به نام خداوند رحمتگر مهربان

اگر به خداوند و آنچه بر بنده خود در يوم‏الفرقان [روز جنگ بدر، روز جدايى حق از باطل‏]، روز برخورد دو گروه [حق و باطل‏] نازل كرده‏ايم، ايمان داريد، بدانيد كه از هر غنيمتى كه به دست آوريد يك پنجم آن خاص خداوند و پيامبر و خويشاوندان [او] و يتيمان و بينوايان و در راه ماندگان است، و خداوند بر هر كارى تواناست‏ (۴۱)

ياد كنيد زمانى كه شما در كناره نزديك [به مدينه‏] و آنان در كناره دورتر بودند، و سواران [كاروان تجارى قريش‏] در فرودست شما [در كناره دريا] بودند، و اگر شما با همديگر وعده [جنگ‏] گذارده بوديد [چه‏بسا] در آن وعده خلاف مى‏كرديد، ولى خداوند [چنين مقرر داشت‏] تا كارى انجام يافتنى را به سرانجام برساند، تا سرانجام هركس كه نابود [و گمراه‏] مى‏گردد، ديده و دانسته باشد و هركس زنده [و راهياب‏] مى‏گردد ديده و دانسته باشد، و [بدانيد كه‏] خداوند شنواى داناست‏ (۴۲)

ياد كنيد كه خداوند آنان را در رؤياى تو اندكشمار نماياند، و اگر بسيار نمايانده بود، هراس به دل راه مى‏داديد و در كارتان اختلاف كلمه مى‏يافتيد، ولى خداوند درامان داشت، كه او از راز دلها آگاه است‏ (۴۳)

و ياد كنيد كه چون رو در رو شديد آنان را در ديدگان شما اندكشمار نماياند و شما را نيز در ديدگان ايشان اندك نماياند، تا خداوند كارى انجام يافتنى را به سرانجام برساند، و همه كارها به او باز مى‏گردد (۴۴)

اى مؤمنان چون با گروهى [از دشمن‏] رو در رو شديد، ثابت‏قدم باشيد و خداوند را بسيار ياد كنيد، باشد كه رستگار شويد (۴۵)

و از خداوند و پيامبر او اطاعت كنيد و اختلاف كلمه نداشته باشيد كه بددل خواهيد شد و شان و شوكتتان بر باد مى‏رود، و شكيبايى كنيد كه خداوند با شكيبايان است‏ (۴۶)

و همانند كسانى مباشيد كه از سرزمينشان با سرمستى و نمايشگرى در چشم مردم، بيرون شدند، و [مردمان را] از راه خدا باز مى‏داشتند و خداوند به كار و كردار ايشان چيره است‏ (۴۷)

چنين بود كه شيطان كارهاى ايشان را در نظرشان آراسته جلوه داد، و گفت امروز كسى از مردم بر شما پيروز نخواهد شد و من امان‏دهنده شما هستم، و چون دو گروه رو در رو شدند، به عقب برگشت و گفت من از شما برى و بركنار هستم، چرا كه من چيزى را مى‏بينم كه شما نمى‏بينيد، من از خداوند مى‏ترسم و خداوند سخت كيفر است‏ (۴۸)

بارى منافقان و بيماردلان گفتند اينان را دينشان فريفته است، و حال آنكه هركس بر خدا توكل كند [بداند كه‏] خداوند پيروزمند فرزانه است‏ (۴۹)

اگر بدانى آنگاه كه فرشتگان جان كافران را بگيرند و بر چهره‏ها و پشتهايشان بكوبند و [گويند] عذاب آتش سوزان را بچشيد (۵۰)

اين به خاطر كار و كردار پيشين شماست [وگرنه‏] خداوند هرگز در حق بندگان ستمگر نيست‏ (۵۱)

همانند شيوه فرعونيان و پيشينيان ايشان كه به آيات الهى كفر ورزيدند، آنگاه خداوند ايشان را به كيفر گناهانشان فرو گرفت، كه خداوند نيرومند سخت كيفر است‏ (۵۲)

اين از آن است كه خداوند دگرگون‏كننده نعمتى نيست كه بر قومى ارزانى داشته باشد، مگر آنكه آنچه در دلهايشان دارند بگردانند، و خداوند شنواى داناست‏ (۵۳)

همانند شيوه فرعونيان و پيشينيان ايشان كه آيات پروردگارشان را دروغ انگاشتند، آنگاه ايشان را به خاطر گناهانشان نابود كرديم و فرعونيان را غرقه ساختيم و همگى ستمكار بودند (۵۴)

بدترين جنبندگان از نظر الهى كسانى هستند كه كفرورزيده‏اند و ايمان نمى‏آورند (۵۵)

همانان كه با ايشان پيمان بسته‏اى، سپس هربار پيمانشان را مى‏شكنند و پروايى ندارند (۵۶)

و اگر در جنگ بر ايشان دست يافتى چنان تارومارشان كن كه عبرت آيندگانشان شود باشد كه پند گيرند (۵۷)

و اگر از خيانت قومى انديشناك شدى، تو نيز همسان عهدشان را به سويشان بينداز، كه خداوند خائنان را دوست ندارد (۵۸)

و كافران هرگز مپندارند كه جان به در برده‏اند، آنان گزير و گريزى ندارند (۵۹)

و در برابر آنان هر نيرويى كه مى‏توانيد، از جمله نگاهدارى اسبان، فراهم آوريد، تا به آن وسيله دشمن خدا و دشمن خود را بترسانيد، همچنين ديگرانى را هم غير از آنان، كه شما ايشان را نمى‏شناسيد، و خداوند مى‏شناسدشان، و آنچه در راه خدا انفاق كنيد، پاداشش به شما بر مى‏گردد، و بر شما ستم نمى‏رود (۶۰)

و اگر جانب آشتى را گرفتند تو نيز جانب آن را بگير و بر خداوند توكل كن، كه او شنواى داناست‏ (۶۱)

و اگر خواستند به تو نيرنگ بزنند، بدان كه خداوند تو را كافى است، و او كسى است كه تو را به نصرت خويش و به مؤمنان يارى كرد (۶۲)

و بين دلهاى ايشان الفت داد كه اگر هر آنچه در روى زمين است خرج مى‏كردى، بين دلهاى ايشان الفت نمى‏افكندى، ولى خداوند ميان آنان الفت برقرار كرد، كه او پيروزمند فرزانه است‏ (۶۳)

اى پيامبر، خدا و مؤمنانى كه پيرو تو هستند تو را كافى است‏ (۶۴)

اى پيامبر مؤمنان را به جهاد برانگيز، [و بدان كه‏] اگر از شما بيست تن شكيبا باشند، بر دويست تن غلبه خواهند كرد و اگر از شما صدتن باشند بر هزار تن از كافران غلبه مى‏كنند، چرا كه اينان قومى هستند كه چيزى در نمى‏يابند (۶۵)

اينك خداوند بر شما آسان گرفت و معلوم داشت كه در شما ضعفى هست، در اين صورت اگر از شما صدتن شكيبا باشند بر دويست تن غلبه مى‏كنند و اگر از شما هزار تن باشند، به توفيق الهى بر دو هزار تن غلبه مى‏كنند، و خداوند با شكيبايان است‏ (۶۶)

هيچ پيامبرى را نسزد كه اسيران [دشمن‏] را نگاه دارد، مگر زمانى كه در اين سرزمين استيلاء و استقرار يابد، شما متاع دنيوى مى‏خواهيد و خداوند آخرت را [براى شما] مى‏خواهد، و خداوند پيروزمند فرزانه است‏ (۶۷)

اگر حكم پيشين الهى نبود، به خاطر آنچه گرفته بوديد، عذابى سهمگين به شما مى‏رسيد (۶۸)

پس از آنچه به دست آورده‏ايد، پاك و پاكيزه بخوريد، و از خداوند پروا كنيد، بى‏گمان خداوند آمرزگار مهربان است‏ (۶۹)

اى پيامبر به اسيرانى كه در دست شما هستند بگو اگر خداوند خيرى در دلهاى شما سراغ كند، به شما چيزى مى‏بخشد كه از آنچه از شما گرفته‏اند، بهتر است، و شما را مى‏آمرزد، و خداوند آمرزگار مهربان است‏ (۷۰)

و اگر آهنگ خيانت به تو كردند، بدان كه پيشترها هم نسبت به خداوند خيانت روا داشته‏اند، آنگاه شما را بر آنان پيروز كرد، و خداوند داناى فرزانه است‏ (۷۱)

كسانى كه ايمان آورده‏اند و هجرت كرده‏اند، و در راه خدا به مال و جان جهاد كرده‏اند، همچنين كسانى كه ايشان را جا و پناه و يارى داده‏اند، اينان دوستان همديگرند، و كسانى كه ايمان آورده‏اند، ولى هجرت نكرده‏اند، شما از دوستى [و توارث‏] آنان برخوردار نمى‏شويد، مگر آنكه هجرت كنند، و اگر در كار دين از شما يارى خواستند بر شماست كه يارى كنيد مگر در برابر قومى كه بين شما و ايشان پيمانى باشد، و خداوند به كار و كردار شما بيناست‏ (۷۲)

و كافران دوستان همديگرند، اگر [به اين سفارش‏] عمل نكنيد، در اين سرزمين فتنه و فساد بزرگى برپا مى‏گردد (۷۳)

و كسانى كه ايمان آورده و هجرت كرده و در راه خداوند جهاد كرده‏اند و كسانى كه ايشان را جا و پناه و يارى داده‏اند، اينانند كه به راستى مؤمن‏اند، براى ايشان آمرزش [الهى‏] و روزى پاك مقرر است‏ (۷۴)

و كسانى كه پس از آن ايمان آورده‏اند و همراه شما هجرت و جهاد كرده‏اند، اينان از شما هستند، و در حكم الهى خويشاوندان به يكديگر [براى ارث بردن‏] سزاوارترند، كه خداوند بر هر چيزى داناست‏ (۷۵)

اين برائت خداوند و پيامبر اوست از مشركانى كه با آنان پيمان بسته‏ايد (۱)

[اى مشركان تا] چهارماه [آزادانه‏] در اين سرزمين بگرديد و بدانيد كه از خداوند گزير و گريزى نداريد و خداوند رسواگر كافران است‏ (۲)

و اين اعلامى از سوى خداوند و پيامبر اوست به مردم در روز حج‏اكبر كه [بدانند] خداوند و پيامبر او از مشركان برى و بيزار است، پس اگر [از كفر] توبه كنيد، برايتان بهتر است و اگر رويگردان شويد بدانيد كه از خداوند گزير و گريزى نداريد، و كافران را از عذابى دردناك خبر ده‏ (۳)

مگر كسانى از مشركان كه با آنان پيمان بسته‏ايد و با شما هيچ‏گونه نابكارى نكرده‏اند و هيچ كس را در برابر شما يارى نداده‏اند، پس پيمان ايشان را تا پايان مدتش به سر بريد، كه خداوند پرهيزگاران را دوست دارد (۴)

و چون ماههاى حرام به سرآمد، آنگاه مشركان را هرجا كه يافتيد بكشيد و به اسارت بگيريدشان و محاصره‏شان كنيد و همه جا در كمينشان بنشينيد، آنگاه اگر [از كفر] توبه كردند و نماز برپا داشتند و زكات پرداختند، آزادشان بگذاريد كه خداوند آمرزگار مهربان است‏ (۵)

و اگر كسى از مشركان از تو پناه خواست به او پناه بده، تا آنكه كلام الهى را بشنود، سپس او را به جاى امنش برسان، اين از آن است كه ايشان قومى ناآگاه‏اند (۶)

چگونه پيمان با مشركان نزد خداوند و نزد پيامبرش محترم داشته شود؟ مگر [در مورد] كسانى كه با آنان نزديك مسجدالحرام [در حديبيه‏] پيمان بسته‏ايد، پس مادام كه بر عهد خود با شما استوار باشند، شما نيز با آنان استوار باشيد، كه خداوند پرهيزگاران را دوست دارد (۷)

چگونه چنين نباشد، و حال آنكه اگر اينان بر شما دست يابند نه پيوند و نه پيمانى را در حق شما رعايت مى‏كنند، اينان شما را با زبان خود خشنود مى‏كنند، حال آنكه دلهايشان از آن ابا دارد و بيشترشان نافرمانند (۸)

اينان آيات الهى را به بهاى ناچيز فروخته‏اند و [مردم را] از راه او بازداشته‏اند، و كار و كردارشان چه بد است‏ (۹)

اينان در حق هيچ مؤمنى هيچ پيوند و پيمانى را رعايت نمى‏كنند، و اينان تجاوزكار هستند (۱۰)

اما اگر [از كفر] توبه كردند و نماز بر پا داشتند و زكات پرداختند، در آن صورت برادران دينى شما هستند، و ما آيات [خود] را براى اهل معرفت به روشنى بيان مى‏داريم‏ (۱۱)

ولى اگر سوگندهايشان را پس از پيمان بستنشان شكستند و در دين شما طعنه زدند، آنگاه با پيشوايان كفر كارزار كنيد، چرا كه حرمت سوگند [و پيمان‏] را رعايت نمى‏كنند، باشد كه دست بردارند (۱۲)

آيا نبايد با قومى كه سوگندها [و پيمانها]يشان را شكسته‏اند و در آواره ساختن پيامبر كوشيده‏اند و نخست‏بار بناى ستيزه با شما را گذارده‏اند، كارزار كنيد، آيا از آنها مى‏ترسيد؟ حال آنكه اگر مؤمنيد، سزاوارتر است كه از خداوند بترسيد (۱۳)

با آنان كارزار كنيد تا خداوند آنان را به دست شما عذاب كند و خوار و رسوا سازد و شما را بر ايشان پيروز گرداند و درد دلهاى قومى از مؤمنان را تشفى دهد (۱۴)

و خشم و خروش دلهايشان را برطرف كند، و خداوند از هركس كه بخواهد درمى‏گذرد، و خداوند داناى فرزانه است‏ (۱۵)

آيا گمان برده‏ايد كه به امان خود رها مى‏شويد و خداوند كسانى را از شما كه جهاد مى‏كنند و به جاى خداوند و پيامبر او و مؤمنان، دوست همرازى نگرفته‏اند، معلوم نمى‏دارد؟ و خداوند به كار و كردار شما آگاه است‏ (۱۶)

مشركان را نرسد كه مساجد الهى را آبادان كنند حال آنكه [عملا] بر كفر خود گواه هستند، اعمال اينان تباه شده و جاودانه در آتش دوزخ خواهند بود (۱۷)

مساجد الهى را فقط كسانى آباد مى‏كنند كه به خداوند و روز بازپسين ايمان آورده، و نماز برپا داشته و زكات مى‏پردازند، و از هيچ كس جز خداوند نترسيده‏اند، و چه بسا اينان رهيافته باشند (۱۸)

آيا آب دادن به حاجيان و آباد سازى مسجدالحرام را همانند [عمل‏] كسى مى‏شماريد كه به خداوند و روز بازپسين ايمان آورده و در راه خدا جهاد كرده است؟ اينان نزد خداوند برابر نيستند، و خداوند ستمكاران [مشركان‏] را هدايت نمى‏كند (۱۹)

كسانى كه ايمان آورده و هجرت كرده‏اند و در راه خداوند به مال و جان جهاد كرده‏اند، نزد خداوند بلندمرتبه‏ترند و اينانند كه رستگارند (۲۰)

و پروردگارشان ايشان را به رحمت و رضوان خويش و بوستانهايى كه در آنها ناز و نعمتى پاينده دارند، بشارت مى‏دهد (۲۱)

جاودانه در آنند، چرا كه نزد خداوند پاداشى بزرگ است‏ (۲۲)

اى مؤمنان پدران و برادرانتان را اگر كفر را از ايمان خوشتر دارند، دوست مگيريد، و هركس از شما ايشان را دوست گيرد، بدانيد كه ايشان ستمكارند (۲۳)

بگو اگر پدرانتان و پسرانتان و برادرانتان و همسرانتان و خاندانتان و اموالى كه به دست آورده‏ايد و تجارتى كه از كسادش مى‏ترسيد، و خانه‏هايى كه خوش داريد، در نزد شما از خداوند و پيامبرش و جهاد در راهش عزيزتر است، منتظر باشيد تا خداوند فرمانش را به ميان آورد، و خداوند نافرمانان را هدايت نمى‏كند (۲۴)

به راستى خداوند شما را در موارد بسيار و نيز در جنگ حنين يارى كرده است، آنگاه كه كثرتتان شما را شاد و شگفت‏زده كرد، ولى هيچ سودى به حال شما نداشت، و زمين با همه گستردگى‏اش، بر شما تنگ آمد، آنگاه [به دشمن‏] پشت كرديد [و گريختيد] (۲۵)

سپس خداوند آرامش خويش را بر پيامبرش و بر مؤمنان نازل كرد و سپاهيانى كه شما نمى‏ديديد [به كمك شما] فرو فرستاد و كافران را به رنج و عذاب انداخت، و كيفر كافران اين چنين است‏ (۲۶)

سپس خداوند از هركس كه بخواهد درمى‏گذرد و خداوند آمرزگار مهربان است‏ (۲۷)

اى مؤمنان همانا مشركان پليدند، لذا نبايد پس از امسالشان به مسجدالحرام نزديك شوند، و اگر از [ركود تجارت و] تنگدستى مى‏ترسيد، زودا كه خداوند، اگر بخواهد شما را از فضل خويش توانگر گرداند، كه خداوند داناى فرزانه است‏ (۲۸)

با اهل كتابى كه به خداوند و روز بازپسين ايمان ندارند و حرام داشته خدا و پيامبرش را حرام نمى‏گيرند و دين حق نمى‏ورزند، كارزار كنيد تا به دست خويش و خاكسارانه جزيه بپردازند (۲۹)

و يهوديان مى‏گويند عزير پسر خداست و مسيحيان مى‏گويند مسيح پسر خداست، اين سخنى است [باطل‏] كه به زبان مى‏آورند و به سخن كافران پيشين تشبه مى‏جويند، خداوند بكشدشان چگونه بيراهه مى‏روند (۳۰)

اينان احبار و راهبانشان و مسيح بن مريم را به جاى خداوند به خدايى گرفته‏اند، و حال آنكه فرمانى جز اين به آنان داده نشده است كه خداى يگانه را بپرستند [همان خداوندى‏] كه خدايى جز او نيست، [و] منزه است از شريكى كه براى او قائل مى‏شوند (۳۱)

مى‏خواهند نور الهى را با سخنان خويش خاموش كنند و خداوند جز اين نمى‏خواهد كه نور خويش را كمال بخشد، ولو كافران ناخوش داشته باشند (۳۲)

او كسى است كه پيامبرش را با هدايت و دين حق فرستاده است، تا آن را بر همه اديان پيروز گرداند ولو آنكه مشركان ناخوش داشته باشند (۳۳)

اى مؤمنان بدانيد كه بسيارى از احبار و راهبان، اموال مردم را به ناحق مى‏خورند و [مردمان را] از راه خدا باز مى‏دارند، و كسانى كه زر و سيم مى‏اندوزند و آن را در راه خدا خرج نمى‏كنند، ايشان را از عذابى دردناك خبر ده‏ (۳۴)

آن روز كه آن را در آتش جهنم تافته كنند و پيشانى و پهلو و پشت آنان را با آن داغ بگذارند [به آنان گويند] اين همان است كه براى خودتان اندوخته بوديد، پس [طعم‏] اندوخته‏هايتان را بچشيد (۳۵)

بدانيد كه شمار ماهها نزد خداوند در كتاب الهى [لوح محفوظ از] روزى كه آسمانها و زمين را آفريده است، دوازده ماه است، كه از آن چهار ماه حرام است، اين دين استوار است، پس در مورد آنها بر خود ستم نكنيد، و با مشركان همگى كارزار كنيد، همچنانكه آنان هم با شما همگى كارزار مى‏كنند و بدانيد كه خداوند با پرهيزگاران است‏ (۳۶)

همانا نسئى و [كبيسه كردن سال و تغيير دادن ماه حرام‏] افزايش در كفر است كه كافران به آن وسيله به گمراهى كشيده مى‏شوند، زيرا در سالى آن [ماه‏] را حلال مى‏شمارند و در سالى حرام تا [ظاهرا]با شماره ماههايى كه خداوند حرام گردانده است برابر كنند، بالنتيجه حرام الهى را حلال مى‏شمارند، بد كرداريهايشان در نظرشان آراسته جلوه يافته است، و خداوند خداشناسان را هدايت نمى‏كند (۳۷)

اى مؤمنان چرا هنگامى كه به شما گفته مى‏شود در راه خدا رهسپار [جهاد] شويد، گرانجانى مى‏كنيد؟ آيا زندگانى دنيا را به جاى آخرت پسنديده‏ايد؟ در حالى كه متاع زندگانى دنيا در جنب آخرت، بس اندك است‏ (۳۸)

اگر رهسپار [جهاد] نشويد خداوند دچار عذابى دردناك مى‏گرداندتان و به جاى شما قوم ديگرى پديد مى‏آورد و به او زيانى نمى‏رسانيد، و خداوند بر هر كارى تواناست‏ (۳۹)

اگر او [پيامبر] را يارى ندهيد، [بدانيد كه‏] خداوند او را هنگامى كه كافران آواره‏اش ساختند، يارى داد، آنگاه كه يكى از آن دو به هنگامى كه در غار بودند به رفيقش [ابوبكر] گفت نگران مباش كه خدا با ماست، آنگاه خداوند آرامش خويش را بر او نازل كرد و به سپاهيانى كه نمى‏ديديدشان يارى داد و [سرانجام‏] آرمان كافران را پست گردانيد، و آرمان الهى است كه والاست، و خداوند پيروزمند فرزانه است‏ (۴۰)

چه سبكبار، چه سنگين، روانه شويد و به مال و جانتان در راه خدا جهاد كنيد، كه اگر بدانيد اين برايتان بهتر است‏ (۴۱)

اگر سود و ثمرى زودياب و سفرى سهل و ساده در پيش بود، از تو پيروى مى‏كردند، ولى راه پرمشقت بر ايشان گران آمده است و به خداوند سوگند ياد خواهند كرد كه اگر تاب و توان داشتيم، همراه شما رهسپار مى‏شديم، خود را هلاك مى‏كنند و خداوند مى‏داند كه دروغ مى‏گويند (۴۲)

خداوند از تو درگذرد، چرا پيش از آنكه حال راستگويان بر تو معلوم گردد و دروغگويان را بشناسى، به آنان اجازه دادى؟ (۴۳)

كسانى كه به خداوند و روز بازپسين ايمان دارند از تو عذر و اجازه نمى‏خواهند [كه تن بزنند] از اينكه به مال و جانشان جهاد كنند، و خداوند از پرهيزگاران آگاه است‏ (۴۴)

همانا كسانى از تو عذر و اجازه مى‏خواهند كه به خداوند و روز بازپسين ايمان ندارند و دلهايشان مردد است و در شك و شبهه‏شان سرگشته‏اند (۴۵)

و اگر اينان به راستى عزم رهسپارى داشتند، براى آن تهيه و تداركى مى‏ديدند، ولى خداوند انگيزش آنان را خوش نداشت، لذا بى‏تصميمشان گذاشت و [به ايشان‏] گفته شد همنشين خانه‏نشينان باشيد (۴۶)

اگر همراه شما رهسپار مى‏شدند جز فتنه و فساد براى شما به بار نمى‏آوردند و در بين شما رخنه مى‏كردند و در حق شما فتنه جويى مى‏كردند، و در ميان شما جاسوسانى دارند، و خداوند به [احوال‏] ستمگران آگاه است‏ (۴۷)

به راستى كه پيشترها هم فتنه‏جويى مى‏كردند و در حق تو بد مى‏سگاليدند، تا آنكه حق پديد آمد و امر الهى -با آنكه آنان ناخوش داشتندآشكار شد (۴۸)

و از ايشان كسى هست كه مى‏گويد به من اجازه [نيامدن به جهاد] بده و مرا در فتنه مينداز، بدانيد كه هم اكنون در فتنه افتاده‏اند و جهنم بر كافران چيره است‏ (۴۹)

اگر خير و خوشى به تو برسد ايشان را بد آيد و اگر مصيبتى به تو رسد گويند ما از پيش حساب كار خود را داشتيم و شادمانه روى برتافته بر مى‏گردند (۵۰)

بگو هرگز چيزى جز آنچه خداوند براى ما مقرر داشته است، به ما نمى‏رسد، [و] او مولاى ماست و مؤمنان بايد بر خداوند توكل كنند (۵۱)

بگو آيا غير از يكى از دو خوبى را براى ما انتظار مى‏كشيد، و ما براى شما انتظار مى‏كشيم كه خداوند به عذابى از سوى خويش يا به دست ما دچارتان كند، پس هم شما چشم به راه باشيد و هم ما چشم به راهيم‏ (۵۲)

بگو چه با رغبت انفاق كنيد، چه با اكراه هرگز از شما پذيرفته نمى‏شود چرا كه شما قومى نافرمان بوده‏ايد (۵۳)

و هيچ چيز آنان را از پذيرفته شدن نفقاتشان باز نداشت، مگر آنكه به خداوند و پيامبر او كفرورزيده و جز با حالت كسالت به نماز نپرداخته‏اند و جز با اكراه انفاق نكرده‏اند (۵۴)

پس نه اموال و نه اولادشان تو را به شگفتى نيندازد، جز اين نيست كه خداوند مى‏خواهد آنان را در زندگانى دنيا به اين وسيله عذاب كند و در حال كفر جانشان به در رود (۵۵)

و به خداوند سوگند ياد مى‏كنند كه آنان از شما هستند ولى آنان از شما نيستند، بلكه گروهى‏اند كه مى‏ترسند (۵۶)

اگر پناهگاه يا نهانگاهها يا گريزگاهى بيابند، شتابان به آن روى مى‏آورند (۵۷)

و از ايشان كسى هست كه از تو در تقسيم صدقات عيب مى‏گيرد، يعنى اگر از آنها به آنان ببخشند، خشنود شوند، و اگر از آن نبخشند، آنگاه در خشم مى‏شوند (۵۸)

ولى اگر آنان به آنچه خداوند و پيامبرش به ايشان بخشيده‏اند، خشنود مى‏شدند و مى‏گفتند خداوند ما را بس، زودا كه خداوند و پيامبر او از فضل خويش به ما ببخشند و ما به خداوند مى‏گراييم [برايشان بهتر بود] (۵۹)

زكات فقط براى تهيدستان و بينوايان و كارگزاران آن و دلجويى شدگان و بردگان‏[ى كه مى‏خواهند بازخريد شوند] و وامداران و هزينه در راه خدا و در راه ماندگان است كه فريضه الهى است و خداوند داناى فرزانه است‏ (۶۰)

و از ايشان كسانى هستند كه پيامبر را مى‏آزارند و مى‏گويند او زودباور است، بگو به سود شماست كه زودباور است، كه به خداوند و مؤمنان ايمان دارد و رحمت الهى براى كسانى از شماست كه ايمان آورده‏اند، و كسانى كه پيامبر خدا را مى‏آزارند، عذاب دردناكى [در پيش‏] دارند (۶۱)

براى شما به خداوند سوگند مى‏خورند كه خشنودتان كنند، و حال آنكه اينان اگر مؤمنند [بدانند كه‏] خداوند و پيامبر او سزاوارترند به آنكه خشنودشان كنند (۶۲)

آيا ندانسته‏اند كه هركس با خداوند و پيامبر او مخالفت ورزد، آتش جهنم نصيب اوست كه جاودانه در آن مى‏ماند، و اين خفت و خوارى بزرگ است‏ (۶۳)

منافقان بيمناكند از اينكه سوره‏اى بر ضد آنان نازل گردد كه [مؤمنان را] از ما فى‏الضميرشان آگاه گرداند، بگو ريشخند كنيد، بى‏گمان خداوند آشكاركننده رازى است كه از آن بيمناكيد (۶۴)

و اگر از ايشان بپرسى [چرا ريشخند مى‏كرديد] بى‏گمان خواهند گفت، ما فقط حرف مى‏زديم و خود را سرگرم مى‏كرديم، بگو آيا به خداوند و آيات او و پيامبر او ريشخند مى‏كرديد؟ (۶۵)

عذر و بهانه نياوريد به راستى كه پس از ايمانتان كافر شده‏ايد، اگر گروهى از شما را ببخشيم گروهى را عذاب مى‏كنيم چرا كه گناهكار بوده‏اند (۶۶)

مردان و زنان منافق همه از يكديگرند كه امر به منكر و نهى از معروف مى‏كنند و دستانشان را [از انفاق‏] بسته مى‏دارند، خداوند را فراموش كرده‏اند و خداوند هم [به كيفر آن‏] فراموششان كرده است، بى‏گمان منافقان فاسقند (۶۷)

خداوند به مردان منافق و زنان منافق و كافران از آتش جهنم بيم داده است كه جاودانه در آنند و همان ايشان را بس، و خداوند لعنتشان كرده است و عذابى پاينده دارند (۶۸)

همانند پيشينيانتان كه از شما نيرومندتر و ثروتمندتر و پرزاد و رودتر بودند، آرى آنان از نصيب خويش بهره‏مند شدند و شما نيز همانند پيشينيانتان كه از نصيب خويش بهره‏مند شدند، از نصيب خويش بهره‏مند شديد، و همانند آنان كه ژاژخايى كردند، ژاژخايى كرديد، اينان اعمالشان در دنيا و آخرت تباه شده و اينان زيانكارند (۶۹)

آيا خبر پيشينيانشان از قوم نوح و عاد و ثمود و قوم ابراهيم و اهل مدين و شهرهاى زير و زبر شده‏[ى قوم لوط] به آنان نرسيده است كه پيامبرانشان معجزات برايشان آوردند و [در نهايت‏] خداوند نخواست بر آنان ستم كند اما [آنان‏] بر خود ستم مى‏كردند (۷۰)

و مردان و زنان مؤمن دوستدار همديگرند، كه امر به معروف و نهى از منكر مى‏كنند و نماز برپا مى‏دارند و زكات مى‏پردازند و از خداوند و پيامبر او اطاعت مى‏كنند، زودا كه خداوند بر آنان رحمت آورد، كه خداوند پيروزمند فرزانه است‏ (۷۱)

خداوند به مردان مؤمن و زنان مؤمن وعده بوستانهايى را داده است كه جويباران از فرودست آن جارى است، كه جاودانه در آنند و [نيز] خانه‏هاى پاك و پسنديده‏اى در بهشت عدن، و خشنودى الهى برتر [از همه چيز] است، اين همان رستگارى بزرگ است‏ (۷۲)

اى پيامبر با كافران و منافقان جهاد كن و با آنان درشتى كن كه سر او سرانجامشان جهنم است و بد سرانجامى است‏ (۷۳)

اينان به خداوند سوگند مى‏خورند كه نگفته‏اند ولى به راستى سخن كفرآميز را گفته‏اند، و بعد از اسلام آوردنشان كافر شده‏اند، و آهنگ كارى را كرده‏اند كه به آن دست نيافته‏اند و به انكار برنخواستند مگر از آن روى كه خداوند و پيامبرش از فضل خويش ايشان را توانگر ساخته‏اند، اگر توبه كنند برايشان بهتر است، و اگر رويگردان شوند، خداوند ايشان را در دنيا و آخرت به عذابى دردناك گرفتار خواهد ساخت و در اين سرزمين يار و ياورى ندارند (۷۴)

و از ايشان كسانى هستند كه با خداوند عهد كرده بودند كه اگر از فضل خويش به ما ببخشد، زكات خواهيم داد و از صالحان خواهيم شد (۷۵)

و چون خداوند از فضل خويش به ايشان بخشيد، در آن بخل ورزيدند و برگشتند و رويگردان شدند (۷۶)

او نيز به خاطر آنكه وعده خويش را با خداوند خلاف كرده بودند و به خاطر آنكه دروغ مى‏گفتند، تا روزى كه به لقاى او [و پاى حساب‏] برسند، به دنبال آن، [داغ‏] نفاق بر دلهايشان نهاد (۷۷)

آيا نمى‏دانند كه خداوند راز و نجوايشان را مى‏داند و اينكه خداوند داناى رازهاى نهانى است‏ (۷۸)

كسانى كه به داوطلبان مؤمن درباره صدقات [آنان‏] و نيز درباره كسانى كه چيزى جز نهايت وسع [ناچيز] خويش نمى‏يابند، طعنه مى‏زنند و آنان را ريشخند مى‏كنند، [بدانند كه‏] خداوند [به كيفر آن‏] ريشخندشان مى‏كند و عذابى دردناك [درپيش‏] دارند (۷۹)

چه براى آنان آمرزش بخواهى، چه آمرزش نخواهى [يكسان است‏]، اگر هفتاد بار براى آنان آمرزش بخواهى خداوند هرگز آنان را نخواهد آمرزيد، اين از آن است كه به خداوند و پيامبرش كفرورزيدند و خداوند نافرمانان را هدايت نمى‏كند (۸۰)

واپس‏گذشتگان، از خانه‏نشينى خود كه مخالفت با پيامبر خدا بود، شادمان شدند، و [در دل‏] ناخوش داشتند كه در راه خدا به مال و جانشان جهاد كنند، و مى‏گفتند در گرما رهسپار نشويد، بگو اگر دريابند آتش جهنم گرمتر است‏ (۸۱)

از اين پس، اندكى بخندند و فراوان بگريند، كه كيفر كار و كردارشان است‏ (۸۲)

و اگر خداوند تو را به سوى گروهى از آنان باز گرداند، و از تو براى همراهى اجازه خواستند، بگو هرگز همراه من نخواهيد آمد، و هرگز همراه من، با هيچ دشمنى نخواهيد جنگيد، چرا كه نخست بار به خانه‏نشينى راضى شديد، اكنون هم با خانه‏نشينان بنشينيد (۸۳)

و هرگز بر هيچ‏يك از آنان هنگامى كه درگذشت نماز مخوان و بر سر گور او مايست، چرا كه اينان به خداوند و پيامبر او كفرورزيده‏اند و در نافرمانى مرده‏اند (۸۴)

و اموال و اولادشان تو را به شگفتى نيندازد، جز اين نيست كه خداوند مى‏خواهد به اين وسيله در دنيا عذابشان كند و در حال كفر جانشان به در رود (۸۵)

و چون سوره‏اى نازل شود كه به خداوند ايمان آوريد و همراه پيامبر او جهاد كنيد توانمندانشان از تو عذر و اجازه مى‏خواهند و گويند ما را بگذار با خانه‏نشينان باشيم‏ (۸۶)

راضى شدند كه با خانه‏نشينان باشند، و بر دلهايشان مهر [نفاق‏] نهاد شده است، از اين روى در نمى‏يابند (۸۷)

ولى پيامبر و كسانى كه همراه او ايمان آورده‏اند به مال و جان جهاد مى‏كنند و خيرات نصيب آنان است و هم اينان رستگارند (۸۸)

خداوند برايشان بوستانهايى كه جويباران از فرودست آن جارى است، آماده ساخته است كه جاودانه در آنند، و اين رستگارى بزرگ است‏ (۸۹)

و عذرتراشان اعرابى به نزد تو آمدند كه به آنان اجازه [خانه‏نشينى‏] داده شود، و كسانى كه به خداوند و پيامبرش دروغ گفتند نيز خانه‏نشين شدند، زودا كه به آن دسته از آنان كه كافر شده‏اند، عذابى دردناك برساند (۹۰)

بر ناتوانان و بيماران و كسانى كه چيزى ندارند كه انفاق كنند، ايرادى نيست، به شرط آنكه نسبت به خداوند و پيامبرش خيرانديش باشند، و بر نيكوكاران ايرادى نيست، و خداوند آمرزگار مهربان است‏ (۹۱)

و نيز بر كسانى كه چون به نزد تو آمدند كه سوار و رهسپارشان كنى، گفتى چيزى ندارم كه شما را بر آن سوار كنم، برگشتند و چشمانشان سرشار از اشك بود، از اندوه اينكه چرا چيزى ندارند كه خرج [راه‏] كنند (۹۲)