به نام خداوند رحمتگر مهربان

اى مردم از پروردگارتان پروا كنيد، همو كه شما را از يك تن يگانه بيافريد و همسر او را هم از او پديد آورد و از آن دو مردان و زنان بسيارى پراكند، و از خدايى كه به نام او پيمان مى‏بنديد يا سوگند مى‏دهيد، همچنين از گسستن پيوند خويشاوندان پروا كنيد، چرا كه خداوند [ناظر و] نگاهبان شماست‏ (۱)

و اموال يتيمان را به ايشان برگردانيد و پليد را جانشين پاك مسازيد و اموال ايشان را با اموال خويش مخوريد كه اين گناه بزرگى است‏ (۲)

و اگر بيمناكيد كه در حق دختران يتيم به عدل و انصاف رفتار نكنيد، در اين صورت از زنانى كه مى‏پسنديد [يك يا] دو و [يا] سه و [يا] چهار تن را به همسرى درآوريد، و اگر مى‏ترسيد كه مبادا عادلانه رفتار نكنيد، فقط به يك تن، يا ملك يمين [كنيز] اكتفا كنيد، اين نزديكتر است به اينكه ستم نكنيد (۳)

و مهر زنان را به ايشان با خوشدلى بدهيد، ولى اگر به طيب خاطر خويش، چيزى از آن را به شما بخشيدند، آن را نوشين و گوارا بخوريد (۴)

و به كم‏خردان اموالشان را كه خداوند شما را به سرپرستى آن گماشته است ندهيد و از [سود و بهره‏] آن خوراك و پوشاكشان دهيد و با آنان به زبان خوش سخن بگوييد (۵)

و يتيمان را بيازماييد تا هنگامى كه قابليت زناشويى پيدا كنند، آنگاه اگر در آنان كاردانى سراغ گرفتيد اموالشان را به آنان برگردانيد و آن را به اسراف و پيشاپيش از بيم آنكه مبادا بالغ و بزرگ شوند نخوريد و هركس توانگر بود خويشتندارى كند و هركس تنگدست باشد، در حد عرف از آن بخورد، و هرگاه كه اموالشان را به آنان برگردانديد، بر آنان گواه بگيريد كه خداوند حسابرسى را كافى است‏ (۶)

مردان را از آنچه پدر و مادر و خويشاوندان باقى مى‏گذارند، بهره‏اى است، همچنين زنان را از آنچه پدر و مادر و خويشاوندان باقى مى‏گذارند، بهره‏اى است، چه كم باشد چه بسيار، چنين بهره‏اى معين [و از جانب خداوند] مقرر است‏ (۷)

و چون خويشاوندان [غير از ورثه‏] و يتيمان و بينوايان بر سر تقسيم [تركه‏] حضور يابند، از آن به چيزى ايشان را بهره‏مند سازيد و با ايشان به زبان خوش سخن بگوييد (۸)

و كسانى كه اگر [درگذرند] فرزندانى خرد و ناتوان از خود باقى گذارند، براى ايشان نگرانند، بايد كه [در كار ديگران هم‏] از خداوند پروا كنند و سنجيده سخن بگويند (۹)

كسانى كه اموال يتيمان را به ستم مى‏خورند، جز اين نيست كه شكمشان را از آتش مى‏انبارند و به آتش سوزان [جهنم‏] در خواهند آمد (۱۰)

خداوند به شما چنين سفارش مى‏كند كه در مورد فرزندانتان، پسر را برابر بهره دو دختر باشد، و اگر [وارثان، دو دختر يا] بيشتر از دو دختر باشند، سهم آنان دو سوم تركه است، و اگر فقط يك دختر باشد، سهم او نصف تركه است،و اگر [متوفى‏] فرزند داشته باشد، براى پدر و مادرش هريك، يك ششم تركه است، و اگر فرزند نداشته باشد، و ميراث بر او فقط پدر و مادرش باشند، در اين صورت براى مادرش يك سوم [و براى پدر دو سوم‏] است، و اگر برادرانى داشته باشد، سهم مادرش يك ششم است، [اين تقسيم ميراث‏] پس از عمل به وصيتى كه كرده است يا پرداخت وامى كه دارد [انجام مى‏گيرد] شما نمى‏دانيد كه پدرانتان يا پسرانتان كداميك بيشتر به شما سود مى‏رسانند، [اين احكام‏] فريضه الهى است، و خداوند داناى فرزانه است‏ (۱۱)

و اگر زنان شما فرزندى نداشته باشند، نيمى از تركه، و اگر فرزند داشته باشند، يك چهارم تركه، پس از [عمل به‏] وصيتى كه كرده‏اند يا [پرداخت‏] وامى كه دارند، از آن شماست، و اگر فرزندى نداشته باشيد يك چهارم، و اگر فرزندى داشته باشيد يك هشتم از تركه شما، پس از [عمل به‏] وصيتى كه كرده‏ايد يا [پرداخت‏] وامى كه داريد، از آن ايشان [همسران‏] است، و اگر مردى يا زنى كه از او ارث مى‏برند كلاله [بى‏فرزند و بى‏پدر و مادر] باشد و برادر يا خواهرى داشته باشد، براى هر يك از آنان يك ششم [تركه‏] است، و اگر [خويشاوندان كلاله‏] بيش از اين [دو] باشند، در آن صورت همه آنان پس از قبول وصيت و عمل به آن يا پرداخت وام [متوفى‏] در يك سوم شريكند، و بايد كه وصيت [به حال ورثه‏] زيان رسان [مازاد بر ثلث‏] نباشد، اين سفارش الهى است و خداوند داناى بردبار است‏ (۱۲)

اين احكام الهى است و هركس از خداوند و پيامبر او اطاعت كند، او را به بوستانهايى كه جويباران از فرودست آن جارى است، در مى‏آورد كه جاودانه در آنند، و آن رستگارى بزرگى است‏ (۱۳)

و هركس از فرمان خداوند و پيامبر او سرپيچد و از حدود مقرر او تجاوز كند، او را به آتشى درآورد كه جاودانه در آن است و عذابى خفت‏بار [در پيش‏] دارد (۱۴)

و از زنان شما كسانى كه مرتكب ناشايستى [زنا] مى‏شوند، بايد بر آنان چهار شاهد از خود [مردان مسلمان‏] بگيريد، آنگاه اگر شهادت دادند، آنان را در خانه‏ها محبوس نگه داريد، تا مرگ فراگيردشان، يا خداوند راهى برايشان مقرر كند (۱۵)

و كسانى را كه مرتكب آن [ناشايستى، زنا] شوند برنجانيد، آنگاه اگر توبه كردند و به صلاح آمدند، از آنان دست برداريد كه خداوند توبه‏پذير مهربان است‏ (۱۶)

جز اين نيست كه خداوند توبه كسانى را مى‏پذيرد كه از روى نادانى كار ناشايستى مى‏كنند، سپس به زودى توبه مى‏كنند، خداوند از اينان در مى‏گذرد و خدا داناى فرزانه است‏ (۱۷)

و توبه كسانى كه مرتكب كارهاى ناشايست مى‏شوند، و سرانجام چون مرگ هريكشان فرارسد گويند اينك توبه كردم، پذيرفته نيست، و نيز توبه كسانى كه در حال كفر مى‏ميرند، براى اينان عذابى دردناك آماده ساخته‏ايم‏ (۱۸)

اى مؤمنان بر شما روا نيست كه زنان را بر خلاف ميلشان ميراث بريد [و آنان را به اجبار در حباله نكاح خود نگاه داريد] و بر آنان سختگيرى نكنيد تا بخشى از چيزى را كه به آنان بخشيده‏ايد پس بگيريد، مگر آنكه مرتكب ناشايستى آشكارى شوند، و با آنان خوشرفتارى كنيد و اگر آنان را خوش نداريد [بدانيد كه‏] چه بسا چيزى را ناخوش بداريد و خداوند در آن خير بسيار نهاده باشد (۱۹)

و اگر مى‏خواهيد همسرى را جانشين همسرى [زن پيشين خود] كنيد و به يكى از آنها مال هنگفتى [به عنوان مهر] داده بوديد، چيزى از آن را باز پس نگيريد، آيا با بهتان و گناهى آشكار، آن را باز پس مى‏گيريد؟ (۲۰)

و چگونه آن را باز پس مى‏گيريد، و حال آنكه با همديگر خلوت [و همخوابگى‏] كرده‏ايد و آنان از شما پيمان استوارى گرفته‏اند (۲۱)

و با زنانى كه پدرانتان ازدواج كرده‏اند، ازدواج نكنيد، مگر آنچه در گذشته رخ داده باشد، چرا كه اين كار ناشايست و منفور و بى‏روشى است‏ (۲۲)

[نكاح‏] مادرانتان و دخترانتان و خواهرانتان و عمه‏هايتان و خاله‏هايتان و دختران برادرتان و دختران خواهرتان و مادران [دايگانى‏] كه شما را شير داده‏اند و خواهران رضاعى‏تان و مادران زنانتان و دختران زنانتان [دختر اندرهايى‏] كه در دامان [تربيت و] نگهدارى شما هستند -در صورتى كه از زنانى باشند كه با آنان آميزش جنسى كرده‏ايد، و اگر آميزش جنسى نكرده باشيد، گناهى بر شما نيستو [عروسان يا] همسران پسرانتان -پسرانى كه از صلب خودتان هستندبر شما حرام گرديده است، و [همچنين‏] جمع بين دو خواهر [در يك زمان‏]، مگر آنچه در گذشته رخ داده باشد، كه خداوند آمرزگار مهربان است‏ (۲۳)

و [همچنين‏] زنان شوهردار، مگر ملك يمين [كنيز]تان، اين فريضه الهى است كه بر شما مقرر گرديده است، و فراتر از اينان بر شما حلال گرديده است كه با صرف اموال خويش، پاكدامنانه و نه پليدكارانه، آن را به دست آوريد، و آنانكه [به صورت متعه‏] از آنان برخوردار شويد، بايد مهرهايشان را كه بر عهده شما مقرر است، بپردازيد، و در آنچه پس از تعيين [در مدت يا مهر تغيير دهيد يا] به توافق رسيد، گناهى بر شما نيست، كه خداوند داناى فرزانه است‏ (۲۴)

و هركس از شما كه توانائى مالى نداشته باشد كه با زنان آزاد مؤمن ازدواج كند [بهتر است‏] با ملك يمينهايتان، از كنيزان مؤمن، ازدواج كند، و خداوند به ايمان شما داناتر است، همه از يكديگريد، پس با اجازه سرپرستشان با آنان ازدواج كنيد و مهرهايشان را به وجه پسنديده به ايشان بدهيد [در حالى كه‏] پاكدامنان غير پليدكار باشند، و دوست‏گيران نهانى نباشند، آنگاه چون ازدواج كردند، اگر مرتكب ناشايستى [زنا] شدند، مجازات آنان به اندازه نصف مجازاتى است كه بر زنان آزاد مقرر است، اين حكم [ازدواج با كنيزان‏] براى كسى از شماست كه از آلايش گناه بترسد، و شكيبائى [و پاكدامنى‏] پيشه‏كردن برايتان بهتر است، و خداوند آمرزگار مهربان است‏ (۲۵)

خداوند مى‏خواهد [احكام خويش را] براى شما روشن سازد و شما را به سيره و سنت [حسنه‏] پيشينيان راهبر شود و از شما درگذرد و خداوند داناى فرزانه است‏ (۲۶)

و خداوند مى‏خواهد از شما درگذرد و كسانى كه پيرو شهواتند مى‏خواهند كه كجروى بزرگى پيشه كنند (۲۷)

خداوند مى‏خواهد بر شما آسان گيرد و انسان ناتوان آفريده شده است‏ (۲۸)

اى مؤمنان اموال همديگر را به ناروا مخوريد، مگر آنكه دادوستدى به توافق خودتان باشد، و خودتان را نكشيد چرا كه خداوند با شما مهربان است‏ (۲۹)

و هركس از روى سركشى و ستم چنين كند، او را به آتشى در خواهيم آورد و اين امر بر خداوند آسان است‏ (۳۰)

اگر از گناهان بزرگى كه از آن نهى شده‏ايد، پرهيز كنيد، سيئات شما را مى‏زداييم و شما را به جايگاهى شايسته درمى‏آوريم‏ (۳۱)

و چيزى را كه خداوند بدان بعضى از شما را بر ديگرى برترى بخشيده است، آرزو مكنيد، مردان را از كار و كردار خويش بهره‏اى و زنان را [نيز] از كار و كردار خويش بهره‏اى معين است و [هر چه خواهيد] از فضل الهى بخواهيد، و خداوند از همه چيز آگاه است‏ (۳۲)

براى همه در آنچه پدر و مادر و خويشاوندان نزديك به جا گذاشته‏اند، ميراث برانى قرار داده‏ايم، و نيز كسانى كه با آنان پيمان بسته‏ايد، بهره‏شان را [از ارث‏] بدهيد، كه خداوند بر همه چيزى گواه است‏ (۳۳)

مردان بايد بر زنان مسلط باشند چرا كه خداوند بعضى از انسانها را بر بعضى ديگر برترى بخشيده است، و نيز از آن روى كه مردان از اموال خويش [براى زنان‏] خرج مى‏كنند، زنان شايسته آنانند كه مطيع و به حفظ الهى در نهان خويشتندار هستند، و زنانى كه از نافرمانيشان نگرانيد، بايد نصيحتشان كنيد و [سپس‏] در خوابگاهها از آنان دورى كنيد [و سپس اگر لازم افتاد] آنان را ترک کنید آنگاه اگر از شما اطاعت كردند، ديگر بهانه جويى [و زياده‏روى‏] نكنيد، خداوند بلندمرتبه بزرگوار است‏ (۳۴)تصحيح ترجمه

و اگر از بالا گرفتن اختلاف بين آنان بيمناك بوديد، داورى از خانواده مرد و داورى از خانواده زن تعيين كنيد، كه چون به اصلاح [ذات‏البين‏] كوشند، خداوند بين آنان الفت و آشتى برقرار خواهد ساخت، چرا كه خداوند دانا و آگاه است‏ (۳۵)

و خداوند را بپرستيد و چيزى را براى او شريك نياوريد و به پدر و مادر و به خويشاوندان و يتيمان و بينوايان و همسايه خويش و همسايه بيگانه و همنشين و در راه مانده و ملك يمين خود نيكى كنيد، [و بدانيد] كه خداوند كسى را كه متكبر فخرفروش باشد، دوست ندارد (۳۶)

[همان‏] كسانى كه بخل مى‏ورزند و مردمان را به بخل وامى‏دارند و آنچه خداوند از فضل خويش به آنان بخشيده پنهان مى‏دارند، و براى كافران عذابى خفت‏بار آماده ساخته‏ايم‏ (۳۷)

و كسانى كه اموالشان را براى نمايش در چشم مردمان، مى‏بخشند و به خداوند و روز بازپسين ايمان ندارند، و كسى كه شيطان همنشين او باشد، چه بد همنشينى دارد (۳۸)

و آنان را چه زيان داشت اگر به خداوند و روز بازپسين ايمان مى‏آوردند و از آنچه روزيشان داده بود، مى‏بخشيدند؟ و خداوند به [احوال‏] آنان داناست‏ (۳۹)

خداوند به اندازه ذره‏اى نيز ستم نمى‏كند، و اگر حسنه‏اى باشد [و از كسى سر بزند] به آن دو چندان پاداش مى‏دهد و از پيشگاه خود [به بندگان‏] پاداش بيكران مى‏بخشد (۴۰)

و حال [آنان‏] چگونه باشد آنگاه كه از هر امتى شاهدى به ميان آوريم و تو را گواه بر اينان آوريم‏ (۴۱)

در چنين روز كسانى كه كفرورزيده و از پيامبر سر پيچيده‏اند آرزو كنند كاش زمين [آنان را فرو برد و] بر آنان هموار گردد و سخنى را از خداوند پنهان نمى‏توانند داشت‏ (۴۲)

اى مؤمنان در حال مستى به نماز نزديك نشويد، تا زمانى كه بدانيد كه چه مى‏گوييد، همچنين هنگامى كه جنب هستيد نيز به نماز [و مسجد] نزديك نشويد، مگر آنكه راهگذر باشيد تا زمانى كه غسل كنيد، و اگر بيمار يا مسافر باشيد، يا يكى از شما از موضع قضاى حاجت بازگشت، يا با زنان تماس [جنسى‏] گرفتيد، آنگاه آب نيافتيد [بايد] بر خاكى پاك تيمم كنيد و چهره‏ها و دستهايتان را به آن مسح كنيد، كه خداوند بخشاينده مهربان است‏ (۴۳)

آيا احوال كسانى را كه بهره‏اى از كتاب آسمانى دارند ندانسته‏اى كه خريدار گمراهى‏اند و مى‏خواهند كه شما نيز از راه بيراه باشيد (۴۴)

و خداوند به دشمنان شما [از شما] آگاه‏تر است و خدا يار و ياور شما بس‏ (۴۵)

از يهوديان كسانى هستند كه كلمات را جا به جا مى‏كنند و از راه زبان بازى و براى طعنه‏زدن به دين [اسلام‏] [به زبان‏] مى‏گويند شنيديم و [در دل مى‏گويند] نپذيرفتيم و بشنو سخن ما و نشنيده بگير و "راعنا" [را به شيوه نادرستى‏] مى‏گويند، حال آنكه اگر مى‏گفتند شنيديم و اطاعت كرديم و سخن ما را بشنو و در كار ما بنگر، براى آنان بهتر و استوارتر بود، ولى خداوند آنان را به سبب كفرشان دچار لعنت خويش ساخته و جز اندكى ايمان نمى‏آورند (۴۶)

اى اهل كتاب، پيش از آنكه چهره‏هايى را مسخ و محو كنيم و آنها را واپس‏گردانيم، يا ايشان را همانند اصحاب سبت [حرمت شكنان شنبه‏] دچار لعنت كنيم، به آنچه فرو فرستاده‏ايم و همخوان كتاب شماست، ايمان آوريد [و بدانيد] كه امر الهى انجام پذير است‏ (۴۷)

[بدانيد كه‏] خداوند اين را كه برايش شريك قائل شوند، نمى‏بخشد، و هر گناهى را كه فروتر از آن است، براى كسى كه بخواهد مى‏بخشد، و هركس كه به خدا شرك‏ورزد، در حقيقت گناه عظيمى را به گردن گرفته است‏ (۴۸)

آيا احوال كسانى را كه خود را نيك و پاك مى‏شمارند ندانسته‏اى؟ چنين نيست، بلكه خداوند هركس را كه بخواهد نيك و پاك مى‏دارد، و به اندازه ذره ناچيزى نيز بر آنان ستم نمى‏رود (۴۹)

بنگر كه چگونه بر خداوند دروغ مى‏بندد و همين گناه به اين آشكارى بس‏ (۵۰)

آيا احوال كسانى را كه بهره‏اى از كتاب آسمانى دارند، ندانسته‏اى كه به "جبت" و "طاغوت" ايمان مى‏ورزند و درباره كافران مى‏گويند كه اينان از مؤمنان راه يافته‏ترند (۵۱)

اينان كسانى هستند كه خداوند لعنتشان كرده است و كسى كه خدا لعنتش كرده باشد، ياورى برايش نخواهى يافت‏ (۵۲)

يا مگر آنان را بهره‏اى از فرمانروايى است كه باز هم به اندازه ذره ناچيزى به مردم نمى‏بخشند (۵۳)

يا مگر به خاطر آنچه خداوند از لطف خويش [به بعضى از] مردمان بخشيده به آنان رشك مى‏برند؟ ما به خاندان ابراهيم كتاب آسمانى و نبوت داده‏ايم و به آنان فرمانروايى بزرگى بخشيده‏ايم‏ (۵۴)

پس برخى از آنان به آن ايمان آوردند، و دسته‏اى از ايشان از آن اعراض كردند و [اينان را] آتش افروخته جهنم بس است‏ (۵۵)

كسانى كه آيات ما را انكار كرده‏اند، به آتشى در خواهيمشان آورد كه هر چه پوستهايشان پخته [و فرسوده‏] شود به جاى آنها پوستهاى ديگر آوريم، تا عذاب را بچشند، خداوند پيروزمند فرزانه است‏ (۵۶)

و كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏اند، به بوستانهايى در خواهيمشان آورد كه جويباران از فرودست آن جارى است و جاودانه در آنند، و در آنجا جفتهايى پاكيزه دارند و آنان را به سايه سارى سايه‏گستر در خواهيم آورد (۵۷)

خداوند به شما فرمان مى‏دهد كه امانتها را به صاحبان آنها بازگردانيد، و چون بين مردم داورى مى‏كنيد دادگرانه داورى كنيد، خداوند به امرى نيك پندتان مى‏دهد، كه خداوند شنواى بيناست‏ (۵۸)

اى مؤمنان از خداوند و پيامبر و اولوالامرتان اطاعت كنيد، و اگر به خداوند و روز بازپسين ايمان داريد، هرگاه در امرى [دينى‏] اختلاف‏نظر يافتيد، آن را به [كتاب‏] خدا و [سنت‏] پيامبر عرضه بداريد كه اين بهتر و نيك انجام‏تر است‏ (۵۹)

آيا داستان كسانى را كه گمان مى‏برند به آنچه بر تو نازل شده و به آنچه پيش از تو نازل شده، ايمان دارند، ندانسته‏اى كه مى‏خواهند به طاغوت داورى برند و حال آنكه به آنان دستور داده شده است كه به آن كفر بورزند و شيطان مى‏خواهد آنان را به گمراهى دور و درازى بكشاند (۶۰)

و چون به آنان گفته شود به سوى [قرآن‏] فرو فرستاده الهى و پيامبر آييد، منافقان را مى‏بينى كه به كلى از تو اعراض مى‏كنند (۶۱)

چگونه باشد آنگاه كه به خاطر كار و كردار پيشينشان مصيبتى به آنان رسد، آنگاه به نزد تو آمده به خدا سوگند مى‏خورند كه جز نيكى و همراهى قصدى نداشتيم‏ (۶۲)

اينان كسانى هستند كه خداوند ما فى‏الضميرشان را مى‏داند، پس از ايشان روى بگردان و پندشان ده و به آنان سخنى رسا كه در دلشان مؤثر افتد بگو (۶۳)

و هيچ پيامبرى نفرستاديم مگر آنكه به توفيق الهى از او فرمانبردارى شود، و اگر هنگامى كه به خويشتن ستم كردند به نزد تو مى‏آمدند و از خداوند آمرزش مى‏خواستند و پيامبر هم برايشان آمرزش مى‏خواست، خداوند را توبه‏پذير مهربان مى‏يافتند (۶۴)

چنين نيست و سوگند به پروردگارت كه ايمان نياورده‏اند مگر آنكه در اختلافى كه دارند تو را داور كنند، آنگاه در آنچه داورى كردى هيچ دلتنگى در خود نيابند و به خوبى [به حكم تو] گردن بگذارند (۶۵)

و اگر بر آنان مقرر داشته بوديم كه خودتان را بكشيد يا از خانه و كاشانه‏تان بيرون رويد، جز اندكى از آنان آن كار را نمى‏كردند، و اگر آنچه به آنان اندرز داده شد انجام مى‏دادند بى‏شك برايشان بهتر و در ثبات قدم ايشان مؤثرتر بود (۶۶)

و در آن صورت از پيشگاه خود به ايشان پاداش عظيمى مى‏بخشيديم‏ (۶۷)

و به راهى راست هدايتشان مى‏كرديم‏ (۶۸)

و كسانى كه از خداوند و پيامبر اطاعت كنند، در زمره كسانى‏اند كه خداوند بر آنان انعام فرموده است، اعم از پيامبران و صديقان و شهيدان و صالحان، و اينان نيك رفيقانى هستند (۶۹)

اين بخشش الهى است و خدا دانايى بسنده است‏ (۷۰)

اى مؤمنان سلاح خود را برگيريد و گروه گروه يا دسته‏جمعى رهسپار شويد (۷۱)

و از شما كسى هست كه پا سست مى‏كند و چون مصيبتى به شما رسد مى‏گويد خدا به من رحم كرد كه همراه آنان حاضر نبودم‏ (۷۲)

و چون به شما خير و خوبيى از خداوند برسد، در حالى كه گويى بين شما و او هيچ‏گونه دوستى نيست مى‏گويد اى كاش من همراه ايشان بودم تا به سعادت بزرگى نايل مى‏شدم‏ (۷۳)

و كسانى كه زندگانى دنيا را به آخرت فروخته‏اند، بايد در راه خدا كارزار كنند، و هركس كه در راه خدا كارزار كند و كشته يا پيروز شود، به زودى به او پاداشى عظيم مى‏بخشيم‏ (۷۴)

و چرا در راه خدا و در راه [آزادسازى‏] مردان و زنان و كودكان مستضعف -كه مى‏گويند پروردگارا ما را از اين شهرى كه اهلش ستمگرند خارج فرما و از سوى خويش براى ما يارى و ياورى بگماركارزار نكنيد؟ (۷۵)

مؤمنان در راه خدا كارزار مى‏كنند و كافران در راه طاغوت، آرى با دوستداران شيطان بجنگيد كه نيرنگ شيطان [در نهايت‏] ضعيف است‏ (۷۶)

آيا داستان كسانى را كه به آنان گفته شد [عجالتا] دست از جهاد نگه داريد و نماز را برپا داريد و زكات بپردازيد ندانسته‏اى؟ كه چون بر آنان جهاد مقرر گشت، آنگاه گروهى از آنان از مردم [مشركان مكه‏] چنان مى‏ترسيدند كه بايد از خداوند ترسيد، يا حتى از آن شديدتر، و [در دل‏] مى‏گفتند پروردگارا چرا بر ما جهاد را مقرر داشتى، كاش ما را تا زمانى نزديك واپس مى‏داشتى، بگو بهره دنيا ناچيز است و براى كسى كه تقوا پيشه كند آخرت بهتر است، و بر شما به اندازه ذره ناچيزى هم ستم نخواهد رفت‏ (۷۷)

هر جا كه باشيد -ولو در دژهاى استوار سر به فلك كشيدهمرگ شما را فراخواهد گرفت، و چون به ايشان خيرى برسد مى‏گويند اين از سوى خداوند است، و اگر شرى به ايشان برسد مى‏گويند اين از سوى توست، بگو همه از سوى خداوند است، اين گروه را چه مى‏شود كه به نظر نمى‏رسد سخنى دريابند (۷۸)

هر خيرى كه به تو برسد از سوى خداوند است و هر شرى كه به تو برسد از خود توست، و تو را به پيامبرى براى مردمان فرستاده‏ايم و خداوند گواهى را كافى است‏ (۷۹)

هركس از پيامبر اطاعت كند در حقيقت از خداوند اطاعت كرده است، و هركس سر پيچد [بدان‏] كه تو را نگهبان ايشان نفرستاده‏ايم‏ (۸۰)

مى‏گويند سمعا و طاعة، ولى چون از نزد تو بيرون مى‏روند، گروهى از آنان شبانه چيزى جز آنچه تو گفته‏اى مى‏سگالند و خداوند سگالش شبانه‏شان را مى‏نويسد، پس از آنان روى بگردان و بر خداوند توكل كن و خداوند كارسازى را كافى است‏ (۸۱)

آيا در [معانى‏] قرآن نمى‏انديشند؟ و اگر از نزد كسى غير از خدا بود، در آن اختلاف بسيار مى‏يافتند (۸۲)

و چون به ايشان خبرى كه مايه آرامش يا نگرانى است برسد، آن را فاش مى‏سازند، حال آنكه اگر آن را به پيامبر و اولوالامر عرضه مى‏داشتند، آنگاه اهل استنباط ايشان، به [مصلحت‏] آن پى مى‏بردند، و اگر بخشش و رحمت الهى بر شما نبود، جز عده‏اى اندكشمار همه از شيطان پيروى مى‏كرديد (۸۳)

پس در راه خدا كارزار كن، تو عهده‏دار كسى جز خود نيستى و مؤمنان را نيز [به كارزار] تشويق كن، چه بسا خداوند بلاى كافران را [از شما] بگرداند و عذاب الهى سخت‏تر و خداوند سختگيرتر است‏ (۸۴)

هركس كه شفاعت پسنديده‏اى كند از [خير] آن نصيب برد و هركس كه شفاعت ناپسنديده‏اى كند از [شر] آن نصيب برد، و خداوند بر هر چيز مقتدر است‏ (۸۵)

و چون شما را به تحيتى بنوازند، با تحيتى بهتر از آن، يا همانند آن، پاسخ دهيد، كه خداوند حسابگر همه چيز است‏ (۸۶)

خداوند كسى است كه خدايى جز او نيست، همو شما را در روز قيامت كه در [فرارسيدن‏] آن شكى نيست، گرد مى‏آورد، و كيست از خدا راستگوتر (۸۷)

از چيست كه شما درباره منافقان دو گروه شده‏ايد و حال آنكه خداوند آنان را به خاطر كار و كردارشان سرنگون ساخته است، آيا مى‏خواهيد كسى را كه خداوند در گمراهى‏اش وانهاده است، رهنمايى كنيد؟ و حال آنكه هرگز براى كسى كه خداوند در گمراهى‏اش وانهاده، بيرون شدى نخواهى يافت‏ (۸۸)

[آنان‏] خوش دارند كه شما نيز مانند ايشان كفر بورزيد و در نتيجه همانند باشيد، پس هيچ‏كس از آنان را دوست نگيريد، مگر آنكه [همانند شما] در راه خدا هجرت كنند، و اگر رويگردان شدند، ايشان را هرجا كه يافتيد به اسارت بگيريد و بكشيد و از آنان [براى خود] يار و ياور نگيريد (۸۹)

مگر كسانى كه با قومى كه بين شما و ايشان پيمانى هست، پيوند دارند، يا به نزد شما مى‏آيند و دلهايشان تنگ است از اينكه با شما يا با قوم خويش كارزار كنند، و اگر خدا مى‏خواست آنان را بر شما چيره مى‏ساخت و با شما به كارزار برمى‏خاستند، ولى اگر از شما كناره گرفتند و با شما كارزار نكردند و از در تسليم و اسلام وارد شدند، خداوند به شما اجازه مبارزه با آنان نمى‏دهد (۹۰)

و ديگرانى را خواهيد يافت كه مى‏خواهند هم از شما در امان باشند، و هم از قوم خودشان، هر بار كه به فتنه شرك بازگردانده شوند، در دام آن گرفتار آيند، ولى اگر از شما كناره نگرفتند و از در تسليم و اسلام وارد نشدند، و دست از شما باز نداشتند، آنگاه هرجا كه يافتيدشان به اسارت بگيريد و بكشيد، اينانند كه دست شما را در مبارزه با آنان باز گذارده‏ايم‏ (۹۱)

و هيچ مؤمنى نبايد هيچ مؤمنى را بكشد، مگر از روى خطا، و هركس كه مؤمنى را به خطا بكشد، بر اوست كه [به كفاره‏] برده مؤمنى را آزاد كند و خونبهايى به خانواده او بدهد، مگر آنكه آنان درگذرند و ببخشند، و اگر [مقتول‏] مؤمن و از قومى باشد كه دشمن شما هستند، [قاتل‏] بايد برده مؤمنى را آزاد كند، و اگر [مقتول‏] از قومى باشد كه بين شما و ايشان پيمانى هست، آنگاه [قاتل‏] بايد خونبهايى به خانواده او [مقتول‏] بپردازد و برده مؤمنى آزاد كند، و كسى كه [برده‏] نيابد بر اوست كه دو ماه پياپى روزه بگيرد، اين توبه‏پذيرى خداوند است و خداوند داناى فرزانه است‏ (۹۲)

و هركس مؤمنى را عمدا بكشد، جزاى او جهنم است كه جاودانه در آن بماند و خداوند بر او خشم گيرد و لعنتش كند و براى او عذابى عظيم آماده سازد (۹۳)

اى مؤمنان چون در راه خدا سفر كنيد، به درستى پرس و جو كنيد، و به كسى كه با شما از در تسليم و اسلام وارد شود، مگوييد كه مؤمن نيستى تا بدين وسيله بهره دنيوى ببريد، چرا كه غنايم بسيار در نزد خداوند است، در گذشته اين گونه [بى‏پروا] بوديد، ولى خداوند بر شما منت نهاد، پس به درستى پرس و جو كنيد، كه خداوند به آنچه مى‏كنيد آگاه است‏ (۹۴)

جهادگريزان مؤمن، بجز آسيب‏مندان، با جهادگران به مال و جان در راه خدا برابر نيستند، خداوند جهادگران به مال و جان را بر جهادگريزان به مرتبتى برترى داده است، و همگان را خداوند وعده پاداش نيك [بهشت‏] داده است، و خداوند جهادگران را بر جهادگريزان به پاداشى عظيم برترى داده است‏ (۹۵)

اين درجات و آمرزش و رحمت از سوى اوست و خداوند آمرزگار مهربان است‏ (۹۶)

كسانى كه فرشتگان جانشان را مى‏گيرند و آنان بر خود ستم روا داشته‏اند، به ايشان گويند در چه حال بوديد؟ گويند ما در سرزمين خود مستضعف بوديم، گويند آيا مگر زمين خداوند وسيع نبود كه بتوانيد در آن [به هر كجا كه خواهيد] هجرت كنيد؟ سرا و سرانجام اينان جهنم است و چه بد سرانجامى است‏ (۹۷)

مگر مردان و زنان و كودكان مستضعف كه نمى‏توانند چاره‏اى بينديشند و راه به جايى نمى‏برند (۹۸)

اينان را باشد كه خداوند ببخشايد و خداوند بخشاينده آمرزگار است‏ (۹۹)

و هر كس كه در راه خدا هجرت كند، در روى زمين سرپناه بسيار و گشايش [در كار] مى‏يابد و هركس كه از خانه و كاشانه خويش به عزم هجرت در راه خدا و پيامبرش بيرون رود، سپس مرگش فرارسد، حقا كه پاداش او بر خداوند است و خداوند آمرزگار مهربان است‏ (۱۰۰)

و چون رهسپار سفر باشيد، بر شما گناهى نيست كه اگر مى‏ترسيد كه مبادا كافران شما را در بلا افكنند، نماز خود را كوتاه كنيد و به راستى كه كافران آشكارا دشمن شما هستند (۱۰۱)

و چون در ميان آنان بودى و خواستى براى آنان اقامه نماز كنى، بايد گروهى از آنان با تو [به نماز] برخيزند و سلاحهاى خود را نيز برگيرند، و چون به سجده روند، گروه ديگر در پشت شما [ايستاده‏] باشند و سپس گروه ديگر كه هنوز نماز نخوانده‏اند، پيش آيند و همراه تو نماز بگزارند و احتياط خود را حفظ كنند و سلاحهاى خود را همراه داشته باشند، [چرا كه‏] كافران خوش دارند كه كاش شما از سلاحها و ساز و برگتان غافل باشيد تا بناگاه به يك حمله بر شما بتازند، و بر شما گناهى نيست كه اگر از ياران [يا موانع ديگر] در رنج يا بيمار بوديد، سلاحهايتان را بر زمين بگذاريد، ولى احتياطتان را داشته باشيد، خداوند براى كافران عذابى خواركننده آماده ساخته است‏ (۱۰۲)

و چون نمازتان را برگزار كرديد، خداوند را [در همه حال‏] ايستاده و نشسته و بر پهلو خفته ياد كنيد و چون امن و آسايش يافتيد نماز را [به درستى‏] بر پا داريد، كه نماز بر مؤمنان واجب [و عبادتى‏] زماندار است‏ (۱۰۳)

در پيگرد قوم مشرك، سستى نورزيد [زيرا] اگر شما درد و رنجى كشيده باشيد، آنان نيز همانند رنجى كه شما مى‏بريد، رنج برده‏اند، وانگهى شما اميدى به خداوند داريد كه آنان ندارند، و خداوند داناى فرزانه است‏ (۱۰۴)

ما كتاب آسمانى را به راستى و درستى بر تو نازل كرديم تا [بر مبناى آن و] به مدد آنچه خداوند به تو باز نموده است، بين مردم داورى كنى، و مدافع خيانت‏پيشگان مباش‏ (۱۰۵)

و از خداوند آمرزش بخواه كه خداوند آمرزگار مهربان است‏ (۱۰۶)

و از كسانى كه بر خود خيانت روا داشته‏اند، دفاع مكن كه خداوند خيانتگران گنهكار را دوست ندارد (۱۰۷)

اينان با مردم پنهانكارى مى‏كنند، ولى نمى‏توانند چيزى را از خداوند پنهان بدارند، چرا كه او در زمانى كه شبانه سخنان ناپسند مى‏گويند، همراه آنان است و خداوند به آنچه مى‏كنند چيره است‏ (۱۰۸)

بهوش باشيد كه گيريم شما از ايشان در زندگانى دنيا دفاع كرديد، آنگاه در روز قيامت چه كسى از آنان در برابر خداوند دفاع مى‏كند يا چه كسى نگهبان ايشان است؟ (۱۰۹)

و هركس بدى يا بر خويش ستم كند، سپس از خداوند آمرزش بخواهد، خدا را آمرزگارى مهربان مى‏يابد (۱۱۰)

و هركس مرتكب گناهى شود، به زيان خويش چنين كارى كرده است، و خداوند داناى فرزانه است‏ (۱۱۱)

و كسى كه مرتكب خطا يا گناهى شود، سپس آن را به گردن بيگناهى بيندازد، زير بار بهتان و گناهى آشكار رفته است‏ (۱۱۲)

و اگر لطف و رحمت الهى در حق تو نبود، گروهى از ايشان كوشيده بودند كه تو را گمراه كنند و در واقع كسى را جز خود را گمراه نكنند و كوچكترين زيانى به تو نرسانند و خداوند بر تو كتاب و حكمت نازل كرد و [به وحى خويش‏] به تو چيزى را كه نمى‏دانستى آموخت و لطف الهى بر تو بسيار است‏ (۱۱۳)

در اغلب رازگويى‏هاى ايشان خيرى نيست، مگر آنكه كسى به صدقه يا به نيكوكارى يا اصلاح بين مردم بپردازد و هر كس كه در طلب خشنودى خداوند چنين كارى كند، به زودى به او پاداش بزرگى خواهيم داد (۱۱۴)

و هركس پس از آنكه حق و هدايت برايش آشكار شد با پيامبر مخالفت كند و راهى جز راه مسلمانان در پيش گيرد، او را با مراد خويش وامى‏گذاريم و به دوزخش در مى‏آوريم و چه بد سرانجامى است‏ (۱۱۵)

خداوند [اين گناه را] نمى‏آمرزد كه برايش شريك قائل شوند، و جز اين [هر گناهى‏] را براى هركس كه بخواهد مى‏آمرزد و هركس به خداوند شرك‏ورزد، دچار گمراهى دور و درازى شده است‏ (۱۱۶)

اينان به جاى خداوند جز مادگانى را نمى‏پرستند، و جز شيطان سركش را پرستش نمى‏كنند (۱۱۷)

كه خداوند او را گرفتار لعنت كرد و او گفت از بندگان تو سهم معينى برمى‏گيرم‏ (۱۱۸)

و آنگاه آنان را به گمراهى مى‏كشانم و به [دام‏] آرزوهاى دور و دراز مى‏اندازم و مى‏فرمايمشان تا گوشهاى چارپايان را ببرند و مى‏فرمايمشان تا آفرينش الهى را دگرگون كنند، و هركس كه شيطان را به جاى خداوند دوست گيرد، آشكارا زيانكار شده است‏ (۱۱۹)

به آنان وعده مى‏دهد و ايشان را به [دام‏] آرزو مى‏اندازد و شيطان وعده‏اى جز فريب به آنان نمى‏دهد (۱۲۰)

سرا و سرانجام ايشان جهنم است و گريزگاهى از آن ندارند (۱۲۱)

و كسانى كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏اند، زودا كه به بوستانهايى درآوريمشان كه جويباران از فرودست آن جارى است [و] جاودانه در آنند، وعده الهى حق است و كيست راستگوتر از خدا؟ (۱۲۲)

[وعده الهى‏] بر وفق آرزوهاى شما و آرزوهاى اهل كتاب نيست، هركس مرتكب ناشايستى شود، جزاى آن را مى‏يابد و براى خود در برابر خداوند يار و ياورى نمى‏يابد (۱۲۳)

و هركس از زن و مرد كه كارهاى شايسته كند و مؤمن باشد، وارد بهشت مى‏شود و به اندازه ذره ناچيزى نيز به آنان ستم نمى‏رود (۱۲۴)

چه كسى بهدين‏تر از كسى است كه روى دل به درگاه خدا آورد و نيكوكار باشد و از آيين پاك ابراهيم پيروى كند و خداوند ابراهيم را [همچون‏] دوست خود برگرفته است‏ (۱۲۵)

آنچه در آسمانها و آنچه در زمين است از آن خداوند است و خداوند بر همه چيز چيره است‏ (۱۲۶)

و از تو درباره زنان نظرخواهى مى‏كنند، بگو خداوند درباره آنان فتوا مى‏دهد -و نيز در آنچه از كتاب بر شما خوانده مى‏شود، آمده استكه [حكم او] درباره دختران يتيمى كه حق مقرر آنان را نمى‏پردازيد، و ميل به ازدواج با آنان نداريد و نيز كودكان مستضعف [يتيم و محروم‏] اين است كه در حق يتيمان به عدل و انصاف بكوشيد و هر خيرى كه انجام دهيد خداوند از آن آگاه است‏ (۱۲۷)

و اگر زنى از ناسازگارى يا رويگردانى شوهرش بيمناك باشد، بر آن دو گناهى نيست كه بين خود صلحى كنند، و صلح بهتر است، و آزمندى در دلها خانه دارد، و اگر نيكوكارى و پارسايى كنيد، خداوند به آنچه مى‏كنيد آگاه است‏ (۱۲۸)

و هر قدر هم كه بكوشيد و بخواهيد نمى‏توانيد بين زنان به عدل و انصاف رفتار كنيد، پس [در ميل به ديگرى‏] پا را از حد فراتر مگذاريد تا همسر [پيشين‏] خود را بلاتكليف بگذاريد، و اگر به اصلاح بپردازيد و تقوا پيشه كنيد، [بدانيد كه‏] خداوند آمرزگارى مهربان است‏ (۱۲۹)

و اگر از هم جدا شوند خداوند هر يك را با توانگرى خويش بى‏نياز گرداند، و خداوند گشايشگر فرزانه است‏ (۱۳۰)

و آنچه در آسمانها و در زمين است از آن خداوند است و پيش از شما به اهل كتاب و [سپس‏] به خود شما سفارش كرديم كه از خداوند پروا كنيد، و اگر كفربورزيد، [بدانيد] آنچه در آسمانها و در زمين است از آن خداوند است و خداوند بى‏نياز ستوده است‏ (۱۳۱)

و آنچه در آسمانها و زمين است از آن خداوند است و خدا كارسازى را كافى است‏ (۱۳۲)

اى مردم اگر [خدا] بخواهد شما را [از ميان‏] مى‏برد و ديگرانى را [پديد] مى‏آورد و خداوند بر اين كار تواناست‏ (۱۳۳)

هركس ثواب دنيوى مى‏خواهد [بداند كه‏] ثواب دنيوى و اخروى نزد خداوند است و خدا شنواى داناست‏ (۱۳۴)

اى مؤمنان به عدل و داد برخيزيد و در راه رضاى خدا شاهد باشيد [و شهادت دهيد] ولو آنكه به زيان خودتان يا پدر و مادر و خويشاوندانتان باشد، [خواهان گواهى‏] چه توانگر چه تهيدست باشد، خداوند بر آنان مهربان‏تر است، پس از هواى نفس پيروى مكنيد كه از حق عدول كنيد، و اگر زبان بازى كنيد يا تن زنيد [بدانيد كه‏] خداوند به آنچه مى‏كنيد آگاه است‏ (۱۳۵)

اى كسانى كه ايمان آورده‏ايد، به خداوند و پيامبر او و كتابى كه بر پيامبرش فرو فرستاده است و كتابى كه از پيش منازل كرده است، ايمان بياوريد و هركس به خداوند و فرشتگانش و كتابهايش و پيامبرانش و روز بازپسين، كفر بورزد، به گمراهى دور و درازى افتاده است‏ (۱۳۶)

كسانى كه ايمان آوردند، سپس كفرورزيدند، سپس ايمان آوردند، و دوباره كفرورزيدند و سپس بر كفر خود افزودند، خداوند در مقام آمرزش آنان نيست و راهى به ايشان نمى‏نماياند (۱۳۷)

منافقان را خبر ده كه عذاب دردناكى [در پيش‏] دارند (۱۳۸)

كسانى كه كافران را به جاى مؤمنان دوست خود مى‏گيرند، آيا در نزد آنان عزت مى‏جويند، در حالى كه هر چه عزت است، نزد خداوند است‏ (۱۳۹)

و در كتاب بر شما نازل كرده است كه چون بشنويد كه به آيات الهى كفر مى‏ورزند و آنها را به ريشخند مى‏گيرند، با آنان منشينيد تا به سخن ديگرى جز آن بپردازند، چرا كه در اين صورت شما نيز مانند آنان خواهيد بود، [بدانيد كه‏] خداوند گردآورنده منافقان و كافران يكجا در جهنم است‏ (۱۴۰)

[آرى‏] همانها كه مترصد شما هستند، پس اگر پيروزى‏اى از جانب خداوند نصيب شما شود مى‏گويند مگر ما همراه [و پشتيبان‏] شما نبوديم؟ و اگر كافران نصيبى برند [به آنان‏] گويند مگر ما بر شما دست نداشتيم و دست مسلمانان را از شما دور نداشتيم؟ و خداوند روز قيامت در ميان شما [و ايشان‏] داورى خواهد كرد، و خداوند هرگز كافران را به مؤمنان سلطه نمى‏دهد (۱۴۱)

منافقان مى‏خواهند به خدا نيرنگ بزنند، و حال آنكه خداوند به آنان [به جزاى عملشان‏] نيرنگ مى‏زند، و [اينان‏] چون به نماز برخيزند كسل‏وار برخيزند، [و] با مردم رياكارى كنند و خدا را جز اندكى ياد نمى‏كنند (۱۴۲)

در اين ميان [بين كفر و ايمان‏] سرگشته‏اند، نه جزو آنان [مؤمنان‏] و نه جزو اينان [نامؤمنان‏]، و هركس كه خداوند در گمراهى واگذاردش، هرگز براى او بيرون شدى نخواهى يافت‏ (۱۴۳)

اى مؤمنان كافران را به جاى مؤمنان، دوست نگيريد، آيا مى‏خواهيد در پيشگاه خداوند حجت را بر خود تمام كنيد؟ (۱۴۴)

منافقان در طبقه زيرين جهنم جاى دارند و هرگز براى آنان ياورى نخواهى يافت‏ (۱۴۵)

مگر كسانى كه توبه و درستكارى كنند و به خداوند پناه برند و دين خويش را براى خدا خالص سازند، اينان در زمره مؤمنانند و خداوند به زودى به مؤمنان پاداش بزرگى مى‏بخشد (۱۴۶)

اگر شكر كنيد و ايمان ورزيد خداوند را با عذاب شما چه كار؟ و خداوند قدردان داناست‏ (۱۴۷)

خداوند بانگ برداشتن به بد زبانى را دوست ندارد، مگر از [سوى‏] كسى كه به او ستم شده باشد، و خداوند شنواى داناست‏ (۱۴۸)

اگر خيرى را آشكار يا پنهان كنيد، يا از عمل ناخوشايندى درگذريد، [بدانيد كه‏] خداوند بخشاينده تواناست‏ (۱۴۹)

كسانى كه به خداوند و پيامبرانش كفر مى‏ورزند و مى‏خواهند بين خداوند و پيامبرانش جدائى قائل شوند و مى‏گويند به بعضى ايمان داريم و به بعضى نداريم و مى‏خواهند راهى بينابين پيش گيرند (۱۵۰)

اينان به واقع كافرند و ما براى كافران عذابى خفت‏بار آماده ساخته‏ايم‏ (۱۵۱)

و كسانى كه به خداوند و پيامبرانش ايمان دارند و بين هيچ‏يك از آنان فرق نمى‏گذارند، خداوند به زودى پاداش آنان را خواهد داد، و خدا آمرزگار مهربان است‏ (۱۵۲)

اهل كتاب از تو مى‏خواهند كه برايشان [به يكباره‏] از آسمان كتابى نازل كنى، بدان كه از موسى درخواستى عجيب‏تر كردند، و گفتند خدا را آشكارا به ما نشان بده، آنگاه به خاطر درخواست ناحقشان صاعقه‏[ى مرگ‏] آنان را فروگرفت، آنگاه [چون به درخواست موسى از نو زنده شدند] پس از آن همه معجزات كه برايشان پديد آمده بود، گوساله‏پرستى كردند، و از اين گناهشان هم درگذشتيم و به موسى حجتى آشكار بخشيديم‏ (۱۵۳)

و [كوه‏] طور را بر فرازشان افراشته داشتيم تا از ايشان پيمان گرفتيم، و به ايشان گفتيم فروتنانه از اين دروازه وارد شويد، و به ايشان گفتيم حرمت سبت [ شنبه‏] را نشكنيد، و از ايشان پيمانى استوار گرفتيم‏ (۱۵۴)

آنگاه به سبب پيمان شكنى‏شان و كفرورزيدنشان به آيات الهى و كشتنشان پيامبران را به ناحق و ادعايشان كه دلهاى ما در پوشش است [لعنتشان كرديم‏]، بلكه خداوند به سبب كفرشان بر دلهايشان مهر نهاد، كه جز اندكى ايمان نمى‏آورند (۱۵۵)

و به سبب كفرشان و سخنشان كه به مريم بهتان بزرگى زدند (۱۵۶)

و ادعايشان كه ما مسيح عيسى بن مريم پيامبر خدا را كشته‏ايم و حال آنكه نه او را كشتند و نه بر دار كردند، بلكه [حقيقت امر] بر آنان مشتبه شد، و كسانى كه در اين امر اختلاف كردند از آن در شك‏اند و به آن علم ندارند، فقط پيروى از حدس و گمان مى‏كنند و او را به يقين نكشته‏اند (۱۵۷)

بلكه خداوند او را به سوى خويش بركشيد و خدا پيروزمند فرزانه است‏ (۱۵۸)

و هيچ‏كس از اهل كتاب نيست مگر آنكه پيش از مرگش به او [عيسى‏] ايمان آورد، و روز قيامت او [عيسى‏] برايشان گواه است‏ (۱۵۹)

آرى به سبب ظلم [بعضى از] يهوديان، و به سبب باز داشتنشان بسيارى [از مردم‏] را از راه خدا، چيزهاى پاكيزه‏اى را كه بر آنان حلال بود، بر آنان حرام كرديم‏ (۱۶۰)

و نيز به سبب ربا گرفتنشان كه از آن نهى شده بودند، و اينكه اموال مردم را به باطل مى‏خوردند، و ما براى كافرانشان عذابى دردناك آماده ساخته‏ايم‏ (۱۶۱)

ولى از ميان آنان راسخان در علم و مؤمنان به آنچه بر تو و پيش از تو نازل شده است، ايمان دارند، به ويژه نمازگزاران، و زكات‏دهندگان و مؤمنان به خداوند و روز بازپسين، به اينان به زودى پاداش بزرگى خواهيم داد (۱۶۲)

ما به تو وحى فرستاديم، همچنانكه به نوح و پيامبران بعد از او، و نيز به ابراهيم و اسماعيل و اسحاق و يعقوب و اسباط و عيسى و ايوب و يونس و هارون و سليمان نيز وحى فرستاديم، و به داوود زبور بخشيديم‏ (۱۶۳)

و پيامبرانى كه پيشتر داستان آنان را بر تو خوانده‏ايم و پيامبرانى كه داستان آنان را بر تو نخوانده‏ايم، و خداوند با موسى [بى‏ميانجى‏] سخن گفت‏ (۱۶۴)

[اينان‏] پيامبرانى مژده‏آور و هشداردهنده هستند، تا بعد از [فرستادن‏] پيامبران، مردم را بر خداوند حجتى نباشد، و خداوند پيروزمند فرزانه است‏ (۱۶۵)

آرى خداوند به [صحت‏] آنچه بر تو نازل كرده است، شهادت مى‏دهد، آن را به علم خويش نازل كرده است، و فرشتگان نيز شهادت مى‏دهند و خداوند گواهى را كافى است‏ (۱۶۶)

كسانى كه كفرورزيده‏اند و از راه خدا باز داشته‏اند، به راستى به گمراهى دور و درازى دچارند (۱۶۷)

كسانى كه كفر و ظلم‏ورزيده‏اند، خداوند بر آن نيست كه آنان را بيامرزد و يا راهى بنمايد (۱۶۸)

مگر راه جهنم، كه جاودانه در آن مى‏مانند، و اين امر بر خداوند آسان است‏ (۱۶۹)

اى مردم اين پيامبر حق و حقيقت را از جانب پروردگارتان براى شما آورده است، پس ايمان بياوريد كه به خير [و صلاح‏] شماست، و اگر [انكار كنيد و] كفرورزيد بدانيد كه آنچه در آسمانها و زمين است از آن خداوند است، و خداوند داناى فرزانه است‏ (۱۷۰)

اى اهل كتاب در دينتان از حد و حق نگذريد و جز حق بر خداوند نگوييد، جز اين نيست كه مسيح عيسى بن مريم پيامبر خدا و كلمه او و روح اوست كه آن را به مريم فراداد، پس به خداوند و پيامبرانش ايمان بياوريد، و نگوييد كه [خدا] سه‏گانه است، از اين بازآييد كه به خير [و صلاح‏] شماست، همانا خداوند خداى يگانه است، كه منزه و مبرا از داشتن فرزند است، او راست آنچه در آسمانها و در زمين است، و خداوند كارسازى را كافى است‏ (۱۷۱)

مسيح و فرشتگان مقرب هرگز ابا ندارند از اينكه بنده خدا باشند، و هركس از پرستش او ابا داشته باشد و كبر بورزد به زودى همگى آنان را [براى حسابرسى‏] نزد خويش گرد مى‏آورد (۱۷۲)

اما كسانى را كه ايمان آورده و كارهاى شايسته كرده‏اند، پاداشهايشان را به تمامى مى‏دهد و از فضل خويش نيز به ايشان افزونتر مى‏بخشد، و اما كسانى كه استنكاف و استكبار ورزيده‏اند، به عذابى دردناك دچارشان مى‏سازد و در برابر خداوند براى خود يار و ياورى نمى‏يابند (۱۷۳)

اى مردم به راستى برهانى از سوى پروردگارتان براى شما نازل شده است و براى شما نورى آشكار فرو فرستاده‏ايم‏ (۱۷۴)

آنگاه كسانى كه به خداوند ايمان آورده‏اند و به او پناه برده‏اند، ايشان را به زودى به جوار فضل و رحمت خويش درمى‏آورد و به راهى راست به سوى خويش رهنمون مى‏گردد (۱۷۵)

از تو نظر خواهى مى‏كنند بگو خداوند درباره كلاله به شما چنين فتوا مى‏دهد كه اگر مردى درگذرد و فرزندى نداشته باشد و خواهرى داشته باشد، نصف تركه از آن او [خواهر] است، [و اگر زنى درگذرد و برادرى داشته باشد] در صورتى كه فرزند نداشته باشد، آن مرد [همه تركه را] از او ارث مى‏برد، و اگر خواهران دو تن [يا بيشتر] باشند، دو سوم تركه از آنان است، و اگر گروهى برادر و خواهر باشند، در اين صورت براى هر مرد بهره‏اى برابر با بهره دو زن است، خداوند [احكامش را] برايتان روشن مى‏سازد تا مبادا گمراه شويد، و خدا به هر چيزى داناست‏ (۱۷۶)