامت باشد؟ (۱۱)

(ای رسول ما یاد آر) روزی که مردان و زنان مؤمن شعشعه نور ایمانشان پیش رو و سمت راست آنها بشتابد (و آنان را مژده دهند که) امروز شما را به بهشتی که نهرها زیر درختانش جاری است بشارت باد که در آن بهشت جاودان خواهید بود. این همان سعادت و فیروزی بزرگ است. (۱۲)

و باز آن روز مردان و زنان منافق به اهل ایمان گویند: مشتابید و به ما فرصتی دهید تا ما هم از نور شما روشنایی برگیریم. در پاسخ به آنها گویند: واپس گردید (یعنی اگر می‌توانید به دنیا بازگردید) و از آنجا نور طلبید. در این گفتگو باشند که بین آن دوزخیان با اهل بهشت حصاری حایل گردد و بر آن حصار دری باشد که باطن و درون آن در، بهشت رحمت است و از جانب ظاهر آن عذاب جهنم خواهد بود. (۱۳)

باز منافقان (بهشتیان را) ندا کنند که آخر نه ما هم با شما بودیم؟ آنها جواب دهند: بلی راست می‌گویید لیکن شما (به نفاق با خدا) خود را به فتنه افکندید و انتظار (هلاکت مؤمنان) داشتید و (در کار دین) به شک و ریب بودید و آرزوهای دنیا فریبتان داد تا وقتی که امر خدا (یعنی مرگ) فرا رسید و شیطان فریبنده شما را غافل و مغرور گردانید. (۱۴)

پس امروز (بر نجات هیچ یک) از شما منافقان و کافران فدیه و عوض نپذیرند، همه منزلگاهتان آتش دوزخ است و آن آتش شما را سزاوارتر است و بسیار به بد منزلی باز می‌گردید. (۱۵)

آیا نوبت آن نرسید که گرویدگان (ظاهری از باطن به خدا بگروند و) دلهاشان به یاد خدا خاشع گردد و به آنچه از حق نازل شد بذل توجه کنند و مانند کسانی که پیش از این برایشان کتاب آسمانی آمد (یعنی یهود و نصاری) نباشند که دوره طولانی (زمان فترت) بر آنها گذشت و دلهاشان زنگ قساوت گرفت و بسیاری فاسق و نابکار شدند؟ (۱۶)

بدانید که خداست که زمین را پس از مرگ (خزان) زنده می‌گرداند. ما آیات و ادلّه (قدرت خود) را برای شما بیان کردیم تا مگر فکر و عقل به کار بندید. (۱۷)

همانا مردان و زنانی که در راه خدا (به فقیران) صدقه و احسان کنند و به خدا قرض نیکو دهند (یعنی به محتاجان قرض الحسنه دهند) احسان آنها را چندین برابر سازند و پاداش با لطف و کرامت نیز خواهند داشت. (۱۸)

و آنان که به خدا و رسولانش ایمان آوردند به حقیقت راستگویان عالمند و برایشان نزد خدا اجر شهیدان است، پاداش اعمال و نور ایمانشان را (در بهشت) می‌یابند. و آنان که کافر شده و آیات ما را تکذیب کردند آنها اهل آتش دوزخند. (۱۹)

بدانید که زندگانی دنیا به حقیقت بازیچه‌ای است طفلانه و لهو و عیّاشی و زیب و آرایش و تفاخر و خودستایی با یکدیگر و حرص افزودن مال و فرزندان. در مثل مانند بارانی است که گیاهی در پی آن از زمین بروید که برزگران (یا کفار دنیاپرست) را به شگفت آرد و سپس بنگری که زرد و خشک شود و بپوسد. و در عالم آخرت (دنیا طلبان را) عذاب سخت جهنم و (مؤمنان را) آمرزش و خشنودی حق نصیب است. و باری، بدانید که زندگانی دنیا جز متاع فریب و غرور چیزی نیست. (۲۰)

به سوی آمرزش پروردگارتان بشتابید و به راه بهشتی که عرضش به قدر پهنای آسمان و زمین است و برای اهل ایمان به خدا و پیمبرانش مهیّا گردیده. این فضل خداست که به هر کس خواهد عطا می‌کند و خدا دارای فضل و کرم بسیار عظیم است. (۲۱)

هر رنج و مصیبتی که در زمین (از قحطی و آفت و فقر و ستم) یا در نفس خویش (چون ترس و غم و درد و الم) به شما رسد همه در کتاب (لوح محفوظ ما) پیش از آنکه همه را (در دنیا) ایجاد کنیم ثبت است و البته این کار بر خدا آسان است. (۲۲)

(این تقدیر حق را بدانید) تا هرگز بر آنچه از دست شما رود دلتنگ نشوید و به آنچه به شما می‌دهد مغرور و دلشاد نگردید، و خدا دوستدار هیچ متکبر خودستایی نیست. (۲۳)

همان متکبرانی که خودشان (در احسان به فقیران) بخل می‌ورزند و مردم را هم به بخل و منع احسان وا می‌دارند. و هر که روی (از اطاعت حق) بگرداند خدا به کلی بی‌نیاز و ستوده صفات است. (۲۴)

همانا ما پیمبران خود را با ادلّه و معجزات فرستادیم و با ایشان کتاب و میزان عدل نازل کردیم تا مردم به راستی و عدالت گرایند، و آهن (و دیگر فلزات) را که در آن هم سختی (جنگ و کارزار) و هم منافع بسیار بر مردم است (نیز برای حفظ عدالت) آفریدیم، و تا معلوم شود که خدا و رسلش را با ایمان قلبی که یاری خواهد کرد؟ (هر چند) که خدا بسیار قوی و مقتدر (و از یاری خلق بی‌نیاز) است. (۲۵)

و البته ما نوح و ابراهیم را فرستادیم و در میان فرزندانشان نبوت و کتاب آسمانی قرار دادیم، پس آنها برخی به راه حق هدایت یافتند و بسیاری به فسق و بدکاری شتافتند. (۲۶)

و از پی آنان باز رسولان دیگر و سپس عیسی مریم را فرستادیم و به او کتاب آسمانی انجیل را عطا کردیم و در دل پیروان (حقیقی) او رأفت و مهربانی نهادیم و لیکن رهبانیّت و ترک دنیا را از پیش خود بدعت انگیختند، ما بر آنها جز آنکه رضا و خشنودی خدا را طلبند (در کتاب انجیل) ننوشتیم و باز آنها چنان که باید و شاید همه مراعات آن را نکردند، ما هم به آنان که ایمان آوردند پاداش و اجرشان را عطا کردیم و لیکن از آنها بسیاری به راه فسق و تبهکاری شتافتند. (۲۷)

ای کسانی که به حق گرویدید، اینک خداترس و متّقی شوید و به رسولش (محمّد مصطفی صلّی اللّه علیه و آله) نیز ایمان آرید تا خدا شما را از رحمتش دو بهره نصیب گرداند (یکی بر ایمان به رسولان پیشین و یکی بر ایمان به دین رسول ختمی مرتبت) و نوری شما را عطا کند که بدان نور راه (بهشت ابد) پیمایید و از گناه شما درگذرد، و خدا بسیار آمرزنده و مهربان است. (۲۸)

تا آنان که اسلام نیاوردند از اهل کتاب بدانند که آنها هیچ به رحمت و فضل الهی دستی ندارند و هر فضلی و رحمتی به دست خداست، که او به هر که خواهد می‌بخشد و خدا دارای فضل و رحمت بزرگ و بی‌انتها است. (۲۹)