به نام خداوند رحمتگر مهربان

طسم طا سين ميم (۱)

اين آيات كتاب روشنگر است‏ (۲)

بخشى از داستان موسى و فرعون را براى اهل ايمان به راستى و درستى بر تو مى‏خوانيم‏ (۳)

همانا فرعون در آن سرزمين سركشى كرد و اهل آن را فرقه فرقه كرد، طايفه‏اى از آنان را به زبونى كشيد [چنانكه‏] پسرانشان را مى‏كشت و زنان [و دخترانشان را براى كنيزى‏] زنده باقى مى‏گذاشت، او از تبهكاران بود (۴)

و ما مى‏خواهيم كه بر كسانى كه در روى زمين به زبونى كشيده شده‏اند، منت نهيم [و نعمت دهيم‏] و ايشان را پيشوايان و وارثان گردانيم‏ (۵)

و به آنان در روى زمين تمكن بخشيم، و از آنان به فرعون و هامان و سپاهيانشان چيزى كه از آن پروا داشتند، نشان داديم‏ (۶)

و به مادر موسى الهام كرديم كه او را شير بده، و چون بر او بيمناك شدى، او را [در جعبه‏اى‏] به دريا بيفكن، و مترس و غم مخور، [چرا كه‏] ما برگرداننده او به سوى تو و گرداننده او از پيامبران هستيم‏ (۷)

آنگاه فرعونيان او را [يافتند و] برگرفتند تا سرانجام دشمن و مايه اندوهشان شود، چرا كه فرعون و هامان و سپاهيانشان خطاكار بودند (۸)

و همسر فرعون گفت هم براى من و هم براى تو روشنى چشم است، او را نكشيد، چه بسا به ما سود برساند، يا آنكه به فرزندى بگيريمش، و آنان [حقيقت را] در نيافته بودند (۹)

و دل مادر موسى به كلى [از اميد و شكيب‏] خالى شد، چنانكه نزديك بود، اگر دلش را گرم نمى‏كرديم كه از باور دارندگان باشد، راز او را آشكار كند (۱۰)

و به خواهر او گفت پى او را بگير، آنگاه دورا دور او را مى‏پاييد، ولى ايشان در نمى‏يافتند (۱۱)

و از پيش او [نوزاد] را از پذيرفتن پستانها[ى دايگان‏] باز داشتيم سپس [خواهر موسى‏] گفت آيا شما را به خانواده‏اى راهنمايى كنم كه نگهدارى او را براى شما بپذيرند، و خيرخواه او باشند؟ (۱۲)

سرانجام او را به مادرش بازگردانديم تا دل و ديده‏اش [به او] روشنى يابد و غم نخورد و بداند كه وعده الهى حق است، ولى بيشترينه آنان نمى‏دانند (۱۳)

و چون [موسى‏] به كمال بلوغ رسيد و برومند شد، به او حكمت [/نبوت‏] و علم بخشيديم و بدين‏سان نيكوكاران را پاداش دهيم‏ (۱۴)

و او در هنگامى كه مردم شهر [سرگرم و] بى‏خبر بودند وارد شهر شد، آنگاه در آنجا دو مرد را يافت كه با هم سخت ستيزه مى‏كردند اين يك از پيروانش، و آن يك از دشمنانش [بود]، آنگاه كسى كه از پيروانش بود، در برابر كسى كه از دشمنانش بود، از او يارى خواست، پس موسى مشتى به او زد كه كارش ساخته شد [موسى تكان خورد و] گفت اين كار شيطان بود، كه او دشمن و گمراه‏كننده‏اى آشكار است‏ (۱۵)

گفت پروردگارا من بر خود ستم كردم، مرا بيامرز، آنگاه [خداوند] او را آمرزيد، چرا كه او آمرزگار مهربان است‏ (۱۶)

گفت پروردگارا به خاطر لطفى كه در حق من كردى هرگز پشتيبان گناهكاران نخواهم شد (۱۷)

سپس ترسان و نگران در شهر مى‏گشت، ناگهان همان كسى كه ديروز از او يارى خواسته بود، باز از او فريادرسى خواست موسى [برآشفت و] به او گفت تو واقعا ندانم‏كارى‏ (۱۸)

و چون خواست به كسى كه دشمن هردوشان بود حمله برد، گفت اى موسى مى‏خواهى مرا بكشى همانطور كه ديروز كسى را كشتى، نمى‏خواهى مگر اينكه زورگوى ستمگرى در اين سرزمين باشى، و نمى‏خواهى از نيكوكاران باشى‏ (۱۹)

و مردى از دورترين نقطه شهر شتابان آمد [و] گفت اى موسى بدان كه بزرگان درباره‏ات همرأى شده‏اند كه تو را بكشند [از اين شهر] بيرون برو كه من از خيرخواهان توام‏ (۲۰)

آنگاه [موسى‏] از آنجا ترسان و نگران بيرون شد و گفت پروردگارا مرا از قوم ستمكار نجات بده‏ (۲۱)

و چون رو به سوى مدين نهاد، گفت باشد كه پروردگارم مرا به راه راست راهنمايى كند (۲۲)

و چون به آبشخور مدين رسيد، پيرامون آن گروهى از مردم را يافت كه [اغنام خويش را] آب مى‏دادند، و از پس ايشان دو زن كه [چارپايان خود را] جمع و جور مى‏كردند [موسى‏] گفت كار و بار شما چيست؟ گفتند ما [به چارپايان خود] آب نمى‏دهيم تا آنكه شبانان [چارپايان خود را از آبشخور] بازگردانند، و پدر ما پيرى فرتوت است‏ (۲۳)

سپس براى آنها [چارپايانشان را] آب داد، آنگاه رو به سايه آورد، و گفت پروردگارا من به هر خيرى كه برايم بفرستى نيازمندم‏ (۲۴)

سپس يكى از آن دو، در حالى كه با شرم و آزرم گام برمى‏داشت، به نزد او آمد و گفت پدرم شما را دعوت كرده است كه پاداش آبدهى‏ات را براى [چارپايان‏] ما به شما بدهد، و چون [موسى‏] به نزد او آمد و براى او داستانش را بيان كرد، [شعيب‏] گفت مترس كه از قوم ستمكار نجات يافتى‏ (۲۵)

يكى از آن دو [دختر] گفت پدرجان او را [با دستمزد] به كار گير كه او بهترين كسى است كه مى‏توانى به كار بگيرى، هم تواناست و هم درستكار (۲۶)

[شعيب به موسى‏] گفت من مى‏خواهم يكى از اين دو دخترم را به همسرى تو درآورم، در قبال اينكه [به جاى كابين‏] هشت سال براى من كار كنى، و اگر آن را به ده سال پايان دادى، ميل خودت است، ولى من نمى‏خواهم بر تو سخت بگيرم، كه مرا، اگر خدا بخواهد، از درستكاران خواهى يافت‏ (۲۷)

[موسى‏] گفت اين بين من و بين شما باشد كه هر كدام از دو مدت را به سر بردم، از من زياده‏خواهى نشود، و خداوند بر آنچه مى‏گوييم ضامن [و شاهد] ماست‏ (۲۸)

و چون موسى مدت [مقرر] را به سر برد و خانواده‏اش را [همراه خود] برد، از جانب طور آتشى ديد، به خانواده‏اش گفت صبر كنيد، من [از دور] آتشى ديده‏ام، شايد از آنجا براى شما خبرى يا پاره آتشى بياورم، باشد كه گرم شويد (۲۹)

و چون به نزديك آن [آتش‏] آمد، از كرانه وادى ايمن، در جايگاه متبرك، از درخت ندا داده شد كه اى موسى من خداوندم، پروردگار جهانيان‏ (۳۰)

و عصايت را بينداز چون [انداخت و] آن را نگريست كه مى‏جنبيد گويى كه مارى بود، پشت كرد [و پا به فرار گذاشت‏] و برنگشت [گفته شد] اى موسى روى به اين سو كن و مترس، تو از ايمنانى‏ (۳۱)

دستت را در گريبانت كن، تا سپيد و درخشان بدون هيچ بيمارى [پيسى‏] بيرون آيد، و بازوى خود را از ترس جمع كن، بدان كه اين دو، دو برهان از سوى پروردگارت هستند براى فرعون و بزرگان قومش، كه ايشان قومى نافرمان هستند (۳۲)

[موسى‏] گفت پروردگارا من يكى از ايشان را كشته‏ام و مى‏ترسم كه مرا بكشند (۳۳)

و برادرم هارون از من گشاده زبان‏تر است، او را ياور من بفرست كه به صدق من گواهى دهد كه من مى‏ترسم مرا دروغگو بدانند (۳۴)

فرمود زودا كه تو را با [پيوستن‏] برادرت نيرومند سازيم و به شما دو تن سلطه دهيم كه با معجزات ما [كه همراه شماست‏] دستشان به شما نرسد شما و هركس از شما پيروى كند پيروزيد (۳۵)

و چون موسى براى آنان معجزات روشنگر ما را آورد، گفتند اين جز جادوى برساخته نيست و ما در حق نياكانمان چنين چيزى نشنيده‏ايم‏ (۳۶)

و موسى گفت پروردگارم داناتر است كه چه كسى از سوى او رهنمود آورده است، و چه كسى نيك سرانجامى دارد، همانا ستمكاران رستگار نمى‏شوند (۳۷)

و فرعون گفت اى بزرگان براى شما خدايى جز خود نمى‏شناسم، و اى هامان براى من آتش بر گل برافروز [/ آجر بپز] و براى من برجى [بلند] برآور، باشد كه به خداى موسى پى ببرم، و من او را از دروغگويان مى‏دانم‏ (۳۸)

و او و سپاهيانش به ناحق در روى زمين استكبار ورزيدند، و پنداشتند كه ايشان به سوى ما بازگردانده نمى‏شوند (۳۹)

آنگاه او و سپاهيانش را فرو گرفتيم و آنان را به دريا رها كرديم، پس بنگر كه سرانجام ستمكاران چگونه بوده است (۴۰)

و آنان را پيشوايانى خوانديم كه به سوى آتش دوزخ دعوت مى‏كنند، و روز قيامت يارى نمى‏يابند (۴۱)

و در اين جهان، لعنتى گريبانگيرشان كرديم و در روز قيامت هم ايشان از نفرين زدگان هستند (۴۲)

و به راستى پس از آنكه نسلهاى نخستين را نابود كرديم به موسى كتاب [آسمانى‏] داديم كه روشنگريهايى براى مردم و رهنمود و رحمت بود باشد كه پندگيرند (۴۳)

و تو در جانب غربى [كوه‏] طور نبودى آنگاه كه با موسى كار [رسالت‏] سپرى كرديم و تو از گواهان نبودى‏ (۴۴)

ولى [در اين ميان‏] نسلهايى پديد آورديم و روزگار بر آنان دراز شد و تو در ميان اهل مدين مقيم نبودى كه آيات ما را برايشان بخوانى ولى ما فرستندگان [پيامبران‏] بوديم‏ (۴۵)

و تو در جانب [غربى كوه‏] طور نبودى آنگاه كه ندا در داديم، ولى اين [وحى‏] رحمتى از سوى پروردگار توست كه قومى را كه پيش از تو هشداردهنده‏اى به سويشان نيامده است، هشدار دهى باشد كه پند بگيرند (۴۶)

و اگر به خاطر كار و كردار پيشينشان مصيبتى به آنان نمى‏رسيد [و عذابى بر آنان نمى‏فرستاديم‏] مى‏گفتند پروردگارا چرا پيامبرى به سوى ما نفرستادى كه از آيات تو پيروى كنيم و از مؤمنان باشيم‏ (۴۷)

و چون از جانب ما حق به سوى آنان آمد گفتند چرا او [محمد -ص-] را نظير آنچه به موسى داده بودند، نداده‏اند؟ آيا آنچه پيشتر به موسى داده شده بود، انكار نكردند؟ گفتند اين دو [تورات و قرآن‏] جادوهايى هستند كه از همديگر پشتيبانى مى‏كنند، و گفتند ما همه آنها را منكريم‏ (۴۸)

بگو اگر راست مى‏گوييد كتابى از سوى خداوند بياوريد كه از اين دو راهنماتر باشد، تا از آن پيروى كنم‏ (۴۹)

و اگر پاسخت را ندادند پس بدان كه ايشان از هوى و هوسهايشان پيروى مى‏كنند، و كيست گمراه‏تر از كسى كه بدون رهنمود الهى از هواى نفس خويش پيروى كند، بى‏گمان خداوند قوم ستمكار را هدايت نمى‏كند (۵۰)

و براى آنان سخن در سخن پيوستيم باشد كه پندگيرند (۵۱)

كسانى كه پيش از آن به ايشان كتاب آسمانى داده بوديم، به آن ايمان مى‏آورند (۵۲)

و چون [قرآن‏] بر آنان خوانده شود گويند به آن ايمان داريم آن حق و از جانب پروردگار ماست، ما پيش از آن اهل تسليم [و باور] بوده‏ايم‏ (۵۳)

اينانند كه به خاطر صبرى كه ورزيده‏اند پاداششان دوباره داده شود، و بدى را با نيكى دفع كنند و از آنچه روزيشان كرده‏ايم انفاق كنند (۵۴)

و چون لغوى بشنوند از آن روى بر مى‏گردانند و گويند اعمال ما از آن ما و اعمال شما از آن شما، سلام بر شما، ما با نادانان كارى نداريم‏ (۵۵)

تو هركس را كه دوست دارى هدايت نمى‏كنى، بلكه خداوند است كه هركس را كه بخواهد هدايت مى‏كند و او به رهيافتگان داناتر است‏ (۵۶)

و گويند اگر همراه تو از هدايت پيروى كنيم، از سرزمينمان ربوده و رانده شويم، [بگو] آيا آنان را در حرمى امن جاى نداده‏ايم كه فرآورده‏هاى هر چيز -كه روزى‏اى از جانب ماست[جمع و] به سوى آنان ارسال مى‏گردد؟ ولى بيشترينه آنان نمى‏دانند (۵۷)

و چه بسيار شهرها كه از [شدت رفاه‏] زندگانيشان سرمستى مى‏كردند نابود كرديم و اين خانه‏هايشان است كه پس از آنان جز اندكى مسكون نبوده است، و ما خود وارثانيم‏ (۵۸)

و پروردگار تو نابودگر شهرها نيست مگر آنكه در مركز آنها پيامبرى برانگيزد كه بر آنان آيات ما را بخواند، و ما نابودكنندگان شهرها نيستيم مگر آنكه اهالى آنها ستمگر باشند (۵۹)

و آنچه به شما داده شود بهره زندگانى دنيا و پيرايه آن است، و آنچه نزد خداوند است بهتر و پايدارتر است، آيا انديشه نمى‏كنيد (۶۰)

آيا كسى كه به او وعده‏اى نيكو داده‏ايم و او دريابنده آن است، مانند كسى است كه به بهره زندگانى دنيا بهره‏مندش ساخته‏ايم، سپس در روز قيامت از حاضر شدگان [در صحنه عذاب‏] است‏ (۶۱)

و روزى كه به ايشان ندا در دهد و فرمايد پس همتايان من كه شما گمان مى‏برديد، كجا هستند؟ (۶۲)

كسانى كه حكم [عذاب‏] بر آنان تعلق گرفته گويند پروردگارا اينان كسانى هستند كه ما گمراهشان كرديم، ما همچنان كه خود گمراه بوديم آنان را گمراه كرديم، [اينك‏] در نزد تو تبرى مى‏جوييم، ايشان [در واقع‏] ما را نمى‏پرستيدند (۶۳)

گفته شود همتايانى را كه قائل بوديد بخوانيد آنگاه بخوانندشان، ولى آنان به ايشان پاسخ ندهند و عذاب را بنگرند، و تمنا كنند كه كاش ايشان رهيافته بودند (۶۴)

و روزى كه ايشان را ندا در دهد و فرمايد به فرستادگان چه پاسخى داديد؟ (۶۵)

آنگاه در آن روز همه اخبار و احوال بر آنان مشتبه شود، و ايشان همپرسى نكنند (۶۶)

و اما كسى كه توبه كند و ايمان آورد و كارى شايسته در پيش گيرد، چه بسا از رستگاران باشد (۶۷)

و پروردگارت آنچه بخواهد مى‏آفريند و بر مى‏گزيند، اختيارى براى آنان نيست، خداوند پاك و فراتر از شركى است كه مى‏ورزند (۶۸)

و پروردگارت آنچه دلهايشان پنهان مى‏دارد و آنچه آشكار مى‏دارد مى‏داند (۶۹)

و او خداوند است كه خدايى جز او نيست، سپاس او را در آغاز و انجام، و حكم او راست و به سوى او باز گردانده مى‏شويد (۷۰)

بگو بينديشيد اگر خداوند شب را بر شما تا روز قيامت پاينده گرداند، چه خدايى جز خداوند براى شما روشنايى به ميان مى‏آورد، آيا نمى‏شنويد؟ (۷۱)

بگو بينديشيد اگر خداوند روز را بر شما تا روز قيامت پاينده گرداند، چه خدايى جز خداوند براى شما شب را به ميان مى‏آورد كه در آن بياراميد، آيا نمى‏نگريد؟ (۷۲)

و از رحمت او [اين است كه‏] براى شما شب و روز آفريده است تا در آن بياراميد، و از فضل او روزى خويش بجوييد باشد كه سپاس بگزاريد (۷۳)

و روزى كه به ايشان ندا در دهد و فرمايد پس همتايان من كه شما گمان مى‏برديد، كجا هستند؟ (۷۴)

و از هر امتى گواهى جدا كنيم و گوييم برهانتان را بياوريد، آنگاه دانند كه حق از آن خداوند است و برساخته‏شان از ديد آنان گم شود (۷۵)

قارون از قوم موسى بود و بر آنان شوريد و ما به او گنجينه‏هايى بخشيده بوديم كه كليدهاى آن بر جوانانى نيرومند هم سنگين مى‏آمد، چنين بود كه قومش به او گفتند شادى مكن بى‏گمان خداوند شادى زدگان را دوست ندارد (۷۶)

و در آنچه خداوند بر تو بخشيده است، سراى آخرت را بجوى [و در عين حال‏] بهره‏ات را از دنيا هم فراموش مكن، و همچنانكه خداوند به تو نيكى كرده است، نيكى كن، و در اين سرزمين فتنه و فساد مجوى كه خداوند تبهكاران را دوست ندارد (۷۷)

گفت همانا به خاطر علمى كه دارم اينها را به من داده‏اند، آيا نمى‏دانست كه خداوند پيش از او از ميان نسلها[يى كه بودند] كسانى را كه از او نيرومندتر و مال‏اندوزتر بودند، نابود كرده است، و گناهكاران را از گناهانشان نپرسند (۷۸)

آنگاه [قارون‏] با تجملش در ميان قومش آشكار شد، و كسانى كه خواهان زندگانى دنيا بودند گفتند اى كاش ما نيز مانند آنچه به قارون داده شده است داشتيم، چرا كه او داراى بهره [و مال و منال‏] كلانى است‏ (۷۹)

و دانش يافتگان گفتند واى بر شما، ثواب الهى براى كسى كه ايمان آورد و نيكوكارى كند بهتر است، و جز شكيبايان آن را فرانگيرد (۸۰)

آنگاه او و خانه‏اش را به زمين فرو برديم، و كس و كارى نداشت كه در برابر خداوند ياريش دهند و به فريادش هم نرسيدند (۸۱)

و كسانى كه ديروز مقام او را آرزو مى‏كردند مى‏گفتند وه كه خداوند روزى را بر هركس از بندگانش كه بخواهد گشاده مى‏دارد و بر هركس كه بخواهد تنگ مى‏گيرد، اگر خداوند بر ما منت نهاده [و نعمت نداده‏] بود، ما را نيز فرو مى‏برد، وه كه كافران رستگار نمى‏شوند (۸۲)

اين سراى آخرت است، آن را براى كسانى كه در روى زمين نمى‏خواهند سركشى و تبهكارى كنند، مقرر داشته‏ايم، و سرانجام نيك از آن پرهيزگاران است‏ (۸۳)

هركس كه نيكى پيش آرد، او را [پاداشى‏] بهتر از آن است، و هركس بدى پيش آورد، بدانند كه كسانى كه كارهاى ناروا انجام مى‏دهند جز همانند آنچه كرده‏اند كيفر نيابند (۸۴)

بى‏گمان كسى كه [احكام‏] قرآن را بر تو واجب كرد، بازگرداننده تو به بازگشتگاه توست، بگو پروردگارم بهتر مى‏داند كه چه كسى هدايت پيش آورده است، و چه كسى در گمراهى آشكار است‏ (۸۵)

و اميد نداشتى كه كتاب آسمانى بر تو فرود آيد، [اين نبود] مگر رحمتى از جانب پروردگارت، پس پشتيبان كافران مباش‏ (۸۶)

و تو را از آيات الهى پس از آنكه بر تو نازل گرديده است باز ندارند، و به سوى پروردگارت بخوان و از مشركان مباش‏ (۸۷)

و در جنب خداوند خدايى ديگر مخوان، كه خدايى جز او نيست، همه چيز فناپذير است، مگر ذات او، حكم او راست، و به سوى او بازگردانده مى‏شويد (۸۸)