ParsQuran
سوره ۸: الأنفال - جزء ۹, ۱۰ - ترجمه خرمشاهی

بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خداوند رحمتگر مهربان
يَسْأَلُونَكَ عَنِ الْأَنْفَالِ قُلِ الْأَنْفَالُ لِلَّهِ وَالرَّسُولِ فَاتَّقُوا اللَّهَ وَأَصْلِحُوا ذَاتَ بَيْنِكُمْ وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ إِنْ كُنْتُمْ مُؤْمِنِينَ ﴿۱﴾
از تو درباره [تقسيم‏] انفال مى‏پرسند، بگو [حكم تقسيم‏] انفال مختص به خدا و رسول [او] است، پس از خداوند پروا كنيد و بين خودتان آشتى كنيد، و اگر به راستى مؤمن هستيد از خداوند و پيامبر او اطاعت كنيد (۱)
إِنَّمَا الْمُؤْمِنُونَ الَّذِينَ إِذَا ذُكِرَ اللَّهُ وَجِلَتْ قُلُوبُهُمْ وَإِذَا تُلِيَتْ عَلَيْهِمْ آيَاتُهُ زَادَتْهُمْ إِيمَانًا وَعَلَى رَبِّهِمْ يَتَوَكَّلُونَ ﴿۲﴾
مؤمنان همان كسانى هستند كه چون ياد خدا به ميان آيد دلهايشان ترسان شود و چون آيات او را برايشان بخوانند، بر ايمانشان بيفزايد و بر پروردگارشان توكل كنند (۲)
الَّذِينَ يُقِيمُونَ الصَّلَاةَ وَمِمَّا رَزَقْنَاهُمْ يُنْفِقُونَ ﴿۳﴾
[همان‏] كسانى كه نماز را برپا مى‏دارند و از آنچه به آنان روزى داده‏ايم [به ديگران‏] مى‏بخشند (۳)
أُولَئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَهُمْ دَرَجَاتٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ وَمَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ ﴿۴﴾
اينان به راستى مؤمن‏اند، [و] ايشان را نزد پروردگارشان درجات [عالى‏] است و آمرزش و روزى شايسته است‏ (۴)
كَمَا أَخْرَجَكَ رَبُّكَ مِنْ بَيْتِكَ بِالْحَقِّ وَإِنَّ فَرِيقًا مِنَ الْمُؤْمِنِينَ لَكَارِهُونَ ﴿۵﴾
همچنانكه پروردگارت تو را از خانه‏ات [مدينه‏] به حق بيرون آورد، و گروهى از مؤمنان آن را ناخوش مى‏داشتند (۵)
يُجَادِلُونَكَ فِي الْحَقِّ بَعْدَمَا تَبَيَّنَ كَأَنَّمَا يُسَاقُونَ إِلَى الْمَوْتِ وَهُمْ يَنْظُرُونَ ﴿۶﴾
[و] درباره حق پس از آشكار شدنش با تو مجادله مى‏كردند، گويى كه ايشان را به سوى مرگ مى‏رانند و ايشان همچنان نظاره مى‏كنند (۶)
وَإِذْ يَعِدُكُمُ اللَّهُ إِحْدَى الطَّائِفَتَيْنِ أَنَّهَا لَكُمْ وَتَوَدُّونَ أَنَّ غَيْرَ ذَاتِ الشَّوْكَةِ تَكُونُ لَكُمْ وَيُرِيدُ اللَّهُ أَنْ يُحِقَّ الْحَقَّ بِكَلِمَاتِهِ وَيَقْطَعَ دَابِرَ الْكَافِرِينَ ﴿۷﴾
و ياد آوريد كه خداوند به شما وعده داده بود كه يكى از دو طايفه نصيب شما [و مغلوب شما]ست، و دوست مى‏داشتيد آنكه بدون سلاح است [كاروان تجارى‏] نصيب شما باشد، و حال آنكه خداوند مى‏خواست كه به كلمات خويش حق را احقاق كند و ريشه كافران را بركند (۷)
لِيُحِقَّ الْحَقَّ وَيُبْطِلَ الْبَاطِلَ وَلَوْ كَرِهَ الْمُجْرِمُونَ ﴿۸﴾
تا حق را -ولو گناهكاران ناخوش داشته باشنداحقاق و باطل را ابطال كند (۸)
إِذْ تَسْتَغِيثُونَ رَبَّكُمْ فَاسْتَجَابَ لَكُمْ أَنِّي مُمِدُّكُمْ بِأَلْفٍ مِنَ الْمَلَائِكَةِ مُرْدِفِينَ ﴿۹﴾
ياد آوريد هنگامى كه به پروردگارتان استغاثه كرديد، و او دعاى شما را اجابت كرد [و فرمود] كه من يارى‏دهنده شما با [فرو فرستادن‏] هزار فرشته پياپى هستم‏ (۹)
وَمَا جَعَلَهُ اللَّهُ إِلَّا بُشْرَى وَلِتَطْمَئِنَّ بِهِ قُلُوبُكُمْ وَمَا النَّصْرُ إِلَّا مِنْ عِنْدِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿۱۰﴾
و خداوند آن را جز بشارتى براى شما نكرد و تا دلهايتان با آن آرام بگيرد، و پيروزى جز از سوى خداوند نيست، كه خداوند پيروزمند فرزانه است‏ (۱۰)
إِذْ يُغَشِّيكُمُ النُّعَاسَ أَمَنَةً مِنْهُ وَيُنَزِّلُ عَلَيْكُمْ مِنَ السَّمَاءِ مَاءً لِيُطَهِّرَكُمْ بِهِ وَيُذْهِبَ عَنْكُمْ رِجْزَ الشَّيْطَانِ وَلِيَرْبِطَ عَلَى قُلُوبِكُمْ وَيُثَبِّتَ بِهِ الْأَقْدَامَ ﴿۱۱﴾
ياد آوريد كه شما را در پرده خوابى سبك كه [در حكم‏] آرامش‏بخشى از سوى او بود، پوشاند، و از آسمان آبى بر شما باريد، تا شما را با آن پاكيزه بدارد و از شما پليدى شيطان را بزدايد، و دلهايتان را گرم و گامهايتان را بدان استوار كند (۱۱)
إِذْ يُوحِي رَبُّكَ إِلَى الْمَلَائِكَةِ أَنِّي مَعَكُمْ فَثَبِّتُوا الَّذِينَ آمَنُوا سَأُلْقِي فِي قُلُوبِ الَّذِينَ كَفَرُوا الرُّعْبَ فَاضْرِبُوا فَوْقَ الْأَعْنَاقِ وَاضْرِبُوا مِنْهُمْ كُلَّ بَنَانٍ ﴿۱۲﴾
چنين بود كه پروردگارت به فرشتگان وحى فرستاد كه من با شما هستم، مؤمنان را ثابت قدم بداريد، كه به زودى در دل كافران هراس مى‏افكنم، گردنها و سرانگشتانشان را قطع كنيد (۱۲)
ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ شَاقُّوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَمَنْ يُشَاقِقِ اللَّهَ وَرَسُولَهُ فَإِنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ ﴿۱۳﴾
اين از آن است كه آنان با خداوند و پيامبر او مخالفت ورزيدند، و هركس با خداوند و پيامبر او مخالفت ورزد، خداوند سخت كيفر است‏ (۱۳)
ذَلِكُمْ فَذُوقُوهُ وَأَنَّ لِلْكَافِرِينَ عَذَابَ النَّارِ ﴿۱۴﴾
اينها را بچشيد و بدانيد كه براى كافران عذاب آتش جهنم مهياست‏ (۱۴)
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا لَقِيتُمُ الَّذِينَ كَفَرُوا زَحْفًا فَلَا تُوَلُّوهُمُ الْأَدْبَارَ ﴿۱۵﴾
اى مؤمنان چون با انبوه كافران رو در رو شديد هرگز به آنان پشت مكنيد (۱۵)
وَمَنْ يُوَلِّهِمْ يَوْمَئِذٍ دُبُرَهُ إِلَّا مُتَحَرِّفًا لِقِتَالٍ أَوْ مُتَحَيِّزًا إِلَى فِئَةٍ فَقَدْ بَاءَ بِغَضَبٍ مِنَ اللَّهِ وَمَأْوَاهُ جَهَنَّمُ وَبِئْسَ الْمَصِيرُ ﴿۱۶﴾
و هركس در چنين روزى به آنان پشت كند -مگر آنكه كناره‏جو براى [ادامه‏] كارزار، يا پناه‏جو به گروهى [خودى‏] باشدسزاوار خشم الهى شده است، و سرا و سرانجام او دوزخ است، و بد سرانجامى است‏ (۱۶)
فَلَمْ تَقْتُلُوهُمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ قَتَلَهُمْ وَمَا رَمَيْتَ إِذْ رَمَيْتَ وَلَكِنَّ اللَّهَ رَمَى وَلِيُبْلِيَ الْمُؤْمِنِينَ مِنْهُ بَلَاءً حَسَنًا إِنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿۱۷﴾
پس شما آنان را نكشته‏ايد بلكه خداوند كشته است، و چون تير انداختى، به حقيقت تو نبودى كه تير مى‏انداختى بلكه خداوند بود كه مى‏انداخت، تا مؤمنان را بدين وسيله به آزمونى نيك بيازمايد، كه خداوند شنواى داناست‏ (۱۷)
ذَلِكُمْ وَأَنَّ اللَّهَ مُوهِنُ كَيْدِ الْكَافِرِينَ ﴿۱۸﴾
اين چنين است كه خداوند نقش بر آب كننده نقشه كافران است‏ (۱۸)
إِنْ تَسْتَفْتِحُوا فَقَدْ جَاءَكُمُ الْفَتْحُ وَإِنْ تَنْتَهُوا فَهُوَ خَيْرٌ لَكُمْ وَإِنْ تَعُودُوا نَعُدْ وَلَنْ تُغْنِيَ عَنْكُمْ فِئَتُكُمْ شَيْئًا وَلَوْ كَثُرَتْ وَأَنَّ اللَّهَ مَعَ الْمُؤْمِنِينَ ﴿۱۹﴾
اگر از خداوند داورى مى‏خواستيد، [نتيجه‏] داورى او برايتان پيش آمد، و اگر [از كفر] باز ايستيد برايتان بهتر است، و اگر باز گرديد ما نيز باز مى‏گرديم و گروه شما، ولو انبوه باشد، به كارتان نيايد، و بدانيد كه خداوند با مؤمنان است‏ (۱۹)
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا أَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَوَلَّوْا عَنْهُ وَأَنْتُمْ تَسْمَعُونَ ﴿۲۰﴾
اى مؤمنان از خداوند و پيامبر او اطاعت كنيد و از او روى نگردانيد، در حالى كه [پند و پيام او را] مى‏شنويد (۲۰)
وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ قَالُوا سَمِعْنَا وَهُمْ لَا يَسْمَعُونَ ﴿۲۱﴾
و مانند كسانى نباشيد كه گفتند [پند و پيام حق را] شنيديم ولى نمى‏شنيدند (۲۱)
إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الصُّمُّ الْبُكْمُ الَّذِينَ لَا يَعْقِلُونَ ﴿۲۲﴾
بدترين جنبندگان از نظر خداوند، ناشنوايان گنگ [از شنيدن حق‏] هستند كه در نمى‏يابند (۲۲)
وَلَوْ عَلِمَ اللَّهُ فِيهِمْ خَيْرًا لَأَسْمَعَهُمْ وَلَوْ أَسْمَعَهُمْ لَتَوَلَّوْا وَهُمْ مُعْرِضُونَ ﴿۲۳﴾
و اگر خداوند خيرى در آنان سراغ داشت به آنان گوش شنوا مى‏داد، و اگر به آنان گوش شنوا هم داده بود، باز پشت مى‏كردند و رويگردان مى‏شدند (۲۳)
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا اسْتَجِيبُوا لِلَّهِ وَلِلرَّسُولِ إِذَا دَعَاكُمْ لِمَا يُحْيِيكُمْ وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ يَحُولُ بَيْنَ الْمَرْءِ وَقَلْبِهِ وَأَنَّهُ إِلَيْهِ تُحْشَرُونَ ﴿۲۴﴾
اى مؤمنان به نداى خداوند و پيامبر كه شما را به پيامى حيات‏بخش مى‏خوانند، لبيك اجابت بگوييد و بدانيد كه خداوند بين انسان و دل او حايل مى‏گردد، و بدانيد كه در نزد او محشور مى‏گرديد (۲۴)
وَاتَّقُوا فِتْنَةً لَا تُصِيبَنَّ الَّذِينَ ظَلَمُوا مِنْكُمْ خَاصَّةً وَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ شَدِيدُ الْعِقَابِ ﴿۲۵﴾
و از فتنه‏اى كه [چون درگيرد] فقط به ستمكارانتان نمى‏رسد و [دامن‏گير همگان مى‏شود] پروا كنيد و بدانيد كه خداوند سخت كيفر است‏ (۲۵)
وَاذْكُرُوا إِذْ أَنْتُمْ قَلِيلٌ مُسْتَضْعَفُونَ فِي الْأَرْضِ تَخَافُونَ أَنْ يَتَخَطَّفَكُمُ النَّاسُ فَآوَاكُمْ وَأَيَّدَكُمْ بِنَصْرِهِ وَرَزَقَكُمْ مِنَ الطَّيِّبَاتِ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُونَ ﴿۲۶﴾
و ياد كنيد آنگاه كه در اين سرزمين اندكشمار و مستضعف بوديد و مى‏ترسيديد كه مردمان [كافر] شما را از خانه و كاشانه‏تان آواره كنند، ولى او شما را [نزد يارانتان‏] جاى داد و به نصرت خويش يارى كرد و از پاكيزه‏ها روزى داد، باشد كه سپاس بگزاريد (۲۶)
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تَخُونُوا اللَّهَ وَالرَّسُولَ وَتَخُونُوا أَمَانَاتِكُمْ وَأَنْتُمْ تَعْلَمُونَ ﴿۲۷﴾
اى مؤمنان آگاهانه به خداوند و پيامبر و در امانات خود خيانت مكنيد (۲۷)
وَاعْلَمُوا أَنَّمَا أَمْوَالُكُمْ وَأَوْلَادُكُمْ فِتْنَةٌ وَأَنَّ اللَّهَ عِنْدَهُ أَجْرٌ عَظِيمٌ ﴿۲۸﴾
و بدانيد كه اموال و اولادتان مايه آزمون شما هستند و پاداش سترگ نزد خداوند است‏ (۲۸)
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِنْ تَتَّقُوا اللَّهَ يَجْعَلْ لَكُمْ فُرْقَانًا وَيُكَفِّرْ عَنْكُمْ سَيِّئَاتِكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِيمِ ﴿۲۹﴾
اى مؤمنان اگر از خداوند پروا كنيد براى شما [پديده‏اى‏] جداكننده حق از باطل پديد آورد و سيئات شما را بزدايد و شما را بيامرزد، و خداوند بخشنده و بخشاينده بزرگ است‏ (۲۹)
وَإِذْ يَمْكُرُ بِكَ الَّذِينَ كَفَرُوا لِيُثْبِتُوكَ أَوْ يَقْتُلُوكَ أَوْ يُخْرِجُوكَ وَيَمْكُرُونَ وَيَمْكُرُ اللَّهُ وَاللَّهُ خَيْرُ الْمَاكِرِينَ ﴿۳۰﴾
و ياد كن كه كافران در حق تو بدسگالى مى‏كردند تا تو را در بند كشند يا بكشند يا آواره كنند، و آنان مكر مى‏ورزيدند و خداوند هم مكر مى‏ورزيد و خداوند بهترين مكرانگيزان است‏ (۳۰)
وَإِذَا تُتْلَى عَلَيْهِمْ آيَاتُنَا قَالُوا قَدْ سَمِعْنَا لَوْ نَشَاءُ لَقُلْنَا مِثْلَ هَذَا إِنْ هَذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ ﴿۳۱﴾
و چون آيات ما بر آنان خوانده مى‏شد مى‏گفتند شنيديم و اگر بخواهيم مانند اين خواهيم گفت، اين جز افسانه‏هاى پيشينيان نيست‏ (۳۱)
وَإِذْ قَالُوا اللَّهُمَّ إِنْ كَانَ هَذَا هُوَ الْحَقَّ مِنْ عِنْدِكَ فَأَمْطِرْ عَلَيْنَا حِجَارَةً مِنَ السَّمَاءِ أَوِ ائْتِنَا بِعَذَابٍ أَلِيمٍ ﴿۳۲﴾
و چنين بود كه مى‏گفتند بار خدايا اگر اين حق است و از سوى توست، بر ما از آسمان سنگ ببار، يا عذاب دردناكى بر سر ما بياور (۳۲)
وَمَا كَانَ اللَّهُ لِيُعَذِّبَهُمْ وَأَنْتَ فِيهِمْ وَمَا كَانَ اللَّهُ مُعَذِّبَهُمْ وَهُمْ يَسْتَغْفِرُونَ ﴿۳۳﴾
و خداوند مادام كه تو در ميان ايشان هستى، آنان را عذاب نمى‏كند، و نيز مادام كه استغفار مى‏كنند، عذاب‏كننده آنان نيست‏ (۳۳)
وَمَا لَهُمْ أَلَّا يُعَذِّبَهُمُ اللَّهُ وَهُمْ يَصُدُّونَ عَنِ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ وَمَا كَانُوا أَوْلِيَاءَهُ إِنْ أَوْلِيَاؤُهُ إِلَّا الْمُتَّقُونَ وَلَكِنَّ أَكْثَرَهُمْ لَا يَعْلَمُونَ ﴿۳۴﴾
و سزاوار نيستند كه خداوند [در آخرت‏] عذابشان نكند، و حال آنكه مردمان را از [زيارت‏] مسجدالحرام باز مى‏دارند و ايشان متوليان آن نباشند، چرا كه جز پارسايان كسى متولى آن [مسجدالحرام‏] نمى‏تواند باشد، ولى بيشترشان [مردم‏] نمى‏دانند (۳۴)
وَمَا كَانَ صَلَاتُهُمْ عِنْدَ الْبَيْتِ إِلَّا مُكَاءً وَتَصْدِيَةً فَذُوقُوا الْعَذَابَ بِمَا كُنْتُمْ تَكْفُرُونَ ﴿۳۵﴾
و [اينان كسانى هستند كه‏] نمازشان در پيرامون خانه كعبه جز سوت زدن و دست‏افشانى نيست، پس عذاب [الهى‏] را به خاطر كفرورزيدنتان بچشيد (۳۵)
إِنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا يُنْفِقُونَ أَمْوَالَهُمْ لِيَصُدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ فَسَيُنْفِقُونَهَا ثُمَّ تَكُونُ عَلَيْهِمْ حَسْرَةً ثُمَّ يُغْلَبُونَ وَالَّذِينَ كَفَرُوا إِلَى جَهَنَّمَ يُحْشَرُونَ ﴿۳۶﴾
[آن‏] كافران اموالشان را براى بازداشتن از راه خدا خرج مى‏كنند، آرى خرجش خواهند كرد آنگاه مايه حسرت آنان مى‏گردد و سرانجام مغلوب مى‏گردند، و كافران را در جهنم گرد مى‏آورند (۳۶)
لِيَمِيزَ اللَّهُ الْخَبِيثَ مِنَ الطَّيِّبِ وَيَجْعَلَ الْخَبِيثَ بَعْضَهُ عَلَى بَعْضٍ فَيَرْكُمَهُ جَمِيعًا فَيَجْعَلَهُ فِي جَهَنَّمَ أُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ ﴿۳۷﴾
[چنين است‏] تا خداوند پاك را از پليد جدا كند و پليد را برهم نهد و همه را برهم بيفشرد و سرانجام در جهنم اندازد، اينان همان زيانكارانند (۳۷)
قُلْ لِلَّذِينَ كَفَرُوا إِنْ يَنْتَهُوا يُغْفَرْ لَهُمْ مَا قَدْ سَلَفَ وَإِنْ يَعُودُوا فَقَدْ مَضَتْ سُنَّتُ الْأَوَّلِينَ ﴿۳۸﴾
به كافران بگو اگر دست [از كفر خود] بردارند، گذشته‏هايشان آمرزيده خواهد شد و اگر به آن بازگردند، [بدانند كه بر آنان نيز] سنت پيشينيان خواهد گذشت‏ (۳۸)
وَقَاتِلُوهُمْ حَتَّى لَا تَكُونَ فِتْنَةٌ وَيَكُونَ الدِّينُ كُلُّهُ لِلَّهِ فَإِنِ انْتَهَوْا فَإِنَّ اللَّهَ بِمَا يَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿۳۹﴾
و با آنان كارزار كنيد تا آنكه فتنه شرك باقى نماند و دين، سراسر دين خدايى باشد، و اگر دست بردارند خداوند به كار و كردارشان بيناست‏ (۳۹)
وَإِنْ تَوَلَّوْا فَاعْلَمُوا أَنَّ اللَّهَ مَوْلَاكُمْ نِعْمَ الْمَوْلَى وَنِعْمَ النَّصِيرُ ﴿۴۰﴾
و اگر روى گرداندند [شما مسلمانان‏] بدانيد كه خداوند سرور شماست، چه نيكو سرورى و چه نيكو ياورى‏ (۴۰)
وَاعْلَمُوا أَنَّمَا غَنِمْتُمْ مِنْ شَيْءٍ فَأَنَّ لِلَّهِ خُمُسَهُ وَلِلرَّسُولِ وَلِذِي الْقُرْبَى وَالْيَتَامَى وَالْمَسَاكِينِ وَابْنِ السَّبِيلِ إِنْ كُنْتُمْ آمَنْتُمْ بِاللَّهِ وَمَا أَنْزَلْنَا عَلَى عَبْدِنَا يَوْمَ الْفُرْقَانِ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ وَاللَّهُ عَلَى كُلِّ شَيْءٍ قَدِيرٌ ﴿۴۱﴾
اگر به خداوند و آنچه بر بنده خود در يوم‏الفرقان [روز جنگ بدر، روز جدايى حق از باطل‏]، روز برخورد دو گروه [حق و باطل‏] نازل كرده‏ايم، ايمان داريد، بدانيد كه از هر غنيمتى كه به دست آوريد يك پنجم آن خاص خداوند و پيامبر و خويشاوندان [او] و يتيمان و بينوايان و در راه ماندگان است، و خداوند بر هر كارى تواناست‏ (۴۱)
إِذْ أَنْتُمْ بِالْعُدْوَةِ الدُّنْيَا وَهُمْ بِالْعُدْوَةِ الْقُصْوَى وَالرَّكْبُ أَسْفَلَ مِنْكُمْ وَلَوْ تَوَاعَدْتُمْ لَاخْتَلَفْتُمْ فِي الْمِيعَادِ وَلَكِنْ لِيَقْضِيَ اللَّهُ أَمْرًا كَانَ مَفْعُولًا لِيَهْلِكَ مَنْ هَلَكَ عَنْ بَيِّنَةٍ وَيَحْيَى مَنْ حَيَّ عَنْ بَيِّنَةٍ وَإِنَّ اللَّهَ لَسَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿۴۲﴾
ياد كنيد زمانى كه شما در كناره نزديك [به مدينه‏] و آنان در كناره دورتر بودند، و سواران [كاروان تجارى قريش‏] در فرودست شما [در كناره دريا] بودند، و اگر شما با همديگر وعده [جنگ‏] گذارده بوديد [چه‏بسا] در آن وعده خلاف مى‏كرديد، ولى خداوند [چنين مقرر داشت‏] تا كارى انجام يافتنى را به سرانجام برساند، تا سرانجام هركس كه نابود [و گمراه‏] مى‏گردد، ديده و دانسته باشد و هركس زنده [و راهياب‏] مى‏گردد ديده و دانسته باشد، و [بدانيد كه‏] خداوند شنواى داناست‏ (۴۲)
إِذْ يُرِيكَهُمُ اللَّهُ فِي مَنَامِكَ قَلِيلًا وَلَوْ أَرَاكَهُمْ كَثِيرًا لَفَشِلْتُمْ وَلَتَنَازَعْتُمْ فِي الْأَمْرِ وَلَكِنَّ اللَّهَ سَلَّمَ إِنَّهُ عَلِيمٌ بِذَاتِ الصُّدُورِ ﴿۴۳﴾
ياد كنيد كه خداوند آنان را در رؤياى تو اندكشمار نماياند، و اگر بسيار نمايانده بود، هراس به دل راه مى‏داديد و در كارتان اختلاف كلمه مى‏يافتيد، ولى خداوند درامان داشت، كه او از راز دلها آگاه است‏ (۴۳)
وَإِذْ يُرِيكُمُوهُمْ إِذِ الْتَقَيْتُمْ فِي أَعْيُنِكُمْ قَلِيلًا وَيُقَلِّلُكُمْ فِي أَعْيُنِهِمْ لِيَقْضِيَ اللَّهُ أَمْرًا كَانَ مَفْعُولًا وَإِلَى اللَّهِ تُرْجَعُ الْأُمُورُ ﴿۴۴﴾
و ياد كنيد كه چون رو در رو شديد آنان را در ديدگان شما اندكشمار نماياند و شما را نيز در ديدگان ايشان اندك نماياند، تا خداوند كارى انجام يافتنى را به سرانجام برساند، و همه كارها به او باز مى‏گردد (۴۴)
يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا إِذَا لَقِيتُمْ فِئَةً فَاثْبُتُوا وَاذْكُرُوا اللَّهَ كَثِيرًا لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُونَ ﴿۴۵﴾
اى مؤمنان چون با گروهى [از دشمن‏] رو در رو شديد، ثابت‏قدم باشيد و خداوند را بسيار ياد كنيد، باشد كه رستگار شويد (۴۵)
وَأَطِيعُوا اللَّهَ وَرَسُولَهُ وَلَا تَنَازَعُوا فَتَفْشَلُوا وَتَذْهَبَ رِيحُكُمْ وَاصْبِرُوا إِنَّ اللَّهَ مَعَ الصَّابِرِينَ ﴿۴۶﴾
و از خداوند و پيامبر او اطاعت كنيد و اختلاف كلمه نداشته باشيد كه بددل خواهيد شد و شان و شوكتتان بر باد مى‏رود، و شكيبايى كنيد كه خداوند با شكيبايان است‏ (۴۶)
وَلَا تَكُونُوا كَالَّذِينَ خَرَجُوا مِنْ دِيَارِهِمْ بَطَرًا وَرِئَاءَ النَّاسِ وَيَصُدُّونَ عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ وَاللَّهُ بِمَا يَعْمَلُونَ مُحِيطٌ ﴿۴۷﴾
و همانند كسانى مباشيد كه از سرزمينشان با سرمستى و نمايشگرى در چشم مردم، بيرون شدند، و [مردمان را] از راه خدا باز مى‏داشتند و خداوند به كار و كردار ايشان چيره است‏ (۴۷)
وَإِذْ زَيَّنَ لَهُمُ الشَّيْطَانُ أَعْمَالَهُمْ وَقَالَ لَا غَالِبَ لَكُمُ الْيَوْمَ مِنَ النَّاسِ وَإِنِّي جَارٌ لَكُمْ فَلَمَّا تَرَاءَتِ الْفِئَتَانِ نَكَصَ عَلَى عَقِبَيْهِ وَقَالَ إِنِّي بَرِيءٌ مِنْكُمْ إِنِّي أَرَى مَا لَا تَرَوْنَ إِنِّي أَخَافُ اللَّهَ وَاللَّهُ شَدِيدُ الْعِقَابِ ﴿۴۸﴾
چنين بود كه شيطان كارهاى ايشان را در نظرشان آراسته جلوه داد، و گفت امروز كسى از مردم بر شما پيروز نخواهد شد و من امان‏دهنده شما هستم، و چون دو گروه رو در رو شدند، به عقب برگشت و گفت من از شما برى و بركنار هستم، چرا كه من چيزى را مى‏بينم كه شما نمى‏بينيد، من از خداوند مى‏ترسم و خداوند سخت كيفر است‏ (۴۸)
إِذْ يَقُولُ الْمُنَافِقُونَ وَالَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمْ مَرَضٌ غَرَّ هَؤُلَاءِ دِينُهُمْ وَمَنْ يَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ فَإِنَّ اللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿۴۹﴾
بارى منافقان و بيماردلان گفتند اينان را دينشان فريفته است، و حال آنكه هركس بر خدا توكل كند [بداند كه‏] خداوند پيروزمند فرزانه است‏ (۴۹)
وَلَوْ تَرَى إِذْ يَتَوَفَّى الَّذِينَ كَفَرُوا الْمَلَائِكَةُ يَضْرِبُونَ وُجُوهَهُمْ وَأَدْبَارَهُمْ وَذُوقُوا عَذَابَ الْحَرِيقِ ﴿۵۰﴾
اگر بدانى آنگاه كه فرشتگان جان كافران را بگيرند و بر چهره‏ها و پشتهايشان بكوبند و [گويند] عذاب آتش سوزان را بچشيد (۵۰)
ذَلِكَ بِمَا قَدَّمَتْ أَيْدِيكُمْ وَأَنَّ اللَّهَ لَيْسَ بِظَلَّامٍ لِلْعَبِيدِ ﴿۵۱﴾
اين به خاطر كار و كردار پيشين شماست [وگرنه‏] خداوند هرگز در حق بندگان ستمگر نيست‏ (۵۱)
كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَفَرُوا بِآيَاتِ اللَّهِ فَأَخَذَهُمُ اللَّهُ بِذُنُوبِهِمْ إِنَّ اللَّهَ قَوِيٌّ شَدِيدُ الْعِقَابِ ﴿۵۲﴾
همانند شيوه فرعونيان و پيشينيان ايشان كه به آيات الهى كفر ورزيدند، آنگاه خداوند ايشان را به كيفر گناهانشان فرو گرفت، كه خداوند نيرومند سخت كيفر است‏ (۵۲)
ذَلِكَ بِأَنَّ اللَّهَ لَمْ يَكُ مُغَيِّرًا نِعْمَةً أَنْعَمَهَا عَلَى قَوْمٍ حَتَّى يُغَيِّرُوا مَا بِأَنْفُسِهِمْ وَأَنَّ اللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٌ ﴿۵۳﴾
اين از آن است كه خداوند دگرگون‏كننده نعمتى نيست كه بر قومى ارزانى داشته باشد، مگر آنكه آنچه در دلهايشان دارند بگردانند، و خداوند شنواى داناست‏ (۵۳)
كَدَأْبِ آلِ فِرْعَوْنَ وَالَّذِينَ مِنْ قَبْلِهِمْ كَذَّبُوا بِآيَاتِ رَبِّهِمْ فَأَهْلَكْنَاهُمْ بِذُنُوبِهِمْ وَأَغْرَقْنَا آلَ فِرْعَوْنَ وَكُلٌّ كَانُوا ظَالِمِينَ ﴿۵۴﴾
همانند شيوه فرعونيان و پيشينيان ايشان كه آيات پروردگارشان را دروغ انگاشتند، آنگاه ايشان را به خاطر گناهانشان نابود كرديم و فرعونيان را غرقه ساختيم و همگى ستمكار بودند (۵۴)
إِنَّ شَرَّ الدَّوَابِّ عِنْدَ اللَّهِ الَّذِينَ كَفَرُوا فَهُمْ لَا يُؤْمِنُونَ ﴿۵۵﴾
بدترين جنبندگان از نظر الهى كسانى هستند كه كفرورزيده‏اند و ايمان نمى‏آورند (۵۵)
الَّذِينَ عَاهَدْتَ مِنْهُمْ ثُمَّ يَنْقُضُونَ عَهْدَهُمْ فِي كُلِّ مَرَّةٍ وَهُمْ لَا يَتَّقُونَ ﴿۵۶﴾
همانان كه با ايشان پيمان بسته‏اى، سپس هربار پيمانشان را مى‏شكنند و پروايى ندارند (۵۶)
فَإِمَّا تَثْقَفَنَّهُمْ فِي الْحَرْبِ فَشَرِّدْ بِهِمْ مَنْ خَلْفَهُمْ لَعَلَّهُمْ يَذَّكَّرُونَ ﴿۵۷﴾
و اگر در جنگ بر ايشان دست يافتى چنان تارومارشان كن كه عبرت آيندگانشان شود باشد كه پند گيرند (۵۷)
وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِنْ قَوْمٍ خِيَانَةً فَانْبِذْ إِلَيْهِمْ عَلَى سَوَاءٍ إِنَّ اللَّهَ لَا يُحِبُّ الْخَائِنِينَ ﴿۵۸﴾
و اگر از خيانت قومى انديشناك شدى، تو نيز همسان عهدشان را به سويشان بينداز، كه خداوند خائنان را دوست ندارد (۵۸)
وَلَا يَحْسَبَنَّ الَّذِينَ كَفَرُوا سَبَقُوا إِنَّهُمْ لَا يُعْجِزُونَ ﴿۵۹﴾
و كافران هرگز مپندارند كه جان به در برده‏اند، آنان گزير و گريزى ندارند (۵۹)
وَأَعِدُّوا لَهُمْ مَا اسْتَطَعْتُمْ مِنْ قُوَّةٍ وَمِنْ رِبَاطِ الْخَيْلِ تُرْهِبُونَ بِهِ عَدُوَّ اللَّهِ وَعَدُوَّكُمْ وَآخَرِينَ مِنْ دُونِهِمْ لَا تَعْلَمُونَهُمُ اللَّهُ يَعْلَمُهُمْ وَمَا تُنْفِقُوا مِنْ شَيْءٍ فِي سَبِيلِ اللَّهِ يُوَفَّ إِلَيْكُمْ وَأَنْتُمْ لَا تُظْلَمُونَ ﴿۶۰﴾
و در برابر آنان هر نيرويى كه مى‏توانيد، از جمله نگاهدارى اسبان، فراهم آوريد، تا به آن وسيله دشمن خدا و دشمن خود را بترسانيد، همچنين ديگرانى را هم غير از آنان، كه شما ايشان را نمى‏شناسيد، و خداوند مى‏شناسدشان، و آنچه در راه خدا انفاق كنيد، پاداشش به شما بر مى‏گردد، و بر شما ستم نمى‏رود (۶۰)
وَإِنْ جَنَحُوا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا وَتَوَكَّلْ عَلَى اللَّهِ إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْعَلِيمُ ﴿۶۱﴾
و اگر جانب آشتى را گرفتند تو نيز جانب آن را بگير و بر خداوند توكل كن، كه او شنواى داناست‏ (۶۱)
وَإِنْ يُرِيدُوا أَنْ يَخْدَعُوكَ فَإِنَّ حَسْبَكَ اللَّهُ هُوَ الَّذِي أَيَّدَكَ بِنَصْرِهِ وَبِالْمُؤْمِنِينَ ﴿۶۲﴾
و اگر خواستند به تو نيرنگ بزنند، بدان كه خداوند تو را كافى است، و او كسى است كه تو را به نصرت خويش و به مؤمنان يارى كرد (۶۲)
وَأَلَّفَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ لَوْ أَنْفَقْتَ مَا فِي الْأَرْضِ جَمِيعًا مَا أَلَّفْتَ بَيْنَ قُلُوبِهِمْ وَلَكِنَّ اللَّهَ أَلَّفَ بَيْنَهُمْ إِنَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿۶۳﴾
و بين دلهاى ايشان الفت داد كه اگر هر آنچه در روى زمين است خرج مى‏كردى، بين دلهاى ايشان الفت نمى‏افكندى، ولى خداوند ميان آنان الفت برقرار كرد، كه او پيروزمند فرزانه است‏ (۶۳)
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَسْبُكَ اللَّهُ وَمَنِ اتَّبَعَكَ مِنَ الْمُؤْمِنِينَ ﴿۶۴﴾
اى پيامبر، خدا و مؤمنانى كه پيرو تو هستند تو را كافى است‏ (۶۴)
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ حَرِّضِ الْمُؤْمِنِينَ عَلَى الْقِتَالِ إِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ عِشْرُونَ صَابِرُونَ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ وَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ مِائَةٌ يَغْلِبُوا أَلْفًا مِنَ الَّذِينَ كَفَرُوا بِأَنَّهُمْ قَوْمٌ لَا يَفْقَهُونَ ﴿۶۵﴾
اى پيامبر مؤمنان را به جهاد برانگيز، [و بدان كه‏] اگر از شما بيست تن شكيبا باشند، بر دويست تن غلبه خواهند كرد و اگر از شما صدتن باشند بر هزار تن از كافران غلبه مى‏كنند، چرا كه اينان قومى هستند كه چيزى در نمى‏يابند (۶۵)
الْآنَ خَفَّفَ اللَّهُ عَنْكُمْ وَعَلِمَ أَنَّ فِيكُمْ ضَعْفًا فَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ مِائَةٌ صَابِرَةٌ يَغْلِبُوا مِائَتَيْنِ وَإِنْ يَكُنْ مِنْكُمْ أَلْفٌ يَغْلِبُوا أَلْفَيْنِ بِإِذْنِ اللَّهِ وَاللَّهُ مَعَ الصَّابِرِينَ ﴿۶۶﴾
اينك خداوند بر شما آسان گرفت و معلوم داشت كه در شما ضعفى هست، در اين صورت اگر از شما صدتن شكيبا باشند بر دويست تن غلبه مى‏كنند و اگر از شما هزار تن باشند، به توفيق الهى بر دو هزار تن غلبه مى‏كنند، و خداوند با شكيبايان است‏ (۶۶)
مَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَنْ يَكُونَ لَهُ أَسْرَى حَتَّى يُثْخِنَ فِي الْأَرْضِ تُرِيدُونَ عَرَضَ الدُّنْيَا وَاللَّهُ يُرِيدُ الْآخِرَةَ وَاللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ ﴿۶۷﴾
هيچ پيامبرى را نسزد كه اسيران [دشمن‏] را نگاه دارد، مگر زمانى كه در اين سرزمين استيلاء و استقرار يابد، شما متاع دنيوى مى‏خواهيد و خداوند آخرت را [براى شما] مى‏خواهد، و خداوند پيروزمند فرزانه است‏ (۶۷)
لَوْلَا كِتَابٌ مِنَ اللَّهِ سَبَقَ لَمَسَّكُمْ فِيمَا أَخَذْتُمْ عَذَابٌ عَظِيمٌ ﴿۶۸﴾
اگر حكم پيشين الهى نبود، به خاطر آنچه گرفته بوديد، عذابى سهمگين به شما مى‏رسيد (۶۸)
فَكُلُوا مِمَّا غَنِمْتُمْ حَلَالًا طَيِّبًا وَاتَّقُوا اللَّهَ إِنَّ اللَّهَ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۶۹﴾
پس از آنچه به دست آورده‏ايد، پاك و پاكيزه بخوريد، و از خداوند پروا كنيد، بى‏گمان خداوند آمرزگار مهربان است‏ (۶۹)
يَا أَيُّهَا النَّبِيُّ قُلْ لِمَنْ فِي أَيْدِيكُمْ مِنَ الْأَسْرَى إِنْ يَعْلَمِ اللَّهُ فِي قُلُوبِكُمْ خَيْرًا يُؤْتِكُمْ خَيْرًا مِمَّا أُخِذَ مِنْكُمْ وَيَغْفِرْ لَكُمْ وَاللَّهُ غَفُورٌ رَحِيمٌ ﴿۷۰﴾
اى پيامبر به اسيرانى كه در دست شما هستند بگو اگر خداوند خيرى در دلهاى شما سراغ كند، به شما چيزى مى‏بخشد كه از آنچه از شما گرفته‏اند، بهتر است، و شما را مى‏آمرزد، و خداوند آمرزگار مهربان است‏ (۷۰)
وَإِنْ يُرِيدُوا خِيَانَتَكَ فَقَدْ خَانُوا اللَّهَ مِنْ قَبْلُ فَأَمْكَنَ مِنْهُمْ وَاللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ ﴿۷۱﴾
و اگر آهنگ خيانت به تو كردند، بدان كه پيشترها هم نسبت به خداوند خيانت روا داشته‏اند، آنگاه شما را بر آنان پيروز كرد، و خداوند داناى فرزانه است‏ (۷۱)
إِنَّ الَّذِينَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا بِأَمْوَالِهِمْ وَأَنْفُسِهِمْ فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالَّذِينَ آوَوْا وَنَصَرُوا أُولَئِكَ بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ وَالَّذِينَ آمَنُوا وَلَمْ يُهَاجِرُوا مَا لَكُمْ مِنْ وَلَايَتِهِمْ مِنْ شَيْءٍ حَتَّى يُهَاجِرُوا وَإِنِ اسْتَنْصَرُوكُمْ فِي الدِّينِ فَعَلَيْكُمُ النَّصْرُ إِلَّا عَلَى قَوْمٍ بَيْنَكُمْ وَبَيْنَهُمْ مِيثَاقٌ وَاللَّهُ بِمَا تَعْمَلُونَ بَصِيرٌ ﴿۷۲﴾
كسانى كه ايمان آورده‏اند و هجرت كرده‏اند، و در راه خدا به مال و جان جهاد كرده‏اند، همچنين كسانى كه ايشان را جا و پناه و يارى داده‏اند، اينان دوستان همديگرند، و كسانى كه ايمان آورده‏اند، ولى هجرت نكرده‏اند، شما از دوستى [و توارث‏] آنان برخوردار نمى‏شويد، مگر آنكه هجرت كنند، و اگر در كار دين از شما يارى خواستند بر شماست كه يارى كنيد مگر در برابر قومى كه بين شما و ايشان پيمانى باشد، و خداوند به كار و كردار شما بيناست‏ (۷۲)
وَالَّذِينَ كَفَرُوا بَعْضُهُمْ أَوْلِيَاءُ بَعْضٍ إِلَّا تَفْعَلُوهُ تَكُنْ فِتْنَةٌ فِي الْأَرْضِ وَفَسَادٌ كَبِيرٌ ﴿۷۳﴾
و كافران دوستان همديگرند، اگر [به اين سفارش‏] عمل نكنيد، در اين سرزمين فتنه و فساد بزرگى برپا مى‏گردد (۷۳)
وَالَّذِينَ آمَنُوا وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ وَالَّذِينَ آوَوْا وَنَصَرُوا أُولَئِكَ هُمُ الْمُؤْمِنُونَ حَقًّا لَهُمْ مَغْفِرَةٌ وَرِزْقٌ كَرِيمٌ ﴿۷۴﴾
و كسانى كه ايمان آورده و هجرت كرده و در راه خداوند جهاد كرده‏اند و كسانى كه ايشان را جا و پناه و يارى داده‏اند، اينانند كه به راستى مؤمن‏اند، براى ايشان آمرزش [الهى‏] و روزى پاك مقرر است‏ (۷۴)
وَالَّذِينَ آمَنُوا مِنْ بَعْدُ وَهَاجَرُوا وَجَاهَدُوا مَعَكُمْ فَأُولَئِكَ مِنْكُمْ وَأُولُو الْأَرْحَامِ بَعْضُهُمْ أَوْلَى بِبَعْضٍ فِي كِتَابِ اللَّهِ إِنَّ اللَّهَ بِكُلِّ شَيْءٍ عَلِيمٌ ﴿۷۵﴾
و كسانى كه پس از آن ايمان آورده‏اند و همراه شما هجرت و جهاد كرده‏اند، اينان از شما هستند، و در حكم الهى خويشاوندان به يكديگر [براى ارث بردن‏] سزاوارترند، كه خداوند بر هر چيزى داناست‏ (۷۵)